HABER MERKEZİ - Zorla Afganistan’a geri gönderilen mülteciler, Taliban’ın ihlalleri ve kötüleşen insani koşullar nedeniyle ciddi tehlike altında.
Uluslararası Af Örgütü, yaptığı açıklamada, mültecilerin ve iltica başvurusunda bulunanların Afganistan’a zorla geri gönderilmesinin durdurulmasını talep etti. Birleşmiş Milletler’in son verilerine göre; sadece İran ve Pakistan bu yıl 2,6 milyondan fazla kişiyi yasa dışı şekilde geri göndermiş durumda; bunların yaklaşık yüzde 60’ını kadınlar ve çocuklar oluşturuyor. Türkiye ve Tacikistan da binlerce kişinin zorla sınır dışı edilmesine dahil oldu.
Örgütün raporuna göre bu rakamlar, Taliban’ın insan hakları ihlallerini artırdığı bir dönemde kaydediliyor ve özellikle kadınlar ile kız çocukları üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratıyor. Ülke, son doğal afetler ve mevcut insani kriz nedeniyle derin bir zorluk yaşıyor; bu durum, Afganistan’a geri dönenlerin ciddi zarar görme riskini daha da artırıyor. Aynı kaynak, Avrupa ülkelerinin de bu yıl Afganları zorla geri gönderme çabalarını yoğunlaştırdığını belirtiyor. Almanya, Avusturya ve Avrupa Birliği’nin fiili olarak Taliban yetkilileriyle zorla geri gönderme süreçlerini kolaylaştırmak için görüşmeler yürüttüğü bildirildi.
‘KADINLAR VE ÇOCUKLAR ZORLA GÖNDERİLİYOR’
Uluslararası Af Örgütü Güney Asya Direktörü Samrity Singh yaşananlarla ilgili şunları söyledi:"Taliban tarafından belgelenmiş insan hakları ihlallerine rağmen, İran, Pakistan, Türkiye, Tacikistan, Almanya ve Avusturya gibi birçok ülke, Afganları sistematik ve yaygın ihlallerin olduğu bir ülkeye geri göndermeye çalışıyor. Bu ihlaller özellikle kadınlar, kız çocukları ve muhalif sesler üzerinde yoğunlaşmış durumda. Üstelik ciddi ve artan insani krizler göz ardı ediliyor; ülke nüfusunun yaklaşık yarısı, yani 22 milyon kişi yardım bekliyor." Samrity Singh zorla geri gönderme girişimlerinin Afganistanlıların kaçma nedenlerini ve geri döndüklerinde karşılaşacakları ciddi riskleri görmezden geldiğini vurgulayarak, bunun uluslararası yükümlülüklerin ihlali ve bağlayıcı olmayan geri gönderme yasağı prensibinin çiğnenmesi anlamına geldiğini söyledi.
‘HAK SAVUNUCULARI VE GAZETECİLER HEDEF’
Uluslararası Af Örgütü, Temmuz–Kasım 2025 arasında çevrim içi İran ve Pakistan’dan zorla geri gönderilmiş 7 kişi ile, geri gönderilme riskiyle karşı karşıya olan 4, Afganistanlı mülteci ve iltica başvurusunda bulunan kişiyle görüştü. Görüşülen kadınlardan biri, Taliban tarafından tutuklanma korkusu nedeniyle kaçmayı başardığını belirtti. Rapora göre, Afganistan’a dönenler Taliban yönetimi altında sürekli korku içinde yaşıyor; yetkililer 12 yaşından büyük kız çocuklarının eğitimini yasaklıyor, kadınların hareket ve çalışma özgürlüğünü kısıtlıyor, eski hükümet çalışanlarını ve Taliban politikalarını eleştirenleri, insan hakları savunucuları ve gazeteciler dahil olmak üzere hedef alıyor.
ULUSLARARASI KURUMLARA ÇAĞRI
Uluslararası Af Örgütü, BM verilerine göre, Pakistan’dan geri gönderilenlerin yarısının kadın ve kız çocukları olduğunu; İran’dan geri gönderilenlerin oranının ise Haziran ayı itibarıyla yüzde 30 olduğunu açıkladı. Samrity Singh, tüm ülkeleri zorla geri göndermeyi derhal durdurmaya, geri gönderme yasağı ilkesine uymaya ve insan hakları savunucuları, kadınlar ve kız çocukları, eski yetkililer, gazeteciler ve diğer risk gruplarına yönelik yeniden yerleştirme yollarını genişletip hızlandırmaya çağırdı.