‘Zenginler vergiden muaf tutuldukça bütçede açık kapanmaz’

2020-02-26 11:00:33


	ANKARA – Yaşanan açlık, yoksulluk, intihar vakalarının olduğu bir dönemde kamu binalarında vergi kutlaması yapılmasına tepki gösteren istihdam uzmanı Sinan Ok, “Zenginler vergiden muaf tutuldukça bütçede açık kapanmaz” dedi.

	 

	Her yıl 25 Şubat-1 Mart arası Vergi Haftası olarak kutlanmasının anlamsızlığına değinen istihdam uzmanı Sinan Ok, dolaylı vergilerin had safhaya ulaştığı Türkiye’de yurttaşlar kaç kalemden vergi alındığını hesaplamak hayli zorlaştığını söyledi. 

	 

	‘VERDİĞİMİZ VERİNİN FARKINDA DEĞİLİZ’

	 

	Ok, “Dolaylı vergiler dediğimiz aslında yaşamımızın içerisinde olmasına rağmen bizim bunları vergi adı altında ödediğimizin farkında olmadığımız vergilerdir. Öğreneğin bir kafede oturup bir kahve içtiğiniz zaman yüzde 18 oranında bir vergi veriyorsunuz. Türkiye’de çoğu kişi farkında değil ama sigara vergisi diye bir vergi var. Bu vergi aslında yok ama dolaylı olarak baktığımız zaman her sigara paketinden yüzde 70-80 oranında vergi alındığını görürüz. Öyle bir dolaylı sistem kurulmuş ki milyonlarca sigara kullanıcı her gün bu sisteme dolaylı olarak vergi verdiğinin farkına varmamaktadır. Bu sadece sigara için değil bir sürü gıda maddesinde, konutta, benzinde böyle. KDV dediğimiz vergi de bu tarz bir vergidir insanlar ödüyor ama farkında değiller” diye belirtti. 

	 

	‘VERGİ BÜTÇE HAKKININ İHLALİDİR’

	 

	Toplanan vergilerin kamu yararına kullanılmadığının altını çizen Ok, “Türkiye’de ve bazı diğer ülkeler de iktidarlar toplumun lehine olmayan uygulamalar, güvenlik, militarist politikalara daha çok vergi harcaması yapmaktadır. Bu politikalar insanlar, hayvanlara, çevreye zarar veren politikalardır” dedi.

	 

	‘DEVLET BÜTÇESİ ADALETSİZ’

	 

	Dolaylı vergiler ile polis, bekçi, korucu ve asker istihdamının arttırıldığını belirten Ok, “Bunun sonucunda militarist saldırılar da artıyor. Toplanan vergiler artıyor fakat bu büyüme toplumun refahını arttırıyor mu? ‘Eğitimi ve sağlığı daha nitelikli hale getiriyor mu’ diye sorduğumuz zaman cevabı, hayır. Toplanan vergiler ranta, siyasal iktidarın yandaş olarak ifade edilen taraflarına dağıtılmaya çalışılmakta. Bütün sistem bunun üzerinden dönmekte. 83 milyon yurttaş hatta mülteciler bile bir ekmek alırken bile vergi vermekte ama harcamaya gelince devlet bütçesi üzerinden adaletsiz bir şekilde dağıtılmakta” diye konuştu. 

	 

	‘KİŞİNİN GELİR DURUMUNA GÖRE ALINMALI’

	 

	Ok, “Vergilemede adalet diye bir tabir var ve bu 200 yıllık bir ilkedir. Toplanan vergi kişinin gelir durumuna dikkat edilerek adil bir şekilde alınması yönünde bir ilkedir. Türkiye’de bu ilke bu örnekten açıklandığı gibi ihlal ediliyor. Türkiye’de devlet dediğimiz düzen asgari ücret üzerinden ya da tüketiciler üzerinden en alttaki gruplardan sistematik olarak vergiler alarak bu oranı yükseltiyor. İktidar ranttan, sermayeden, servetten vergi almadığı için böyle bir yol seçiyor” ifadelerini kullandı.

	 

	‘KAYIT DIŞILIĞI TEŞVİK EDİYOR’

	 

	Vergi artışlarına rağmen devletin vergi toplamada zorlandığına dikkati çeken Ok, şöyle devam etti: “Bütün halk isyanlarına baktığımız zaman vergiye ya da haksız vergi toplamaya dönük tepki olduğu tarihsel bir gerçek. Türkiye açısından baktığımız zaman ekonomik krizin faturası halka mal edilmeye çalışılıyor. Sürekli akaryakıt, özel iletişim ve yurttaşların günlük kullandığı maddelere vergi zamları eklenerek bir bütçe açığı, militarist giderleri karşılamaya yönelik bir yol izleniyor. Bu da kayıt dışılığı teşvik ediyor. İnsanlar bu vergiyi vermektense kayıt dışı çalışmaya yöneliyorlar.” 

	 

	Ok, son zamanlarda yaşanılan intiharlar olaylarını da hatırlatarak, “İşsizlik rakamları milyonlarla ifade ediliyor. Bu ekonomik kriz döneminde devlet eskisi gibi vergi toplayamaz. Nasıl toplar? Vergi afları yaparak, vergi aflarında da ‘Ne kadar verirsen ver’ mantığıyla gerçekleşen ‘Kimden ne kadar koparırsam’ denilerek yapılan anti-demokratik uygulamalardır” diye açıkladı.

	 

	‘VERGİDEN MUAF TUTULANLAR ZENGİNLER’

	 

	Türkiye’de zengin sınıfın vergilerden muaf tutulduğunu hatırlatan Ok, şunları söyledi: “Asgari ücretlilerden alınan verginin oranı ücretin yüzde 40 ile 60 oranındadır. Sermaye harcamalarına, büyük sermaye dediğimiz zengin kesim harcamaların baktığımız zaman oralardan bir kesinti yapılmadığını görüyoruz. Tabi tercih yapılmakta bu tercih halktan, yoksuldan, emekçiden yana değil; ranttan, sermayeden, zenginden yana bir tercih.” 

	 

	‘BU AÇIK KAPANMAZ’

	 

	Savaş harcamalarından kaynaklı bütçede açıkların oluştuğunu vurgulayan Ok, açık arttıkça ilave vergilerin eklendiğini söyledi. Vergilere yeni eklenen kalemlerden söz eden Ok, şunlar dile getirdi: “Sorunu çözemiyorlar yapısal bir çözüm getirilmiyor, çözecek bir durumda söz konusu değil. ‘Bedelli askerlik talebi var onu harcayalım. Ruhsatsız binalar var onları yasal hale getirelim’ gibi uygulamalar tek seferlik uygulamalardır. Yeniden denendiğinde işe yaramayacak uygulamalardır. Bütçe açığı nasıl kapatılır? Harcamalarda israf, yoksulluk, militarist harcamalar kısılmadıkça ne vergi ödene bilinir ve de bu açık kapanır.”  

	 

	“Vergi haftasının kamu binalarında kutlanması artık komik gözüküyor” diyen Ok, sözlerini şöyle tamamladı: “Açlık, yolsuzluk, gelir düzeyinde yaşanılan adaletsizlik söz konusuyken ve vergi bunda önemli bir araçken, hem vergi işinden çalışan kamu çalışanlarının hem de toplumun vergi nedir? Niçin harcanıyor? Sorusuna yanıt aradığı bir haftaya dönüşmesi dileğiyle.”

	 

	133 ÜLKE ARASINDA 55’İNCİ SIRADA

	 

	Vergi ve finansal konularda daha fazla şeffaf olunması için çalışmalar yürüten Uluslararası Vergi Adalet Ağı verilerine göre Türkiye, 133 ülke arasında 55'inci sırada yer alıyor. Dolaylı vergilerde Avrupa Birliği ortalaması yüzde 35,8 iken, Türkiye'de bu oran yüzde 70‘ler seviyesindedir.

	 

	MA / Emrullah Acar