ERDEXAN - İnsanların günün sonunu nasıl getireceği endişesi taşıdığını söyleyen Erdexan ve Qers’teki esnaflar, ekonomik krizin çözümünün demokrasi ve adaletin sağlanmasından geçtiğini vurguladı.
Türkiye’de savaş politikalarının sonucu olarak ekonomik kriz daha da derinleşiyor. Hem esnaf hem de yurttaşlar geçimlerini sağlayamaz bir noktaya geldi. Kriz nedeniyle temel yaşam ihtiyaçlarına her gün zam yapılıyor. Yurttaş ihtiyaçlarını karşılayamazken, esnaf da satış yapamamaktan şikayet ediyor.
Erdexan ve Qers’te bulunan esnaflar, durumlarının çok kötü olduğuna işaret ederek, sorunun çözümünün demokrasi ve adaletten geçtiğine vurgu yaptı.
‘HIRSIZLIĞIN DURMASI GEREKİYOR’
Erdexan’da market işleten Ümit Evliyaoğlu, esnafların daha da kötü bir duruma doğru gittiğini ifade ederek, “Bugünkü ekonomik buhranda ayakta kalmaya çalışıyoruz. Her gün her saat başı zam geliyor ve ne yapacağımızı bilmiyoruz. İnsanlara artık derdimizi anlatamıyoruz. Sanki zamları esnaf yapıyormuş gibi bize bakılıyor ve tepki gösteriliyor. Ekonominin şu an iyileşmesi imkânsız gibi görünüyor. İyileşme çok uzun zaman alacak gibi görünüyor. Çünkü insanların alım gücü giderek düşüyor. Biz esnafların bile alım gücü düştü. Buna bir çare bulunması lazım. Bunun durması için de liyakat, özverinin olması ve ülkedeki hırsızlığın durması gerekiyor” dedi.
‘İNSANLAR KEPENK İNDİRMEK ZORUNDA KALIYOR’
İnsanların artık kepenk indirmek zorunda kaldığını ifade eden Erdexanlı esnaflardan Rojhat Cudi Yılmaz, son bir yıldır çok kötü bir ekonominin söz konusu olduğunu kaydederek, “Biz, marketimizi kapatma noktasına geldik ve şu an insanlar kepenk indiriyor. Bizim, bir tane daha marketimiz vardı ama ekonomik sıkıntılar nedeniyle kapattık ve bu durumda olan çok sayıda insan var. Türkiye’de esnaflar tamamen bitmiş durumda. Halkın alım gücü de bitti ve sadece banka kredileri ile kredi kartı üzerinden bu iş dönüyor. Şu an bankalar kredi ve kredi kartlarını kısıtladığı için alım gücü neredeyse bitti. İnsanlar artık ayın sonunu nasıl getireceğini değil, günün sonunu nasıl getireceğini düşünüyor. Günlük fiyat değişimleri oluyor. Özellikle gıda ve bakliyat grubunda büyük zamlar yaşanıyor. Son 5 aydır her ay ürünlere yüzde 5 zam artışı oluyor” diye konuştu.
‘İNŞALLAH-MAŞALLAH İLE BU İŞLER YÜRÜMEZ’
Qersli esnaflardan Mustafa Özyağcılar, ekonomik sıkıntının büyük olduğunu hatırlatarak, “Pandemiden bu yana zor günler geçiyoruz. Halkın alım gücü zaten yok. Bazı arkadaşlarımız siftah yapmadan kapatıyor. Qers esnafı şu an büyük bir sıkıntı yaşıyor. Her gün neredeyse ürünlere zam yapılıyor. Benzine zam gelince tüm ürünlere de zam geliyor. Qers gibi hayvancılığın olduğu bir yerde çiğ sütün litre fiyatı 15 TL’den satılıyor. Bunun girdi maliyetleri arttıkça tüm bu durum fiyatlara yansıyor. Baştakilerin söylediği ‘maşallah-inşallah’ ile bu işler yürümez. Şu an Ukrayna-Rusya savaşı oluyor biz ekmeği pahalı yemeğe başlıyoruz. İsrail-Filistin’da savaş çıkıyor bir bakıyoruz ki Türkiye’de dolar fırlıyor, altın ve petrol fiyatları yükseliyor. Dışa bağımlı bir ülke olduğumuz için dünyada ne oluyorsa bu direk buradaki ürüne yansıyor. Ne zaman dışa bağımlılık biterse ancak böyle rahatlar. Esnafın ucuz kredilerle desteklenmesi gerekiyor. Mesela Qers’te kendi yandaşlarına çiftlik için krediler verildi ama o çiftliklerin tamamı şu an atıl durumda. Bunları maalesef takip etmediler. Çiftçilere ve esnaflara üretecekleri alan açılmadığı sürece bu böyle gidecek.”
‘BECERİKSİZ BİR YÖNETİM YÜZÜNDEN BU HALDEYİZ’
Ülkenin beceriksiz bir iktidarla yönetildiği sürece bu durumun devam edeceğini ifade eden Med Tuncay adlı esnaf ise, “Kur artışları bizi çok fazla etkiledi. Malları dışarıdan getirdiğimiz için dolar yükseldikçe malların da fiyatları da artıyor. Bu durum hem bizi hem müşterilerimizi zorluyor. Geçen yıl 100 TL’ye sattığımız ürünü, bu yıl 300 TL’ye satıyoruz. Yüzde 200-300 civarında bir zam geldi. Ekonomik krizden dolayı yıldan yıla durumumuz daha da kötüye gidiyor. Ben, 5 yıldır bu işi yapıyorum ve yıldan yıla işlerimiz giderek kötüleşiyor. Bu kötü ekonominin düzelmesi için ülkede adalet ve demokrasinin olması gerekiyor. Adalet yoksa yatırım olmaz, kazanç olmaz. Çünkü bunlar hepsi bir birlerine bağlı şeyler. Demokratik bir ortam olursa ancak insanlar yatırım yapar. Bu ülkenin kaynakları ve gücü var ama maalesef beceriksiz bir yönetim yüzünden bu hale geldik” diye konuştu.
‘ÇÖZÜM DEMOKRASİ VE ADALET’
Qersli esnaflardan Erdal İnce de şartların bu yıl çok daha ağırlaştığını belirterek, şöyle konuştu: “Hem enflasyon yüksek hem gıda fiyatları yüksek. İnsanlar şuan sadece nasıl gıda ürünleri alacağını düşünüyor. Bir insanın bin TL’ye mont alacak gücü yok ve bu montu alacağına bunun parasıyla gıda alıyor. Biz esnaflar olarak çok zor durumlar yaşıyoruz. Kiramız, kredi kartlarımız üst üste binmiş durumda. Halk da esnaflar da perişan bir halde. Akşamı getirmek için adeta can çekişiyoruz. Türkiye’de ekonomi böyle giderse insanlar artık esnaflık yapamayacak duruma gelir. Toplumun bu zamlara karşı bir tepkisi yok ve tamamen umutsuz bir yaşam durumu var. Her şey altüst oldu ve kötüye gidiyor. Mevcut iktidar demokrasi, adalet ve hukuktan yana bir politika geliştirmezse bu durum asla düzelmez. Hukuk ve adaletin yerle bir olduğu ülkede ekonomi nasıl düzelsin? Kimse bu ülkeye bu haliyle yatırım yapmaz. Çünkü hukuk, adalet ve demokrasinin ayaklar altına alındığını iyi biliyor. Tek çözüm; gerçek demokrasi ve sorunların hukuk yoluyla çözülmesidir."