ANKARA- Muhalefet, Komisyon görüşmeleri başlayan 2020 yılı bütçesini eleştirdi. HDP, Bütçeyi “savaş” ve “eril” bütçe olarak tanımlarken, bütçe için "borç ve faiz bütçesi" yorumunda bulunan CHP de, “Ethem Sancak'ların ve Katarlı dostlarının bütçesidir” dedi. İYİ Parti ise bütçenin bir İMF programı olduğunu söyledi.
2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’nin, Plan ve Bütçe Komisyon görüşmeleri başladı. Bütçe komisyon görüşmelerinin birinci gününde Bütçe Kanunu Teklifi ve Kesin Hesap Kanunu Teklifi'nin Geneli ile Sayıştay Raporları üzerinde görüşmeler yapıldı.
Usul tartışmalarıyla başlayan bütçenin komisyon görüşmelerinin ilk günü gergin geçti. HDP ve CHP kamuoyunun takip edebilmesi için komisyon görüşmelerinin canlı yayınlanmasını talep etti. HDP ayrıca demokratik kitle örgütlerinin bütçeyi izlemesi yönünde talepte bulundu. Taleplerin kabul görmemesiyle tartışmalar yaşanırken ilginç diyaloglar da yaşandı.
‘ELİNİZDE SOPAYLA OTURMAYIN’
Muhalefet partilerinin konuşmalarının sık sık AKP’li üyeler ve komisyon başkanı tarafından kesilmesine tepki gösteren CHP’nin komisyon üyesi Mehmet Bekaroğlu, “Başkanım, muhalefeti çıkarın ya da o arkadaşların eline verin bir değnek dövsün herkesi. Siz Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu'nun Başkanısınız, elinizde sopayla oturmayın, söylediğimiz her şeye de el sallayarak bize bağırmayın. Böyle bir ortamda nasıl bütçe konuşacağız?” dedi.
‘GÖRÜŞMELERİ KIZILAY’DA YAPALIM’
CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır, canlı yayın yapılmayarak bütçe görüşmelerinin milletten kaçırıldığını söyledi. CHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı ise “Görüşmeleri Kızılay’da yapalım herkes katılsın” dedi.
‘2020 BÜTÇESİ HALKTAN ALINIYOR’
Usul tartışmalarının ardından komisyon üyeleri sunum yaptı. CHP Plan ve Bütçe Komisyon Üyesi Bülent Kuşoğlu, 2018 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Teklifi’ne ilişkin konuştu. Kuşoğlu, yedek ödeneklerin başlangıç ödeneklerinin yüzde 2’yi aşamayacağını söyleyerek, 2018 yılında yedek ödeneklerin yüzde 7,21’e ulaştığını belirtti. Kuşoğlu, “Yüzde 2’si aşılmış, kanunun delmişsiniz, nedir bunun gerekçesi? 2019’a göre 2020 bütçesi yüzde 13,8; 13,9 artıyor, yüzde 14 artıyor en fazla ama vergi gelirleri yüzde 17’den fazla artıyor. 2020’de halktan daha fazla alacağız, halka vermeyeceğiz” diye konuştu.
‘SAYIŞTAY RAPORLARINDA YOLSUZLUĞA YOL AÇAN HATALAR VAR’
Sayıştay raporlarına da değinen Kuşoğlu, 7 bin 250’si düzenlilik denetiminde, 990’u performans denetiminde olmak üzere Sayıştay denetimlerinde toplam 8 bin 240 hata olduğunu söyledi. Kuşoğlu, “Nedir bu hatalar, niçin bu kadar hata yapılıyor bakın, bunların çok önemli bölümü mali rapor ve tabloları etkileyen hatalar, bunlar bir anlamda yolsuzluğa yol açabilecek hatalar. 159 kamu idaresinin tablosunda taşınmazlar yer almıyor, tapu kayıtları yok. Tapuyu deldirmiş devlet diyorum ben buna” dedi.
‘ETHEM SANCAKLAR VE KATARLILARIN BÜTÇESİ’
CHP’li Süleyman Girgin ise 2020 yılı bütçesinin borç ve faiz bütçesi olduğunu söyledi. Girgin, bütçenin iktidarın ve yandaşların bütçesi olduğunu ifade ederek, “2020'de toplam vergi gelirlerinin yüzde 67'sini dolaylı vergiler yani gelir durumuna bakmaksızın herkesten eşit olarak alınan KDV, ÖTV gibi tüketim vergileri, damga ve harç vergileri gibi oranlar kapsamaktadır; yüzde 33'ünü ise doğrudan vergiler oluşturacak. 2020 yılında bütçeden toplam 139 milyar lira faiz ödenmesi hedefleniyor. 2020 bütçesi oğluna okul pantolonu alamadığı için hayatına son veren İsmail Devrim'in değil, ‘Erdoğan'a aşığım.’ diyerek servetine servet katan Ethem Sancak'ların ve Katarlı dostlarının bütçesidir” dedi.
HDP: BU BÜTÇEDE KADININ ADI YOK
HDP Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş, bütçenin toplumsal cinsiyete dayalı bir bütçe olmadığını belirtti. Bütçeyi “eril” bir bütçe olarak tanımlayan Beştaş, “Cumhurbaşkanlığı'na bağlı 8 bakanlık içinde kadına dair bir başkanlık yok. Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya, kadın erkek eşitsizliğini, kadına yönelik şiddeti, kadına yönelik tecavüzü önüne koyan bir başkanlık yok. Çünkü kadınlara ayrılan kalemleri ayrıca yazılmamış ve tartışamıyoruz bile. Bu bütçede toplumsal cinsiyet eşitliğini güçlendirecek mahalle kreşlerine dair bir bütçe yok. Kadınların hasta bakımına ayırdığı süreyi ve sağlık hizmetlerine ne kadar bütçe ayrıldığı yok. Bunların yerine sermayeye para kazandıran dev projeler, savaş, illerin boşaltılması, mülteclierin yerleştirilmesi ile ilgili bütçe yapılmış ve burada kadının adı yok. Eğitme sığınaklara iş ve barınma sorunlarına bütçe yok ama askeri harcamalara bütçe oldukça fazla. Savaşa ayrılan harcamamlar oldukça fazla” dedi.
‘TEKÇİ BİR BÜTÇE’
HDP’li Garo Paylan ise bütçenin “tekçi” bir bütçe olduğunu belirterek, “Bu bütçede ayrımcılık var. Anadil temelli çok dilli eğitim gibi bir programımız var dediniz mi? Yani çok dilli eğitim almak, arkadaşlar, çocuğa herhangi bir şekilde iyilikten başka bir şey değil; çocuğun yüksek haklarını, pedagojik haklarını savunmaktan başka bir şey değil ama bu bütçede böyle bir şey yok. Ne var? Tekçilik var. Bu bütçede Diyanet İşleri Başkanlığının bütün inançlara daha hakkaniyetli davranacağına dair herhangi bir öngörü var mı? Yalnızca Sünnilere hizmet veren bir Diyanet İşleri Başkanlığı yapısı var” dedi.
İYİ PARTİ: BÜTÇE IMF’SİZ BİR IMF PROGRAMI
İYİ Parti Komisyon üyesi Durmuş Yılmaz ise bütçenin borç krizinin yapılandırılması ile ilgili olduğunu söyledi. Yılmaz, “Bu bütçe IMF’siz bir IMF programıdır. Buradan da şeffaflık istiyoruz, istediğimiz şeffaflık şu: Biz hangi kalem nerede, bütçenin neresinde; Muhasebat Genel Müdürlüğü nereye ne yazıyor, bunu görelim. Bütçede büyük bir sapma var” diye konuştu.