ANKARA - Kovid-19 etkisiyle tüketim harcamalarında yaşanan sert düşüşün arz ve talep daralmasına yol açacağını söyleyen Prof. Dr. Ahmet Şahinöz, krizin hafif atlatılması için hükümetin insanlara açlık düzeyinin altına düşmeyen bir gelir temin etmesi gerektiğinin altını çizdi.
Koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de ekonomide daralma ve durgunluk baş gösterdi. Yeni yıla krizle giren Türkiye, kaynak sorunu yaşıyor ve ekonomik tedbirlerin yetersizliğinin krize zemin hazırladığı gerekçesiyle eleştiriliyor.
TÜKETİM YÜZDE 34 AZALDI
Ekonominin en ciddi sorunlarından biri de 16 milyona yakın çalışanı bulunan hizmetler sektöründeki iş yerlerinin kapatılmasıyla birlikte ortaya çıkan tüketimdeki sert düşüş oldu. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV), “COVID-19'un Tüketici Harcamalarına Etkisi” üzerine yaptığı iki farklı araştırmaya göre, tüketim harcamaları yüzde 34 oranında azaldı. Başkent Üniversitesi’nden Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Şahinöz, virüs döneminde insanların işlerini kaybetmeleri ya da düşük ücrete zorlanmalarının tüketim düşününü yarattığını söyledi.
‘KISIR DÖNGÜ DEVAM EDECEK’
Şahinöz, yaşanan düşüşü “Hükümet günde 39 TL ile tedbir aldığı sürece; gelirlerdeki düşmeler, bunların tetiklediği harcama giderlerinin azalması ve birbirini tetikleyen kısır döngüler oluşmaya devam edecektir. Arz-talep daralması, ekonomik resesyona sebep olacaktır” şeklinde değerlendirdi.
Talep şokunun arz şokunu getirdiğine değinen söyleyen Şahinöz, şunları söyledi: “Çünkü talep olmayınca üretim azalıyor. Üretim azalınca, firmalarda işten çıkarma süreci başlıyor ve bu kez üçüncü bir talep azalması yaşanıyor. Bu şekilde şoklar birbirini izliyor. Dördüncü şok da ihracatı etkiliyor. Türkiye’de talep düşünce Avrupa’da da azalıyor. Böylece gelirde gerçek resesyon ve daralma yaşatıyor. Şoklar devam ettikçe resesyon da ciddileşecektir. Tüm bunlar da ekonominin daralmasına ve işsizliğin artmasını sağlayacaktır.”
Şahinöz, kısır döngüden çıkmak için “Hükümet insanlara -en azından şu kriz döneminde- açlık düzeyinin altına düşmeyen bir gelir temin ederse, krizin hafif atlatılmasını sağlayabilir. Üretim-tüketim krizini en az zararla atlatır. Aksi halde çok daha derin bir krizle yüz yüze kalacaktır” önerisinde bulundu.
MA / Selman Güzelyüz