Meclis Komisyonu’nda görüşülen Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bütçesi kabul edildi. Görüşmelerde muhalefetin sorularını yanıtlamayan Bakan Derya Yanık, İstanbul Sözleşmesi eleştirilerine dair ise önceki beyanlarının arkasında olduğunu belirterek, sözleşmelerin, hukuk metinlerinin tek başına kurtarıcı olarak görülmemesi gerektiğini savundu.

 

İSTİFA SORUSU

 

CHP Kütahya Milletvekili Ali Fazıl Kasap, yolsuzluklar üzerinden Bakan Yanık’ı eleştirerek, “Yersiz yere maaş alan 442 bin kişinin, usulsüz maaş alanların hesabını veremiyorsunuz. Bunu tahsil etmeyi düşünüyor musunuz? Sayın Bakan, siz hukukçusunuz, burada 685 milyon TL’yi yersiz ödemeyi defaten şahıslardan istediğinizi söylüyorsunuz. Kanunsuzluk yapıyorsunuz. İstifa etmeyi düşünüyor musunuz?” diye sordu.   

 

‘SOSYAL YARDIM’ DEĞİL ‘SOSYAL HAK’ 

 

HDP Komisyon üyesi Garo Paylan da, bakanlığı önüne yoksulluğu bitireceğine dair hedef koymamasını eleştirerek, sözlerine başladı. Paylan, “’Şu kadar iş yapacağız, engelleri ortadan kaldıracağız, yoksulluğu ortadan kaldıracağız ve 6 milyon kişiye değil, beş yıl sonra 2 milyon kişiye gerçek anlamda ihtiyacı kadar yardım edeceğiz’ diye bir hedef koymadınız. Bu konuda sizi eleştiriyorum” ifadelerini kullandı. “Sosyal yardım” bakışı ve bunu da iktidarın bir lütfu anlayışından kurtulması gerektiğinin altını çizen Paylan, “sosyal hak” kavramının hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi. 

 

ERKEN YAŞTA EVLİLİK SORUSU 

 

Yapılan görüşmelerin ardından soru-cevap bölümüne geçildi. CHP’li Emine Gülizar Emecan, “4+4+4 eğitim sistemi öncesinde ve sonrasında yaşanan çocuk işçilik verilerini paylaşabilir misiniz? Çocuk evliliğinin önüne geçmek için bakanlığın uygulamaları neler?” dedi.

 

HDP’li Filiz Kerestecioğlu, Cumhurbaşkanlığı 2022 programında yer alan 3 bin yeni anaokulu ve 40 bin yeni anasınıfı projelerinin nasıl hayata geçirileceğini, belediyelerin sürece dahil edilip, edilmeyeceğini, LGBT+’ların sığınaklardan, şiddete karşı koruma ve destek mekanizmalarından yararlanması için bir çalışmanın olup olmadığı, KADES uygulamasında Kürtçe hizmet verilmesi için girişim olup, olmayacağına dair sorular yöneltti.

 

CHP’li Ali Şeker de, yoksullukla mücadelenin sadece yardımla mı sınırlı kalacağını sordu.  

 

KAÇ KADIN KATLEDİLDİ?

 

HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay, ülkedeki kadın ve çocukların durumuna dikkati çekerek, “Türkiye’de ücretli bakım alanında kaç ev işçisi vardır, kaçı göçmen ev işçisidir? Ev işçilerinin kaçı sigortalı çalışmaktadır? 2020 -2021 yıllılarında kaç kadın, erkek şiddeti sonucu öldürülmüştür? Kaç kadın tacize uğramıştır? Kaç çocuk cinsel istismara maruz kalmıştır? Kaç üniversite mezunu genç öğrenim kredisi borçlarını ödeyemediği gerekçesiyle icra takibine alınmıştır, bunların kaçı kadındır?” sorularını yöneltti.

 

 SİYASET ÜSTÜ SAVUNMASI

 

Bakan Yanık ise, tüm sorular karşısında bakanlığın siyaset üstü olduğunu belirterek, başlıkların “kaba siyasete” konu olmaması gerektiğini savundu. Yanık, devamında “Kadınlar siyaset konusu olamaz, şiddete uğrayan kadın siyaset konusu olamaz, bakıma muhtaç, korunmaya alınması gereken çocuklar siyaset konusu olamaz. Sosyal yardım ihtiyaçlısı olan gruplar, engelliler, yaşlılar, hiçbirinin kaba siyaset konusu olmaması bir malzeme hâline getirilmemesi lazım” ifadelerini kullandı.

 

İktidarın halkı “sosyal yardımlarla” korkuttuğu eleştirilerine Yanık, sataşarak yanıt verdi. Yardımların sürekli devam ettiğini savunan Yanık’ı, CHP’li milletvekilleri gürültü eylemiyle protesto etti. Yanık’ın, “Milletten aldığımızı millete geri verdiğimizi, bu kaynağın doğrudan doğruya milletin ürettiği kaynak olduğunu çok iyi biliyorlar. Sosyal devlet zaten hak temelli bakar yani aksi takdirde herhangi bir şekilde niye sosyal yardım yapacaksınız” yanıtı da CHP’li Jale Nur Süllü’nün “Lütufmuş gibi anlatmayın” tepkisine neden oldu. 

 

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ

 

Çocuklarla ilgili mevzularda suç duyuruları dışında bir yetkilerinin olmadığını dile getiren Yanık, bunu da etkin bir şekilde kullandıklarını ileri sürdü. Kadının güçlenmesine dair ayrılan bütçenin yeterli görülmemesine ilişkin eleştirilere Yanık, yaptıkları tek çalışmanın farkındalık ve eğitim olduğunu itiraf ederek, bütçenin bu kapsamda da yeterli ve gerçekçi olduğunu iddia etti.

 

 Bakan Yanık, “Kadın Bakanlığı kaldırıldı, Ailenin içine sıkıştırıldı, kadınlara yönelik bütçe verilmiyor” diyen HDP Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran’ın İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme ardından kadınların korumasız kaldığı yönündeki eleştirilerine katılmadığını söyledi. Birçok sivil toplum kuruluşunda çalıştığını ve hukukçu olduğunu belirten Yanık’ın, İstanbul Sözleşmesi’ne dair “Bir hukuk metninin ne olduğunu, bir uluslararası sözleşmenin ya da bir iç hukuk metninin ne olduğunu biraz bildiğimi sanırım. İstanbul Sözleşmesi noktasında geçmişte söylediklerim kayıtlarda var. O kanaatlerimin hiçbirini değiştirmedim. Bakın altını çizerek, söylüyorum. Fakat şunun da altını çizerek, söylüyorum; O kanaatlerimin bir kısmını bazı arkadaşlarımız alıyor, bir kısmını bazı arkadaşlarımız alıyor. O zaman da İstanbul Sözleşmesi’yle alakalıda, mevzuatla alakalı da, şiddetle mücadelenin nasıl olması gerektiğiyle, bunun sadece bir yasayla olmayacağı, toplumsal duyarlılık ve farkındalıkla, toplumsal eğitimle olacağı konusunun altını kalın kalın çizerek, bunun bir bütüncül, bütünlüklü yaklaşımla ancak çözülebileceği, sadece bir sözleşmeyi günah keçisi sayarak veya bu bir başka metinde olur, önemli değil, ya da sadece onu kurtarıcı, büyük metin, adeta kutsal bir metin haline koyarak bu işe yaklaşılmaması gerektiği” sözleri milletvekilleri tarafından gürültüyle protesto edildi.

 

Bakan Yanık, kendi yaklaşımını söylediğini savunarak, o gün söylediği hiçbir şeye bugün de “hayır” demediğini sözlerine ekledi.

 

ÖNERGELER REDDEDİLDİ

 

Sunumların ardından bütçenin onaylanmasına geçildi. HDP, CHP ve İYİ Parti tarafından verilen önergeler, AKP ve MHP oylarıyla reddedildi. HDP’nin engellilere istihdam alanı yaratılması için 10 milyar TL, ev eksenli çalışanların sağlık sigortalarının yapılması için 10 milyar TL, ev içi emek harcayan kadınların emekli olmaları için 30 milyar TL, kadın sığınakların sayısının arttırılması için 1 milyar TL ilave ödenek önergeleri reddedildi.

 

İYİ Parti’nin çocukların korunması ve geliştirilmesi için 10 milyar bütçe artırımı, engellilere istihdam alanı yaratılması için 20 milyar TL, Kadınların Güçlendirilmesi Programı’nın bütçesine 10 milyar TL, Yoksullukla Mücadele ve Yardımlaşma Programı’na 5 milyar TL ödenek ilave edilmesi önergeleri reddedildi. CHP’nin de Yoksullukla Mücadele ve Sosyal Yardımlaşma Programı’na 3 milyar 55 milyon 814 bin TL başlangıç ödeneği verilmesi önergesi reddedildi.

 

Önergelerin oylanması ardından bütçe tek kalem de değişiklik yapılmadan AKP ve MHP oylarıyla kabul edildi.