
Li girtîgehan divê 'mafê tenduristiyê' dîl neyê girtin

2024-10-12 11:17:00


	AMED - Sekreterê Giştî yê Odeya Bijîşkan a Amedê Ahmet Baran, diyar kir ku li girtîgehan binpêkirinên mafan ên tenduristiyê û jiyanê zêde dibin û &nbsp;got: "Girtî nikarin ji mafê tenduristiyê sûdê werbigirin."&nbsp;

	Binpêkirina mafan li girtîgehan roj bi roj girantir dibe. Li gorî agahiyan, pirsgirêka sereke ya girtiyên ku rastî îşkence û muameleya xerab tên, negihaştina mafê tenduristiyê ye. Sekreterê Giştî yê Odeya Bijîşkan a Amedê Ahmet Baran, diyar kir ku binpêkirinên mafên tenduristiyê û jiyanê yên li girtîgehan zêde bûne û got ku nêzîkatiyên cihêkariyê rê li ber gihandina tenduristiyê digire. &nbsp; &nbsp;

	&nbsp;

	POLÎTÎKAYÊN TENDURISTIYÊ

	&nbsp;

	Baran bal kişand ku li girtîgehan gelek caran mafê tenduristiyê û jiyanê tê binpêkirin û got ku li girtîgehan hem xwekuştin hem jî mirin zêde bûne. Baran da zanîn ku ji ber nêzîkatiyên biçûkxistinê yên ku rûmeta mirovan binpê dikin, bi taybetî muayeneyên bikelepçe û lêgerîna li hundirê dev xwe nîşan didin xwegihandina mafê tenduristiyê zehmet bûye û got ku bertekên polîtîkayên tenduristiyê yên li welat li girtîgehan gelek zêde bûne. Baran anî ziman ku nexweşên ku pêwîstiya wan bi kontrolên rûtîn heye, bi taybetî nexweşên kronîk û penceşêrê piştî demeke dirêj dikarin xwe bigihînin nexweşxaneyê û ev rewş dibe sedem ku nexweşî pêş bikeve. Baran anî ziman ku girtiyên ku dikarin muayeneyê bibin jî yekser nikarin bên dermnakirin û wiha got: “Wezareta Dadê ne xwedî pergaleke tenduristiyê ye ku bi temamî bi Wezareta Tenduristiyê ve girêdayî ye nîne. Ev rewş niha di warê gihanştina tenduristiyê de pirsgirêkên cidî dide der."&nbsp;

	&nbsp;

	Baran bilêv kir ku li hin girtîgehan nêzîkatiya "cihêkar" ya karmend û rêveberan rê li ber xwe gihandina tenduristiyê digire.&nbsp;

	&nbsp;

	ŞERT Û MERCÊN GIRTÎGEHÊ

	&nbsp;

	Baran îşaret bi wê yekê kir ku rewşa fizîkî ya girtîgehan bûye pirsgirêkeke tenduristiyê û got: “Girtîgeh hene ku bi taybetî zivistanê nayên germkirin, havînan jî zêde germ dibin. Ev bi xwe re hin pirsgirêkên tenduristiyê tîne. Şert û mercên fizîkî hene ku li gorî demsalan ji ber serma û germa zêde diguhere, lê di tevahiya salê de dibe sedema pirsgirêkên tenduristiyê. Dîsa ji ber pandemiyê rewşek heye ku çalakiyên civakî û civînên hevpar hatine sînordar kirin û jiyana civakî daketiya asta herî kêm. Ev bi rastî îzolasyon û faktorên xetereya psîko-sosyal û her weha pirsgirêkên tenduristiyê çêdike. Ev rewşa îzolasyonê hem rewşa rihetiya civakî ji holê radike û hem jî dibe sedem ku ferd ji aliyê ruhî ve bi xwe re bi tenê bimîne û pirsgirêkên psîkolojîk ên cuda rû bidin. Dema ku em van hemûyan bînin ser hev, em dibînin ku rewşa tenduristî û başbûnê ji holê radibe. Li aliyê din hucreyên yekkesî rêjeya xwekuştinê zêde dike û dibe sedema nexweşiyên wekî şîzofreniyê. Dema ku tedawiya xirapkar li vê were zêdekirin, dibe ku bertekên neçarî hebin. Di heman demê de, rewşên wekî nebûna tavê û nekaribûna pêşdebirina ragihandina civakî bi refleksên cuda pirsgirêkên tenduristiyê çêdike."

	&nbsp;

	Baran anî ziman ku pêkanînên cihêkariyê yên li hemberî girtiyên siyasî bi awayekî "dijminatî" û "tolhildanê" tê kirin. Baran destnîşan kir ku divê ev nêzîkatî ji holê bê rakirin û mafê girtiyan ê xwegihandina tenduristiyê bê girtin. Baran got: “Divê est ji îsrara ku girtiyên nexweş heya mirinê bên girtin bê berdan. Dîsa nêzîkatiyeke ku qada civakî ya li girtîgehan berfireh bike û xwe ji tecrîd û polîtîkayên tecrîdê dûr bixe pêwîst e. Kî dibe bila bibe, divê mafê tenduristiyê dîl neyê girtin. Di vî warî de em ê rewşa girtiyan bînin rojevê."

	&nbsp;

	Baran anî ziman ku wan carinan xwestiye der barê xizmetên tenduristiyê yên li girtîgehan de pêşniyaz bikin û di vê mijarê de înisiyatîf girtine û got ku gelek caran ev înisiyatîf bêbersiv mane. Baran bal kişand ser wê yekê ku ew ê têkoşîna xwe bidomînin da ku ji bo xizmeta tenduristiyê ya li girtîgehan tevkariyê bikin û got: "Pêwîst e ku her kes bigihîje mafê jiyanê û tenduristiyê. Nêzîkatî û têkoşîna me ya di vî warî de wê bidome."

	&nbsp;