Irak merkezi hükümeti ile Federe Kürdistan Bölgesi Yönetimi arasında Şengal’in yeniden inşası, idaresi ve güvenliğine dair 9 Ekim’de varılan anlaşmaya tepkiler sürüyor. Birleşmiş Milletler (BM) Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert’ın gözetiminde varılan anlaşmayı kabul etmeyen Şengal yönetimi ve idaresi, bunu dışarından bir müdahale olarak ele alıyor. Şengal'de bulunan Êzidîler başta olmak üzere, Arap ve Türkmen aşiretler de anlaşmaya karşı çıkarken, Êzidî Özgürlük ve Demokrasi Partisi (PADÊ) merkez yöneticilerinden Hisên Hecî, halkı tanımayan hiç bir anlaşma ve kararı tanımayacaklarını söyledi. 

 

DAİŞ'in 2014'te soykırım saldırılarında ağır bir yara alan Êzidîler, tarihteki 74'üncü fermanı da Şengal'de yaşadılar. O dönem Êzidîleri savunmayarak, kentten kaçan Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) peşmergeleri, şimdi çeşitli yollarla yine Şengal'e dönmek istiyor. Daha önce defalarca Şengal'e tekrar dönebilmek için arayışlara giren KDP, şimdi Irak hükümeti ile anlaşarak bunu hayata geçirmeye çalışıyor. Ancak Şengalliler bu anlaşmayı ve KDP’nin Şengal’e girişini kabul etmiyor. 

 

KDP VE IRAK HAREKETE GEÇTİ

 

PADÊ yöneticilerinden Hisên Hecî, Federe Kürdistan Bölgesi Yönetimi ve Irak hükümetinin planlarını hayata geçirmek için harekete geçtiğini belirterek, daha önce de benzer girişimlerin olduğunu hatırlattı. Anlaşmanın Êzidîlerin iradesine yönelik olduğunu dile getiren Hecî, “Şengal'in özerkliğine karşıdır. Êzdixan'ı koruyan güçlere karşıdır. Güney hükümeti bunu tekrar gündeme getirerek, Şengal'i tekrar karışık olan bir duruma sürüklemek istiyor. Êzidîler arasında kaos ve çelişkiler yaratmanın peşindeler" dedi. 

 

ÊZİDÎLERİ TANIMAYAN ANLAŞMA

 

Hecî, Şengal halkı, Şengal Demokratik Özerk Meclisi, tüm kurumları ve Êzidî ileri gelenlerinin anlaşmayı reddettiklerini ifade ederek, buna karşı alanlara çıktıklarını söyledi. Anlaşmanın sahada uygulanabilmesinin koşullarının olmadığının altını çizen Hecî, Êzidî halkının iradesini tanımayan hiç bir anlaşmanın hayat bulamayacağını kaydetti. 

 

140'INCI MADDE ŞENGAL'E UYGULANAMAZ

 

Merkezi hükümetin Irak'ı kapsayacak şekilde yönetilemediğini ifade eden Hecî, "Her parti ve güç kendi çıkarları etrafında hareket ediyor. Planlarını da bu şekilde ifade ediyorlar. Halkların talep ettiği hiç bir şeyi yerine getirmiyorlar. Biz Şengal'in, Irak'ta uygulanmaya çalışılan 140'ıncı maddeye göre ele alınmasını istemiyoruz. Bu madde üzerinden yıllar geçmiş ve kapsamı buralar değil. Şengal 140'ıncı maddeye göre ele alınamaz" diye konuştu.

 

PEŞMERGENİN GERİ DÖNÜŞÜ 

 

Şengal halkının yanı sıra Irak Parlamentosu’nun 21 milletvekilinin de anlaşmaya karşı çıktığına dikkat çeken Hecî, milletvekillerinin de Irak Başbakanı Mustafa Kazimi'ye gönderdikleri mesajında şunlara yer verdiklerini aktardı: "Bu karanlık bir günde alınmış bir karardır. Hiç bir kesim buna evet diyemez. Bu anlaşma ile tekrar peşmerge güçlerinin buraya gelmesini istemiyoruz. Onların buradan nasıl çıktığını herkes gördü. Kimse onlara güven duymuyor.”

 

ABD ORTAKLIĞI 

 

ABD'nin de anlaşmaya ortaklığına işaret eden Hecî, ayrıca anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için ABD'nin Irak hükümetine baskı uyguladığını söyledi. Hecî, devamla şunları söyledi: “KDP Şengal'den Kerkük'e, oradan Xaneqin ve Diyala'ya kadar rol almak istiyor. ABD Irak üzerinden tekrar buralara yerleşmeyi planlıyor. Tavizler kopararak, planlarını hayata geçirmeyi hedefliyorlar."

 

ŞENGAL’İN SAVUNMASI

 

Şengal halkının ve ağır yara alan Êzidî toplumunun bu karar doğrultusunda hareket etmeyeceğini vurgulayan Hecî, "Hiç biriyle ilişkilenmeyecek. Taleplerimiz var. Bu taleplerimiz ve irademiz tanınmadan, kimse bizimle oturamaz. Alınan kararlar da bizi ilgilendirmiyor. Şengal'in iradesi Şengaliler de olacak. Şengal'i Êzidî çocukları savunacak. Bir daha dışarından bir güç gelip, Şengal üzerinde hüküm süremeyecek. Halk olarak savunmadan iradeye, siyasi alana kadar biz kendimizi savunabiliriz. Oluşturduğumuz sistem tüm kurumlarıyla bunu karşılıyor. Êzidî halkının düşmanlarına bu şekilde cevap vereceğiz. Êzidî halkı özgürlük ve haklı taleplerini Irak yasalarına göre de yapacak. Bizi muhatap alanlarla görüşmelerimiz olacak. Bu şekilde yaklaşılırsa, Bağdat-Şengal arasında güçlü bir kanal ve iletişim de sağlayabiliriz. Bunun dışında hiç bir karar bizi bağlamıyor" dedi.

 

MA / Nazım Daştan