Sosyo-Politik Saha Araştırmaları Merkezi, son yıllarda gündeme gelen intihar vakalarına, intihar vakalarının cinsiyet, yaş ve kent bağlamlı boyutlarına, intihar nedenleri ve araçlarına/biçimlerine dair TÜİK’in 2015-2019 tarihleri arasında yayınlanmış verilerini inceledi. TÜİK’in internet sitesinde yayımlanan resmi verilerden derlenen "Türkiye’de Yaşanan İntihar Verileri Üzerine Derleme Çalışması", kimi tartışmaların aksine intihar vakalarının en çok ve artan biçimde erkeklerde görüldüğünü, çocuk/ergen gençlerde daha fazla sayıda yaşandığını, nedeni bilinmeyen intihar biçimlerinin ilk sıraya yerleştiğini, düşüş eğiliminde olan intihar vakalarında 2018’den itibaren yeniden artış olduğunu, intihar nedenleri içinde iş ve geçim nedeniyle intiharlarda kısmi artışlar olduğunu gösterdi.

 

5 YILDA 16 BİN 355 KİŞİ YAŞAMINA SON VERDİ

 

Yıl, cinsiyet, kent, yaş, intihar nedeni ve biçimi üzerine ayrı tablo ve karşılaştırmalara yer veren çalışmaya göre; Türkiye’de 2015-2019 yılları arasında 12 bin 384’ü Erkek, 3 bin 971’i Kadın olmak üzere toplamda 16 bin 355 intihar vakası gerçekleşti.

 

Erkek intihar vakalarının artış gösterdiğine işaret eden TÜİK verilerine göre, intihar vakalarının gerçekleşme şekilleri; asarak, kimyevi madde kullanarak, yüksekten atlayarak, suya atlayarak, ateşli silah kullanarak, kendini yakarak, kesici bir alet kullanarak, doğalgaz, tüpgaz vb. kullanarak, tren veya başka motorlu araç altına atlayarak ve diğer biçimlerde oldu. 

 

Bu kategoriler eşliğinde 2015-2019 yılları arasında cinsiyete göre intihar şekilleri sayılarıyla birlikte derlenerek tablo haline getirildi. Buna göre; erkeklerin intihar vakalarında en çok kullandığı yöntemler sırasıyla ‘asarak’, (Hem erkeklerin hem kadınların en çok bu intihar yöntemini kullanmışlardır) ‘ateşli silah kullanarak’ ve ‘yüksekten atlayarak’ biçiminde. Kadınların intihar vakalarında en çok kullandığı yöntemler sırasıyla ‘asarak’, ‘yüksekten atlayarak’ ve ‘ateşli silah kullanarak’ şeklinde kendisini gösterdi. 

 

NEDENLER

 

TÜİK verilerinde intihar vakalarının gerçekleşme nedenleri ise; hastalık, aile geçimsizliği, geçim zorluğu, ticari başarısızlık, hissi ilişki ve istediği ile evlenememe, öğrenim başarısızlığı, diğer ve bilinmeyen biçiminde kategorize edildi.

Hem erkek ve hem kadınların intihar nedenlerinde ilk sırayı “bilinmeyen” nedenler olarak gösteren TÜİK verilerine göre; 2015-2019 yılları arasında bilinmeyen nedenlerle gerçekleşen toplam intihar vaka sayısı 7 bin 351. İçeriği yazılamayan “diğer nedenlerle” gerçekleşen toplam intihar vaka sayısı ise 2 bin 682. 

 

Raporda, resmi verilerde ‘bilinemez’ veya ‘belirsiz’ kılınan intihar nedenlerinin sorunla mücadelede bir sorunsal olarak değerlendirilmesi gerektiğinin altı çizildi.

 

İLK ÜÇ SIRADA İSTANBUL, İZMİR VE ANKARA VAR

 

Yine resmi verilere göre; Türkiye’de en çok sayıda intihar vakasının yaşandığı ilk üç kent sırasıyla İstanbul (2370), İzmir (1063), Ankara (1001) oldu. Bursa, Antalya, Adana, Konya, Mersin gibi kentlerdeki vaka sayılarının da dikkat çekici olduğuna işaret edilen çalışmada, kentlerin nüfus sayıları ile intihar sayıları oranlandığında en fazla intihar oranına sahip ilk beş kentin; Dersim (Tunceli), Ardahan, Burdur, Aydın ve Edirne olduğu kaydedildi.

 

Doğu ve Güneydoğu kentleri içerisinde ise, intihar vakalarının en fazla görüldüğü ilk 3 kent; Diyarbakır (370), Antep (351) ve Urfa (284) olarak öne çıktı.

 

KADIN İNTİHARLARINDA DİYARBAKIR 5’İNCİ SIRADA 

 

İntihar sayıları ile cinsiyet karşılaşmalarına bakıldığında Türkiye genelinde tüm yıllarda Kadın ve Erkek intihar vakalarıyla en yüksek sayıda karşılaşılan ilk üç kent yine İstanbul (327), Ankara (176), İzmir (150)  oldu. Bu kentleri Adana (153), Diyarbakır (139) ve Konya (130) izledi.

 

Medeni duruma ve cinsiyete göre intihar sayıları karşılaştırıldığında en fazla intihar vakası ‘Evli’ (8090) kategorisinde görülürken; ikinci sırayı ‘Hiç Evlenmeyen’ (6090 kişi) kategorisi oluşturdu. 

 

Yıl bazlı yapılan incelemelerde toplam intihar vaka sayılarının 2018’e kadar düşüş gösterdiği, fakat 2018’in başlangıcı itibariyle artış göstermeye devam ettiği tespit edildi. Yaş, cinsiyet ve yıl karşılaştırmasına bakıldığında ise; 25 ve üstü yaş gruplarında yaş ilerledikçe hem erkek hem de kadınlar açısından intihar vaka sayılarının düzenli biçimde azaldığı kaydedildi.

 

Erkek intihar vakalarının en çok sayıda gerçekleştiği yaş aralığı 20-24 (1438) yaş aralığı iken; Kadın intihar vakalarının en çok sayıda gerçekleştiği yaş aralığı 15-19 yaş aralığı (711) oldu. Ayrıca resmi verilere göre 15 yaşın altında görülen toplamda 364 intihar vakasının 186’sı Erkek, 178’i Kadınlardan oluştu. 15-19 yaş aralığında ise toplamda görülen 1647 intihar vakasının 936’sı Erkek, 711’i Kadın'lardan oluştu. 19 yaş ve altı çocuk/gençlerde intihar oranlarının/sayılarının fazlalığı da yine dikkat çekti.

 

Erkek intihar vakalarının nedenleri sırasıyla en çok ‘bilinmeyen’, ‘hastalık’, ‘diğer’ ve ‘geçim zorluğu’ olarak ortaya çıkarken; kadınlarda ise sırasıyla en çok ‘bilinmeyen’, ‘hastalık’, ‘diğer’ ve ‘aile geçimsizliği’ gibi nedenler ön plana çıktı.

 

KÜRTLERİN YAŞADIĞI 23 KENTTEKİ DURUM

 

Çalışmada Kürtlerin yoğunluklu olarak yaşadığı 23 kentte 2015-2019 yılları arasında gerçekleşen intihar vakaları da incelendi. 2019 yılı verilerine göre nüfus toplamı 16 milyon 032 bin 816 olan bu kentlerde 2015-2019 yılları arasında yaşanan toplam intihar vaka sayısı 2 bin 956 oldu. Cinsiyete göre Erkek vaka sayısı toplamı 1986 ve Kadın vaka sayısı toplamı 970 olarak kendisini gösterdi.

 

İntihar vakalarının en fazla sayıda yaşandığı kentler bu tabloya göre Diyarbakır (370), Antep (351) ve Urfa (284) oldu. Ancak intihar sayıları nüfus yoğunluğuna göre oranlandığında ise Dersim (Tunceli), Ardahan ve Kars kentleri öne çıktı.

 

Cinsiyete göre bakıldığında Erkek intihar vakalarının en çok sayıda yaşandığı kentler Antep (242), Diyarbakır (231) ve Urfa (168) olurken, Kadın intihar vakalarının en çok sayıda yaşandığı kentler ise Diyarbakır (139), Urfa (116) ve Antep (109) olarak öne çıktı.