Ekonomik krizden önce boş dükkân bulmanın neredeyse imkansız olduğu Eskişehir’de, artık adım başı bir kiralık dükkân göze çarpıyor. Ekonomideki kötü gidişata, pandemi sonrasında yaşanan kriz ve uzaktan eğitim nedeniyle öğrencilerin kenti terk etmesi de eklenince, esnaf iflas noktasına geldi. Kentte birçok esnaf yaklaşık bir yıldır işyerlerinin kapısını açmazken, açanlar ise kira, SGK, vergi, stopaj, elektrik ve doğalgaz faturalarını ödeyemediği için dert yanıyor. 

 

BORÇLAR KAPIYA DAYANDI

 

Esnafın ortak korkusu, ertelenen vergi, kredi ve kira gibi ödemelerin kapıya dayanmış olması. Çok sayıda esnaf ertelemeye başvurduğu için eklenen faiz oranlarıyla birlikte daha fazla borç ödemek durumunda kalacak.  Eskişehir’in en işlek caddelerinden biri olan Sakarya Caddesi’nde inşaat malzemesi satan bir şirket sahibi Hakan Mumcu, pandemi sürecinde en çok etkilenen sektörlerinde başında geldiklerini ve aynı sektörde çalışan çok sayıda işyerinin kapatmak zorunda kaldığını söyledi. Mumcu, “Kirayı, sigortayı ödeyemiyoruz. Esnafın sorunlarının ertelenmesi bir çözüm değil. Esnafın Eskişehir Sakarya Caddesi’nde kiralık dükkân bulmak çok zordu ama şimdi bu caddede 100 dükkândan 20’si kapattı. Esnaf bitme noktasında. Esnaf son demlerini yaşıyor” diye konuştu.

 

KİRALIK DÜKKAN SAYISI ARTIYOR

 

42 yıldır şekerci dükkânı işleten Sinan Çelik, esnafın yaşadığı kriz halini “perişanız” diyerek özetledi. Çelik, “Küçük esnaf bitiyor. Etrafımızda kiralık iş yerlerinin sayısı artıyor. Borçlu olanlara da Allah yardım etsin. Böyle gitmesi durumunda patlama yaşanabilir, iç savaşa çıkar. Ne olacak başka. İnsanları birbirlerini yiyecek.  Eskişehir şu anda ölü bir şehir. Böyle devam ederse, temelli öleceğiz” dedi.

 

ETKİLENMEYEN ESNAF YOK

 

Esnafla aynı kaygıları paylaşan Eskişehir Esnaf Kredi Kefalet Kooperatifi Başkanı Suat Er, koronavirüsün yarattığı tahribata dikkat çekerek, “Eskişehir’de milyona yakın bir nüfus var. Yine yüz binin üzerinde öğrenci bulunmakta. Eskişehir’de öğrenci çekildiği için her kesim etkilendi. Üniversiteler açılmadığı sürece, esnaf eski durumuna gelemez” ifadelerini kullandı.

 

‘ESKİŞEHİR ÖLÜ ŞEHİRE DÖNDÜ’

 

Eskişehir’in akşam saat 20.00’den sonra “ölü bir şehir” haline geldiğini dile getiren Er, ”İş yerleri kapandığı ya da düşük iş yaptıkları için çalışanından patronuna herkes etkileniyor. Çok çok fazla esnaf kredisini ödeyemediği için bize başvurdu. Bizde şu an da sadece öteleme yapıyoruz.  Ödeyemeyen esnafımıza bunu duyurmaya çalışıyoruz. Altı ay sonra bu esnaf tekrar zor duruma düşecek ve tekrar sıkıntıya düşecekler. Çünkü her şey ötelemeye gidiliyor. Her türlü desteği verdik ama nereye kadar?” diye sordu.

 

BORÇLAR ERTELENİYOR

 

Er, şunları söyledi: “Tüm ötelemeler esnafı zor durumda bırakıyor. Çünkü bir esnafın bugün 10 bin TL ödemesi varsa, gelen taksitini ödeyemediği için altı ay sonraya 15 bin TL olarak ödemek zorunda kalıyor. O da çok zor. Çünkü sadece kredisi yok. Bir tek kredi olsa, bunu ne yapar eder buluşturur ve öder. Öteleme sadece krediye kalmıyor, kirayı, vergiyi, her türlü borcunu erteliyor ve işler açıldığında ödeyeceğiz diyor. Herkesin söylediği bu.”

 

MA / Selman Güzelyüz