Bir devlet politikası olarak başvurulan köy yakmaları dolayısıyla yaşadığı Dersim’in Pülümür ilçesinden 1993 yılında Almanya’ya göç etmek zorunda kalan Veli Yıldız (69), yıllar sonra geri döndüğü memleketinde tutuklandı. Halk arasında “Xalê Xizir” (Hızır Dayı) olarak bilinen Yıldız, “örgüt üyesi” olduğu iddiasıyla çıkarıldığı mahkemenin 11 Şubat’ta hakkında verdiği kararla Elazığ 2 No’lu Cezaevi’ne gönderildi.

 

Dersim Baro Başkanı olan avukatı Kenan Çetin, çifte vatandaş olduğunu belirttiği Veli Yıldız’ın yıllar sonra dönebildiği köyündeki evini yapıp, yaşamını burada sürdürmeye başladığını anlattı.

 

Av. Çetin, haksız şekilde cezaevine konulan Yıldız’ı “Kızılbaş Alevi kültürünü bedeninde, çevresinde yaşatmaya çalışan, felsefesi eşitlik, cevheri mertlik üzerine kurulu, hazinesi bilgi ve doğa sevgisiyle dolu bir birey” sözleriyle tanımladı.

 

HAKKINDAKİ İFADELERDEN TUTUKLU 

 

Yıldız’ın “etkin pişmanlık”tan yararlanan 3 kişinin hakkında verdikleri ifadeler doğrultusunda tutuklandığını paylaşan Av. Çetin, bu kişilerin aynı zamanda kendileri haklarındaki soruşturma ve davaların “şüphelisi” olmaları, yine Yıldız hakkında verdikleri beyanlarını bu sıfatla vermeleri nedeniyle ifadelerinin hukukiliğine dair kuşkularını dile getirdi.

 

Av. Çetin, “Gözaltına alındığında jandarmadaki ifadesine de katılmıştım. Dersim'de son zamanlarda maalesef örgütten ‘etkin pişmanlık”tan yararlanıp bir şekilde ifade veren şahıslar, ki bunun altını şöyle çizmek istiyoruz. Bunlar hukuki olarak ‘şüpheli’ diye ifade veriyor. Şüpheli ifadesi ayrıdır, tanık ifadesi ayrıdır. En önemli ayrımlarından biri tanıkta yemin edilir, şüpheli de ise yemin yoktur. Dolayısıyla şüpheli olarak alınan beyanlarda bize göre savcının teşhisinde avukatın olması gerekiyor, fotoğraf üzerinde değil. Veli Yıldız gibi 6-7 kişiyi aynı elbiseler, aynı sakallarla çizip, ‘Bu mu size yardım eden, eşya getiren’ diye bir teşhis. Sağlıklı bir şekilde dosya oluşturulması gerekirken maalesef fotoğraf üzerinden ‘bize şunu getirdi, bunu duyduk’ gibi beyanlar söylenmiş" diye belirtti.

 

TUTUKLANMASI YANLIŞ

 

Dosyada ‘gizli tanık’ olarak yer alan şahısların gerçek ve kod isimlerinin açık bir şekilde yer aldığını da söyleyen Av. Çetin, dosyaya dair şu bilgileri paylaştı: "Üç örgüt mensubunun beyanı üzerinden belki de teknik takip yapılmamış, dosya da gizli, soruşturması yok. Yurt dışına gidip gelen, kendi hayatında yaşayan, çevresinde 'Veli amca seni soruyorlar' diyen bir vatandaşa 'Benim neyim var ki sorsunlar' deyip, sürekli köyünde kapısı herkese açık vicdan sahibi biridir. Veli amca da birilerinin kendisine tuzak kurduğunu, oyun oynadığını, Dersim'de birçok kişiye yapıldığını, dolayısıyla şu anda haksızlığa uğradığını düşünüyor. Dosya şu anda soruşturma aşamasında. Dosyanın iddianameye dönüştürülme durumunda daha sağlıklı bilgiler vereceğiz. Tutuklamaya itiraz edildi, cezaevinde Veli amcayla görüşüldü. Vekâlet işlemlerinden sonra dosyaya biz avukatlar olarak hazırlık yapacağız." 

 

Müvekkilinin bu aşamada tutuklu bulunmasının hukuka uygun olmadığını vurgulayan Çetin, sağlık sorunları bulunup, ilaç kullanan Yıldız’ın doktorlarının da tavsiyesi üzerine sağlığına iyi gelmesinden dolayı Dersim’e geri döndüğünü ifade etti.

 

‘EVE HAPSETSİNLER' 

 

Çetin, “Yurtdışındaki doktorları da Dersim’de kalmasını tavsiye ediyor. Buranın doğasının kendisine iyi geldiğini söylüyorlar. Yörede duyarlı olan, ekolojiyi, tarihi, kültürel miraslarına, ziyaretlere sahip çıkan bir insan. En önemlisi kendi topraklarına dönmesinin amacı, buradaki ayak izlerini devam ettirmek. Kendi söylemiyle; ‘Ben bir ağaçtım, köklerimden aldılar götürdüler, tekrar geldim, burada yeşerdim.’ Yargılaması devam etmesin demiyoruz, ama hukukta tutuksuz yargılama esastır. Veli amcanın kaçma şüphesi yok. İsteği şudur; ‘Beni eve hapsetsinler, ben balkonumda bakayım. ‘Biz bunu tabi ki mahkemeye ilettik” diye konuştu.

 

Belli bir yaşın üstünde olan kişilere cezaevine konulmak yerine ev hapsi verilmesi gerektiğini söyleyen Av. Çetin, müvekkilinin il veya yurt dışına çıkma gibi olasılığının zaten bulunmadığını kaydetti.

 

TUZAK KURULDU

 

Kendilerini uzun bir yargılama beklediğini dile getiren Çetin, şunları söyledi: “Veli amca kod ismi olan bir insan değil, örgütün hiçbir yapısında yer almamış. Şu an tutuklu olması hukuka uygun değil. Yaş itibariyle de uygun değil. Son görüşmemizde de doğaya, insana dair bir şiir yazmıştı. Dersim'in çocuklarının, ziyaretlerinin kendisini beklediğini, çıktığında lokma dağıtacağını, General Zeng’in, Onbaşı Hıdır'ın, çarşıda ismini bilmediği birçok insanı, ama giysisi aynı olan insanları selamlayan bir şiiri vardı. Yollarda temizlik işinin, ziyaretlerde mum yakmanın kendisini beklediğine, onlara kavuşmak istediğini ama birilerinin kendisine tuzak kurmasından yılmayacağının mesajını bu şiirle verdi.”

 

CEZAEVLERDEKİ SORUNLAR

 

Türkiye cezaevlerinin durumuna da değinen Çetin, “Özellikle Elazığ Cezaevinde Evrensel gibi eskiden verilen gazeteler şimdi verilmiyor. Kitaplar ayda bir veriyorlar. Tutukluların kargo ile gelen giysilere ulaşması zorlaşmış. Havalandırma, sayım, hastane konularında zorluk çekiyorlar” diyerek, özellikle yaşlı ve hasta tutukluların bir an önce serbest bırakılmaları gerektiğini kaydetti.

 

MA / Ayşe Sürme