ANKARA - Defalarca arazi incelemesi için dilekçe vermelerine rağmen dikkate alınmayan İleri Mahalle sakinlerinden yaklaşık bine yakın kişi bir günde evsiz kaldı. Mahalle sakinleri, kentsel dönüşümle yıkılacak evlerinin yerine yapılacak yeni binalar arasındaki farkın sadece yüzde 30’unun devlet tarafından ödeneceğini, geriye kalanı ise 15 yıl boyunca taksitle ödemeleri gerekeceğini anlattı.
Ankara’nın Çankaya ilçesi İleri Mahallesi’ndeki Mektep Sokak’ta yürütülen inşaat çalışması nedeniyle 8 katlı Açelya Apartmanı'nın temelinde kayma oluşması sonucu toplam 21 bina çökme riskine karşı tahliye edildi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, yıkılan bu apartmanların yanı sıra Mektep Sokak’ta bulunan 11 apartmanın daha riskli olduğunu, onların da dahil edilmesiyle kentsel dönüşüm gerçekleştireceklerini açıkladı.
Eşyalarını alamadan evlerinden çıkmak zorunda kalan bu bine yakın insandan kimisi belediyenin misafirhanesinde, kimisi akrabasında, kimisi de komşusunda kalmaya başladı.
Ekiplerin incelemelerine devam ettiği mahalledeki Açelya Apartmanı, burada oturanların tahliye edemedikleri eşyalarıyla birlikte yıkımına başlandı. Diğer binaların sakinlerinin eşyalarını alıp alamayacakları Açelya Apartmanı’nın tamamen yıkılmasının ardından belli olacak.
2008’DE DİLEKÇE VERİLMİŞ
Apartmanın temelinde yaşanan kaymanın nedeni olarak yeni başlanan bir inşaat gösteriliyor. Ancak riskli olduğunu belirttikleri arazi incelemesinin yapılması için defalarca gerekli yerlere dilekçe yazdıklarını belirten mahalle sakinleri, 24 Ekim 2008’de Açelya Apartmanı inşasından duydukları endişeye dair Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’ne verdikleri dilekçeyi gösteriyor.
Dilekçede şunlar yer alıyor: “İnşaatı başlanan binanın zeminin sağlam olmadığı bizlerin binalarında çatlaklar olduğunu daha önceki yazılar ve dilekçelerimizde bildirmiştik. Dilekçelerimize rağmen halen bir zemin çalışması yapılmamış ve bizlerin dairelerimizdeki çatlaklar da çoğalmıştır. Bahsi geçen parselde önceki senelerde yapılan bir bina da çökmüştür. Bizler yapılan binanın üzerimize çökmesi ve can mal kaybımız olabileceği için geceleri rahatça oturamıyoruz. Bu korku ve mağduriyetimizin giderilmesini istiyoruz.”
‘KREDİNİN BİTMESİNİ 4 YIL VARDI’
Evinin bulunduğu binada ağır hasar oluşan yurttaşlardan Menşure Taş, apartmanın kaymaya başlamasıyla kendilerini apart topar dışarı attıklarını anlattı.
Evden hiçbir eşyalarını alamadıklarını dile getiren Taş, “Sadece üstümüzle çıktık. Çok kötüyüz. Bu durumu ifade edemiyorum. İlk gece evimizi bırakıp, gidemedik sokakta bekledik. 28 yıldır burada yaşıyorum. 2015’de kredi ile aldık kredisinin bitmesine daha 4 yıl vardı” dedi. Devletin kendilerine belli bir süre kira yardımında bulunacağını belirten Taş, “Ama verdikleri rakam az. Eşyalarımız için 30 bin gibi bir rakam ödenecekmiş. 30 bine beyaz eşya bile alamazsın ki. Benim 3 tane çocuğum var. 3 yatak odam, salon takımım var. Ben 30 milyara hiçbir şey alamam. Eşyalarımı geçen sene değiştirdim. Biriktirdiğim parayla aldım, hepsi yeniydi” ifadelerini kullandı.
‘TEHLİKENİN FARKINA VARDIK, ŞİKAYET ETTİK’
Tahliye edilen dükkanlardan birinin sahibi olan mobilyacı Recep Sarıkaya da söz konusu inşaat yapılmaya başladığında tehlikenin farkına vararak, belediyeye şikayette bulunduklarını belirtti. Sarıkaya, sonrasında yaşananları ise şöyle anlattı: “Yeterli denetim olmadığından dolayı oranın ruhsatını alan müteahhit ise ‘benim ruhsatım var, ben burada gerekeni yaparım’ diyerek Açelya Apartmanı’nın altına kadar girdi. Hatta giriş esnasında kendisini birçok kez uyarmamıza rağmen, toprak kaymasını görmesine rağmen girdi. Sorun yarattı ve daha sonrasında şu an gördüğünüz gibi bu olay cereyan etti.”
1990 yılından bu yana İleri Mahallesi’nde yaşadığını aktaran Sarıkaya, “Üniversite mezunu oğlumla birlikte çalışıyorduk. Şu an da ikimiz de işsiz kaldık. Sıkıntımız büyük. Elimize ne herhangi bir yerden yardım geldi ne de herhangi bir yerden bir şey alabildik” diye konuştu.
Tahliye edilen sokakta kadın kuaförlüğü yapan Bülent Avcı’nın da işyeri de yıkılacaklar arasında.
‘DEVLET 30 YILIMI KARŞILAYACAK MI?’
“1996’da bu dükkanı açtım. 30 senelik emeğim gitti. Her şeyim içeride duruyor. Ne yapacağımı bilmiyorum” diyen Avcı, kendilerine ne kadar destek verileceğini bilmediğini kaydetti.
Avcı, “Destek benim 30 yılımı karşılayacak mı? Ben şimdi 3 sene bekleyeceğim. O müşteriyi nereden bulacağım 3 sene sonra. Bana bugün ekmek lazım. Bana vereceği parayla bugün yer açsam açamam. Tezgah alsam makine kursam kuramam. Nasıl yetişeceğim ben? Şu an bir binanın 200 bin liraya mal olduğunu düşünün. Devlet yüzde 30’unu karşılayacak. Yüzde 30, 60 bin lira. 140 bin TL’yi bana ödetecek. İyi de benim elimde zaten 200 binlik bir dairem var oturuyorum şu anda buradaki 140 bin lirayı da 15 seneye yayacak. Ben o 140 bin lirayı ödeyemezsem evimi mi satacağım borcu kapatmak için. Ben 50 yaşımdan sonra nerede iş bulacağım, kim bana iş verir?” diye sordu.
Binaları hasar gören komşularını ise evinde misafir eden Avcı, “Çoğumuz öyle yaptık, herkes birilerini evine aldı. Şimdi böyle yaşıyoruz” dedi. Kendilerine 36 ay boyunca kira yardımı verileceğinin söylendiğini kaydeden Avcı, kaygısını “Kira yardımı olarak dükkan sahiplerine bin 200 TL verilecek. Ama 36 ayda inşaat bitmezse ne olacak bilmiyoruz” sözleriyle dile getirdi.
Tahliye edilen binalardan birinde yaşayan öğretmen Rıza Odabaşı da, canlı derse gireceği için yanına sadece bilgisayarını alarak dışarı çıktığını anlattı.
BÖLGE RİSKLİ
Yıkım riskini günler öncesinden gördüklerini dile getiren Odabaşı, şunları söyledi: “Gereken uyarıları da yaptık. Çevre binalardan ilgili yerlere dilekçeler verildi. Yapımı planlanan yapımın risk teşkil ettiği gibi durumlar ifade edildi. Fakat burada bu süreç devam etti. Şu an hangi arkadaşımızın evinde ne olduğuna dair liste yapıyoruz. Çünkü burası çok eski bir yerleşim yeri. İnsanlar birbirleri ile 20-30 senedir tanışık. Dolayısıyla biz de kendi derdimizi unuttuk daha problemli olan komşularımızın derdiyle meşgulüz. Bu bölge çok riskli. Şu an yıkımı süren Açelya Apartmanı’nın iki yanında sol tarafında 1979 senesinde 7 katlı bir bina olduğu ve kendiliğinden altındaki bina üzerine göçme yaptığı ifade ediliyor. Açelya Apartmanı yapılmadan evvel bir inşaat çalışması yapıldığı, aradan geçen birkaç seneden sonra tekrar bir temel inşa edildiği üzerine bir kat çıkıldığı ve yine kaydığı ve ardından buraya yapı yapılamaz diye belediye tarafından rapor verildiği ifade ediliyor. Yani geçen süreçten sonra yapılan Açelya Apartmanı ve daha sonra altına eski binanın yıkılarak, yeni bir inşaatın başlatılarak yapılması da maalesef bu süreci tetikledi.”
‘KİRA YARDIMINI BEKLİYORUZ’
28 yıldır bu mahallede yaşadığını belirten Yağız Ekrem Atilla ise, yaşadıkları binanın en riski binalardan biri olduğunu belirtti. Şuan çok mağdur durumda olduklarını söyleyen Atilla, “Kira yardımı yapacaklarını söylediler ama bekliyoruz. Şu an ev arıyoruz, eşyalarımızı alıp almayacağımız belli değil. Ev bize baba yadigarı olarak kaldı. Çok güzel anılarımızın geçtiği bir yerdi. Yani şu anda aşırı derecede üzgünüz” dedi.
DEVLET YÜZDE 30 DESTEK VERECEK
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yeni yapılacak binalar ile kendi binaları arasındaki farkın yüzde 30’unu ödeyeceğine dair bilgi aldıklarını paylaşan Atilla, “Geri kalanını da bize 15 yıl gibi bir vadede ödeteceklermiş. Yani yeni bir bina yapılması güzel ama ödeme imkanımız maalesef yok. Özel sektörde asgari ücretle çalışıyorum. Bin 200 lira gibi bir yardımla evini geçindirmeye çalışanlar kira ödeyenler var. Şuan hepimiz kiralık ev arıyoruz. Kira fiyatları hemen arttırıldı. 200-300 lira gibi rakamlar konuldu hemen üstlerine. Bize verdikleri kira yardımının tutarı bin 150 lira olacak ama bizim burada zaten en kötü kiralar bin 200-bin 300 lira. Yani bin 150 gibi kira yardımı zaten çok komik. Diğer ilçelerde daha fahiş fiyatlar var. Eşimizin dostumuzun yanında kalıyoruz. Bir an önce oraları boşaltmak istiyoruz kimseye yük olmak istemiyoruz. İçeride kalan eşyalara dair Açelya Apartmanı’na ilişkin açıklama yapıldı. 30 bin lira gibi komik bir rakamdan bahsedildi. Tabii ki bizim de kurtarıp, kurtaramayacağımız belli değil. Bize de bu yardım yapılır mı onu bilemiyoruz” dedi.
BELEDİYE ‘TEHLİKE YOK’ DEMİŞ!
İki ay önce inşaatın yapılmasının tehlikeli olduğuna dair Çankaya Belediyesi’ne yazı yazdıklarını belirten Atilla, “Biz 3 apartman toplanıp dilekçe verdik. Buranın yapılması tehlikeli diğer binaları da yıkabilir dedik. Bize buna ilişkin iki tane cevap geldi. Bir ay önce gelen cevapta ‘gerekli zemin incelemesi yapılacaktır’ denildi. 15 gün önce gelen cevap da ise gerekli zemin incelemesinin yapıldığı hiçbir şekilde tehlike arz etmediğine dair cevap geldi. Cevap elimizde ama evde kaldı. Evlerimize girebildiğimizde yapacağımız ilk iş o cevap kağıdını almak olacak” diye belirtti.
MA / Zemo Ağgöz - Ceylan Şahiner