Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin yurttaşların Kürt sorununa yaklaşımı ve çözümüne dair algı, görüş, tutum ve eğilimlerini ölçmek üzere yaptığı bir anket çalışması çarpıcı sonuçlar ortaya çıkardı. 1-10 Nisan 2021 tarihleri arasını kapsayan araştırma Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesine bağlı Diyarbakır, Batman, Urfa, Mardin, Antep, Van, Şırnak, Siirt, Muş, Malatya, Iğdır, Hakkâri, Elazığ, Dersim, Bitlis, Bingöl, Ağrı ve Adıyaman olmak üzere 18 kentte yapıldı.

 

Online ortamda 948 kişinin katılımıyla yapılan çalışmada araştırma grubunun yüzde 59,1’i “üniversite mezunu”, yüzde 20,7’si “lise mezunu”, yüzde 10,3’ü “lisansüstü", yüzde 6,8’i “ortaokul mezunu” ve yüzde 3,2’si ise “ilkokul mezunu” görüşmecilerden oluştu.

 

 

Etnik kimliğini yüzde 95,4 oranında “Kürt” olarak tanımlayan anket katılımcılarına ilk olarak “Kürt sorunu için aşağıdaki tanımlamalara katılır mısınız?” sorusu yöneltildi. 

 

- “Kürt sorunu yoktur” tanımına araştırma grubunun toplamda yüzde 82,3’i katılmadığını; 

 

- “Anadil ve kimlik haklarının tanınmamasıyla ortaya çıkmış bir kültürel sorundur” tanımına yüzde 82,5’i katıldığını; 

- “Eşit yurttaşlık haklarına sahip olmamaktan kaynaklı bir sorundur” tanımına yüzde 86,9’u katıldığını, 

- “Ekonomik ve eğitim düzeyi olarak geri kalmış, kalkınmamış bir bölgenin sorunudur” tanımına yüzde 55,9’u katılmadığını;

- “Kürt sorunu Kürtlerin kendi kendini yönetme istediğinden dolayı ortaya çıkan bir sorundur” tanımına yüzde 61,4’ü katıldığını;

- “Kürt sorunu Kürtlerin bir ülke kurma istediğinden kaynaklanan bir sorundur” tanımına yüzde 52,1’i katılmadığını;

- “Kökeni eskilere dayanan tarihsel bir sorundur” tanımına yüzde 81,7’si katıldığını beyan etti.

 

Yine araştırma grubunun yüzde 97,7’si “MHP”nin, yüzde 94,9’u “AKP”nin, yüzde 93,2’si “İYİ Parti”nin, yüzde 85’i “Saadet Partisi”nin, yüzde 82,7’si “Gelecek Partisi”nin, yüzde 81,2’si “CHP”nin, yüzde 74,3’ü “Deva Partisi”nin “Kürt sorununa ilişkin söylem ve politikalarının Kürt sorununun çözümüne hizmet etmediğini” düşünürken; yüzde 87,8’i “HDP”nin politika ve söylemlerinin Kürt sorununun çözümüne hizmet ettiği yönünde görüş belirtti.

 

Katılımcılar kendilerine yöneltilen “Sizce Kürt sorunu nasıl çözülür?” sorusuna ise farklı yanıtlar verdi. Bu yanıtlar yüzde 44,5’i “çözüm/müzakere sürecine dönerek”, yüzde 29,3’ü “anayasal tanınma ve güvencelerle”, yüzde 15,2’si “çatışmasızlık ve barış ile” biçiminde oldu.

 

 

Araştırma grubuna “Sizce Kürt sorunu hangi statüyle çözülür?” sorusu da yöneltildi.  Katılımcıların yüzde 57,2’si “demokratik özerklik”, yüzde 15’i “eşit yurttaşlık”, yüzde 9,9’u “Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı”, yüzde 9,9’u “bağımsızlık”, yüzde 5,1’i “federasyon” derken, yüzde 1,9’u “Kürt sorunu yoktur”, yüzde 1,1’i de “hepsi” şeklinde yanıtlar verdi.

 

 

Yöneltilen “Sizce yakın tarihte Kürt sorunu çözülebilir mi?” sorusuna katılımcıların, yüzde 26,4’ü “Evet”, yüzde 47,9’u “Hayır” yanıtı vermekle birlikte, “Sizce Kürt sorunu ne zaman çözülebilir?” sorusuna yüzde 33,3’ü “11 ve daha uzun yıllar içinde, yüzde 20,7’si “1-5 yıl içinde”, yüzde 18,8’i “6-10 yıl içinde”, yüzde 3,4’ü “hiçbir zaman” ve yüzde 23,8’i ise “fikrim yok” şeklinde yanıtlar geldi.

 

“Sizce çözüm süreci en yakın ne zaman yeniden başlayabilir?” sorusuna ise katılımcıların yüzde 36,5’i “2 yıldan fazla bir zaman içinde”, yüzde 13,7’si “1-2 yıl içinde” derken, yüzde 8,6’sı “bir daha başlamaz” ve yüzde 31,2’si “fikrim yok” yanıtlarını verdi.

 

 

Katılımcıların kendilerine yöneltilen “Sizce çözüm ve müzakere sürecinin yeniden başlamasının önündeki en büyük sorun/engel nedir veya kimdir?” sorusuna yanıtı da, yüzde 45,6’sı “Cumhur İttifakı ve liderleri”, yüzde 30’u “AKP-Erdoğan”, yüzde 18,1’i “Devlet/Derin Devlet” biçiminde oldu.

 

 

Yine “Sizce Türk Silahlı Kuvvetleri, PKK’yi askeri yöntemlerle etkisiz hale getirirse Kürt sorunu çözülür mü?” diye sorulan katılımcıların yüzde 95,1’i “Hayır” derken; “Sizce, PKK’nin silahları bırakması Kürt sorununu çözer mi?” sorusuna ise yüzde 80,6’sı “Hayır”, yüzde 3,2’si ise “Evet” dedi.

 

 

Akabinde katılımcılara yöneltilen “Sizce Kürt sorununun çözümüne yönelik muhataplar kimler olmalıdır?” sorusuna pek çok farklı yanıtlar verildi. Öncelikli yanıtlar içerisinde yüzde 56,5’i “TBMM’de temsili bulunan siyasal partiler ve örgüt (Abdullah Öcalan ve PKK)”, yüzde 22,8’i “Hükümet ve Örgüt (Abdullah Öcalan ve PKK)” yer aldı.

 

 

Bu soruyla bağlantılı olarak katılımcılara “Sizce Kürt Sorunu kimlerle çözülür/kim çözer?” diye soruldu Katılımcıların yanıtlarının çok sayıda permütasyon ürettiği görüldü. Öncelik sırasına göre katılımcıların; yüzde 43,5’i “Abdullah Öcalan-KCK-TBMM içindeki siyasi partiler”, yüzde 15,6’sı “Abdullah Öcalan çözer”, yüzde 7,6’sı “Abdullah Öcalan-KCK-HDP-AKP-TSK birlikte çözer” yanıtlarını verdi.