HABER MERKEZİ - İHD, 30 kentte cezaevlerinde artan ölümlere ve hasta tutukluların sağlık hakkına erişimde yaşadıkları sorunlara dikkat çekmek için “Yaşamı savunuyoruz” nöbeti başlattı.
İnsan Hakları Derneği (İHD), son dönemde artan ölümler ve hasta tutukluların sağlık hakkına erişmesinde yaşadığı sorunlara dikkat çekmek amacıyla şube ve temsilciliklerinin bulunduğu 30 kentte, “Yaşamı savunuyoruz” nöbetini gerçekleştiriyor. Ziyaretlerle desteklenen eylem, akşam saat 21.00’da sona erecek.
ANKARA
İHD Ankara Şube binasında nöbet eyleminin yapıldığı salona “Yaşamı savunuyoruz, hasta mahpuslar serbest bırakılsın” yazılı pankart asıldı. İHD Eş Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun katılımıyla başlayan nöbette cezaevinde şüpheli bir biçimde ölen Garibe Gezer, Vedat Erkmen ve yaşamını yitiren hasta tutukların fotoğrafları taşındı.
“Yaşamı Savunuyoruz” nöbetinin açılış konuşmasını yapan İHD Eş Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, “İHD tüm şubelerinde hasta mahpusların durumunu, yaşanan hak ihlalleri, hasta mahpusların içeride tutulması, tutukluların infazının yakılması ve cezaevlerinde kalma sürelerini artırmaya karşı biz ‘yaşamı savunuyoruz’ eylemini başlatıyoruz. Bir günlük bir eylem olacak ancak eylem ve etkinliklerimiz devam edecek” dedi.
TUTUKLULUKTA EŞİTLİK VURGUSU
Türkiye’de tutuklular arasında ayrım yapıldığını ifade eden Türkdoğan, “Türkiye'de infaz sistemi doğru değildi. 19 Aralık operasyonuyla inşa edilen bir infaz sistemi vardı. Tutukluların direnişiyle o sistem kırılmıştı, ancak yine aynı sistem devam ediyor. Yüksek güvenlikli hapishaneler inşa ettiler, İmralı’da başlandı. Buralar tabut olarak oluşturulmuştur. Pandemide çete liderleri salındı ancak siyasi mahpuslar bundan muaf tutuldu. Aysel Tuğluk, şu an içeride tutuluyor, bunlara dikkat çekmek istiyoruz. Kovid-19 sürecinde ayrımcılık yapılıyor. Siyasi mahpuslara Kovid bulaşmıyor mu? Bu nasıl bir ayrımcılıktır” dedi.
‘HALİL GÜNEŞ ŞU AN ARAMIZDA DEĞİL’
Hasta tutukluların ayrım yapılmadan serbest bırakılması çağrısında bulunan Türkdoğan, “Biz cezaevlerine mektup yazarken Halil Güneş’e de gönderecektik ancak şu an aramızda değil. Kabul edilemeyecek bahanelerle bırakmıyorlar, suçları ne olursa olsun cezaevinde kalamayacak durumda olanların suça bakılmaksızın salıverilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
‘DÜŞMAN HUKUKU UYGULANIYOR’
“Yaşamı savunuyoruz” nöbetinde konuşan HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu ise, “İHD insanların yanındadır, haksızlığa kimsenin uğramasını istemez. Kamuoyunda duyarlılık yok, insanlar cezaevlerinde ölüyor, haksızlığa uğruyor ancak koca toplum ana gündemine almıyor. Bir bölüm medya, bunu gündemine alıyor. Toplum kendi vicdanın da intihara sürüklenen insanlar için ne düşünüyor? Bakanlıklar bunu bilerek isteyerek yapıyor. Düşman hukuku uygulanıyor, ölürse ölsün bana ne diyor” diye belirtti.
SAĞLIK HAKKI ENGELLENİYOR
Cezaevindeki ölümlerin ihalelere göz yumanların sorumluluğu olduğunu ifade eden Gergerlioğlu, “Cezaevlerindeki ölümler sadece daha başlangıç, bu hikaye yeni değil. Bu ölümler, ihlallere göz yumanların kasıtlarının sonucudur. Biz daha öncede söyledik, insanlar ölebilir, hastalanabilir dedik ama kimse dinlemedi. İhlaller saymakla bitmez bir hekim olarak bir insan hakları savunucusu olarak sağlık alanında en çok sağlık hakkı ihlal ediliyor, Birçok ihlal yapılıyor ama en önemlisi sağlık hakkı engelleniyor” diye konuştu.
SAĞLIK HAKKI ENGELLENİYOR
Nitelikli sağlık hakkının engellendiğini belirten Gergerlioğlu, “Gözlem kurularıyla tepeden gelen emirlerle insanların infazı erteleniyor. İnsanların nitelikli sağlık hakkı engelleniyor. İnsanların tahliye olma hakları engelleniyor. Tecrit altında çaresizliğe itilmiş insanlar, intihara sürüklenir, çünkü bu bulaşıcıdır” dedi.
‘İNFAZLARI ERTELENSİN’
Eylem devam ederken düzenlenen basın toplantısında konuşan İHD Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyesi Nuray Çevirmen, ağır hasta mahpusların infazlarının ertelenerek tedavilerinin hapishane dışında yapılması gerektiğini talep etti.
‘GEREKLİ DÜZENLEMELER YAPILSIN’
Hasta tutuklular arasında ayrım yapılmaması gerektiğini ve gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiğini belirten Çevirmen, “Hasta mahpuslarla ilgili tıbbi değerlendirmelerin esas alınması yerine, ‘toplum güvenliği bakımından tehlikelilik’ unsuruna ‘ağır ve somut bir tehlike’ kriterinin eklenmiş olması sorunu çözmekten uzak ve kabul edilemez bir yaklaşımdır. İlgili kanun maddesinin kaldırılarak yerine mahpusların sağlık hakkını önceleyen ve Cumhuriyet Savcılarının takdir hakkını kaldıran bir düzenleme yapılması gerekmektedir. Ayrıca Anayasanın 104’üncü Maddesi ile Cumhurbaşkanına tanınan af yetkisinin mahpuslar arasında ayrım gözetilmeksizin kullanılması gerektiğini de belirtmek isteriz” ifadelerini kullandı.
‘LÜTÜF DEĞİL ADALET’
AHİM’in Türkiye’ye daha öncede yapılması gereken düzenlemelere ilişkin önerilerde bulunduğunu hatırlatan Çevirmen, “AİHM Hükümete tutukluluk koşullarıyla ilgili düzenlemelerde her türlü insani önlemi almaları gerektiği önerisinde bulunmuş ve ATK’nin yeniden yapılandırılarak prosedürlerin basitleştirilmesi gerekliliği noktasında uyarılarda bulunmuştur. Ancak Türkiye'de yargı organları AİHM’in vermiş olduğu bu karardan sonra da Anayasa’nın 90’ıncı maddesi gereği bir iç hukuk normu haline gelen uluslararası sözleşmelere uymamakta, soruna ne insani ve vicdani ne de hukuki açıdan bakmaktadırlar. Türkiye'nin de imzaladığı uluslararası birçok sözleşmede hastalar ve hasta mahpuslar için düzenlemeler mevcut olup Türkiye mahkeme ve idari organlarının bu düzenlemelere uyması bir zorunluluktur. Bu nedenle hasta mahpuslar için merhamet, insaf ya da lütuf değil adalet talep ediyoruz” şeklinde vurguladı.
ÇOK SAYIDA ZİYARET
Nöbete gün içerisinde çok sayıda siyasi parti, sendika ve sivil toplum örgütü katıldı.Katılan siyasi partiler, sendika ve sivil toplum örgütleri ziyaretlerinde hasta tutsakların durumuna ilişkin birlik ve dayanışma çağrısı yaptı.
Gün boyunca nöbet eylemini ziyaret eden kurumlar ise şöyle: “Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kocaeli milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, HDP Adana Milletvekili Kemal Peköz, HDP Antalya Milletvekili Kemal Bülbül, HDP Muş Milletvekili Şevin Coşkun, Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi(SYKP), HDP Ankara İl Örgütü, Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Ankara, Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası(SES) Genel Merkez, SES Ankara Şube, Kamu Emekçileri Sendikası Konfederasyonu(KESK) Genel Merkez, Devrimci 78’liler Federasyonu, Ankara Kadın Platformu, Halkevleri, EMEK Partisi ( EMEP)Ankara İl örgütü, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Ankara ve Mersin Şube, HDP Hukuk Komisyonu, HDP Genel Merkez, Ankara Tabip Odası (ATO), Demokratik Alevi Dernekleri (DAD) Ankara Şubesi, Alınteri, KESK Şubeler Platformu Ankara Temsilciliği, Çağdaş Hukukçular Derneği(ÇHD), Halkın Hukuk Bürosu(HHB), Türkiye İşçi Partisi (TİP).”
DİYARBAKIR
İHD Diyarbakır Şubesi, hasta tutukluların özgürlüğü için dernek binasında "Yaşamı Savunuyoruz" nöbet eylemi başlattı. HDP milletvekilleri Dersim Dağ ve Pero Dündar, HDP İl Eşbaşkanları Zeyat Ceylan ve Gülistan Atasoy, Diyarbakır Barosu'nda Adalet Nöbeti tutan aileler ile çok sayıda kişi nöbet eylemine katıldı. Eylemin yapıldığı salona cezaevlerinde yaşamını yitiren hasta tutuklu Halil Güneş, Celal Şeker, Abdürrezzak Suyur, Mehmet Ali Çelebi, Vedat Erkmen ile Garibe Gezer'in fotoğrafları asıldı. Yine "Yaşamı savunuyoruz! Hasta mahpuslara özgürlük" pankartı açıldı. Nöbet eylemine dair konuşan İHD Hapishaneler Komisyonu Eşsözcüsü Ercan Yılmaz, hasta tutukluların serbest bırakılması çağrısı yaptı.
Diyarbakır Barosu Başkanı Nahit Eren ve baro yönetimi ile TMMOB İl Koordinasyon Kurulu üyeleri de nöbet tutanlara destek ziyaretinde bulundu.
İZMİR
İHD İzmir Şubesi, dernek binalarında nöbet eylemi gerçekleştirdi. Nöbet gerçekleştirilen salona “Yaşamı savunuyoruz” pankartı asıldı. İHD’nin nöbetine HDP İzmir İl Eşbaşkanlarının yanı sıra Demokratik Alevi Dernekleri (DAD) İzmir Şubesi, KESK İzmir Şubeler Platformu, Barış Anneleri İzmir İnisiyatifi temsilcileri ve üyeleri ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret sırasında cezaevinde yaşanan ölümler, ağır hasta tutukluların durumu ve infazları ertelenen tutuklular üzerine konuşmalar yapıldı.
MARDİN
İHD Mardin Şubesi, HDP il binasında nöbet eylemi başlattı. Nöbet öncesi İHD il binası önünde açıklama yapıldı. İHD Mardin Şube Eşbaşkanı Feyzi Adsız, son bir ayda cezaevlerinden 7 tutuklunun cenazesinin çıktığını belirterek, “Cezaevlerinden çıkan tabutlarla birlikte hepimizin vicdanı tabuta girmiştir” dedi.
Nöbet eylemini HDP Mardin İl ve ilçe yönetimleri ile Mardin Barosu yöneticileri ziyaret ederek, desteklerini sundu.
VAN
İHD Van Şubesi, “Yaşamı savunuyoruz” eylemini şube binasında gerçekleştirdi. Birçok kurum ve kuruluşun ziyareti ile başlayan nöbete “Hasta tutuklular serbest bırakılsın” pankartı asıldı. 8 kişinin katılımı ile devam eden nöbet, bu akşam saat 21.00 kadar sürecek. Nöbette, İHD Genel Merkezi tarafından hazırlanan ortak basın açıklaması da okundu.
Saat 10.00 da başlayan "Yaşamı Savunuyoruz" nöbetine Halkların Demokratik Partisi (HDP) İl Örgütü, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Van İl Örgütü, Tevgera Jinen Azad (TJA) Van bileşenleri, STAR Kadın Derneği, Barış Anneleri Meclisi, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Van temsilciliği, Türkiye Tabipler Odası (TTB), Kamu Emekçileri Sendikası (KESK) Van Şubeler Platformu ve yanı sıra Van Baro binasında tutuklu yakınlarının başlattığı ve bugün 15'inci gününde devam eden "Adalet Nöbeti" ne katılan aileler de dayanışma ziyareti gerçekleştirdi.
Dayanışma ve destek mesajları verilen nöbet 21.00’de son buldu. Nöbet ardından açıklama yapan İHD Van Şube Başkanı Mehmet Karataş, Türkiye cezaevlerinde hasta tutukluların ağır hak ihlallerine maruz kaldığını vurguladı. Etkinliklerine yönelik dayanışma ziyareti için de teşekkür eden Karataş "Gelinen aşamada keyfi uygulamalar ve yaşanan ihlaller kabul edilemez bir noktada. Bizlerde Türkiye genelinde yaptığımız bir günlük nöbette ihlallerin son bulması ve hasta tutsakların derhal serbest bırakılması talebimizi yeniliyoruz" ifadelerini kullandı.
HAKKARİ
Hakkari İHD Şubesi’nde, nöbet eylemi başladı. Birçok demokratik kitle örgütü tarafından ziyaret edilen nöbet eyleminde, ortak basın açıklaması okundu.
ADANA
İHD Adana Şubesi, dernek binasında nöbet eylemi gerçekleştirdi. Nöbeti, insan hakları savunucularının yanı sıra tutuklu yakınları yer alırken, DBP, HDP, TJA, TÖP, AYKAY-DER, AATUHAY-DER ve çok sayıda kurum ziyaret etti. Nöbetin başladığı salona, "2020 yılı başından bu yana 64 hasta mahpus hayatını kaybetti! Hasta mahpuslar serbest bırakılsın!" yazılı pankart asıldı.
HATAY
İHD Hatay Şubesi, derneğin bulunduğu binada “Yaşamı savunuyoruz” nöbeti tutmaya başladı. Nöbet eylemine ziyaretler sürüyor.
İHD İskenderun Şubesi yöneticileri de “Yaşamı savunuyoruz” nöbeti tuttu. Nöbeti, insan hakları savunucularının yanı sıra HDP İskenderun İlçe Örgütü de ziyaret etti.
ANTALYA
İHD Antalya Şubesi, dernek binasında “Yaşamı savunuyoruz” nöbeti başlattı.
MERSİN
İHD Mersin Şubesi’nin, dernekte başlattığı “Yaşamı savunuyoruz” nöbeti ziyaretlerle sürdürdü. “Yaşamı savunuyoruz” nöbetini sürdüren İHD Mersin Şubesi, ardından basın toplantısı düzenledi. Açıklamanın yapıldığı şube binasında “Yaşamı savunuyor, hasta mahpuslara özgürlük istiyoruz” pankartı asıldı. Açıklamaya İHD Mersin Şube yöneticilerinin yanı sıra çok sayıda kişi katıldı. Açıklama metnini okuyan Cezaevi İzleme Komisyonu Sözcüsü Battal Gazi İnci, Adli Tıp Kurumlarının (ATK) yeniden yapılanması gerektiğini belirtti.
URFA, MALATYA, MARAŞ…
İHD Urfa, Adıyaman, Antep, Malatya ve Maraş şubeleri, dernek binasında cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleri ve ölümlere dikkat çekmek için “Yaşamı Savunuyoruz” şiarıyla nöbet başlattı. İHD şubelerinin sürdürdüğü nöbetleri kentlerde bulunan siyasi parti ve sicil toplum kuruluşları temsilcilerinin aralarında olduğu çok sayıda kişi tarafından destek ziyaretinde bulunuldu.
BATMAN
İHD Batman Şubesi, "Yaşamı savunuyoruz" nöbetini dernek binasında düzenledikleri basın açıklaması ile tutmaya başladı. Açıklamaya görevden alınarak yerlerine kayyım atanan Batman Belediyesi eşbaşkanları, sivil toplum örgütleri ve siyasi parti temsilcileri katıldı. Açıklamada hasta tutukluların fotoğrafları taşındı. Yapılan açıklamanın ardından saat 22.00’a kadar sürecek olan nöbet dışarıda yakılan ateş etrafında tutulmaya başlandı.
DERSİM
İHD Dersim Şubesi, hasta tutukluların sağlık sorunlarına dikkat çekmek amacıyla dernek binalarında “yaşamı savunuyoruz” nöbeti başlattı. Nöbete, İHD yöneticilerinin yanı sıra Halkların Demokratik Partisi (HDP) Dersim Milletvekili Alican Önlü, HDP İl Eşbaşkanları, Emek Partisi (EMEP) İl Başkanı katıldı. Nöbet eyleminin yapıldığı salona “Hasta Mahpuslar Serbest Bırakılsın” pankartı asıldı. Hasta tutuklulara ilişkin yapılan basın açıklamasını İHD Şube Eşbaşkanı Gönül Sonbahar okudu. Sonbahar, cezaevlerinde tutulan hasta tutukluların bir an önce tahliye edilmesine yönelik çağrıda bulundu.
Açıklamanın ardından konuşan HDP’li vekil Alican Önlü, İHD’nin başlattığı “yaşamı savunuyoruz” nöbetini anlamlı bulduklarını söyledi. İktidar tarafından tutukluların en vicdani haklarının bile “gasp edildiğini” ifade eden Önlü, “Toplum esir alınmak isteniyorsa her zaman ilk önce zindanlardan başlanır. Çünkü en direngen kesim zindanlardadır. Şuan ise zindanlarda tüm hak ve talepler gasp edilmiştir. Şuan cezaevlerinde müdahale edilmesi gereken en önemli unsurlardan biri de hasta tutsaklardır. Çünkü cezaevleri yaşanılabilir alanlar değildir” şeklinde konuştu.
İSTANBUL
İHD İstanbul Şubesi, tutukluların ölüme sürüklenmesine ve giderek artan sağlık hak ihlallerine ilişkin, Beyoğlu’nda bulunan dernek binalarında 1 günlük “Yaşamı savunuyoruz” şiarıyla nöbet etkinliği ve forum düzenledi. Nöbet eylemine İHD Eşbaşkanı Eren Keskin, Hakların Demokratik Partisi (HDP) Milletvekilleri Musa Piroğlu, Züleyha Gülüm, Oya Ersoy ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun yanı sıra pek çok sivil toplum örgütü temsilcisi de destek verdi. Salona, “Yaşamı savunuyoruz” pankartı asılırken, cezaevinde ölüme sürüklenen Mehmet Ali Çelebi ve Halil Güneş’in fotoğrafları asıldı.
‘TECRİT ÖLDÜRÜYOR’
Etkinlik İHD Eşbaşkanı Eren Keskin’in konuşmasıyla başladı. Cezaevlerinde hasta tutuklulara düşman hukuku uygulandığını belirten Keskin, “İnsan hakları haftasında Garibe’nin ölümü ile karşılaştık. Tecrit öldürür diye sokaklarda haykırırken tecrit politikalarından mahpuslar yaşamlarını yitiriyor. 5 mahpus Garibe’den sonra yaşamını yitirdi. Bu anlaşılır bir şey değil” dedi.
DAYANIŞMA VE DUYARLILIK
Ardından söz alan CHP’li Sezgin Tanrıkulu ise ülkenin içinde bulunduğu durum yüzünden cezaevlerine karşı duyarlılığın kaybedildiğini söyledi. Tanrıkulu, “AKP temel değerlerden ve vicdandan yoksun hale geldi. Türkiye cezaevlerinde düşman ceza hukukunun ötesinde bir hukuk uyguluyor. Bir çok arkadaşımız bu hukukla içeride tutulmaya devam ediyor. Tüm herkesi bu konuda dayanışmaya ve duyarlılığa davet ediyorum” diye belirtti.
‘KAZANAN BİZLER OLACAĞIZ’
Daha sonra söz alan HDP’li Oya Ersoy ise “Türkiye tarihi cezaevlerinin zulüm ve mücüdale tarihinin gerçekliğidir. Dışarıda ne zaman nefes alamaz hale geldiğinde cezaevlerinde hep katliamlar oldu. Cezaevlerinde mahpusların yaşamlarının garanti altına alınması gerekir. Bu ülkede suç işleyen tutukluları ölüme iten ve kasten öldüren iktidardır. Bu durum iktidarın intikamının boyutudur. Bizim mücadelemiz, eşitlik özgürlük herkesin hür yaşadığı bir ülkedir. Ama kazanan bizler olacağız” ifadelerini kullandı.
VİCDAN DEĞİL GELECEĞE SAHİP ÇIKMA ÇAĞRISI
HDP’li Musa Piroğlu de cezaevlerinin cehenneme çevrildiğini ve hasta tutukluların ölüme sürüklendiğinin altını çizdi. Piroğlu, “İktidar bilinçli olarak cinayet işliyor. Bunu iktidar dışarıdakilere mesaj vermek kontrol altına almak için yapıyor. Bu sadece cezaevleriyle ilişkili bir durum değildir, aynı zamanda toplumu sindirmek ve sinir damarlarını almak istiyor. İktidar tüm bunları bilerek yapıyorsa toplum iktidardan adalet beklemeyecek. Bu iktidar hakkı hukuku adaleti getirmeyecek beklemeyelim. Bu vicdan çağrısı değil toplumun geleceğine çıkma çağrısıdır. Farkına varılması gerekir” şeklinde konuştu.
‘SU SERPMEK GEREK’
Marmara Tutuklu Aileleriyle Yardımlaşma Derneği (MA-TUAYDER) Eşbaşkanı Esin Çelik ise, Cezaevlerindeki hak ihlallerinin dışarıya taştığını dile getirerek, “Bunun en yakın örneği Vedat Erkmen örneği. Erkmen katledildi. Ama yetmedi polisler cenazeyi Sakarya’ya kadar kaçırdı. Bu durum zulmün dışarıya yansımasıydı. Böylesi bir süreçte tutuklu ailelerinin kaygıları arttı. Bu annelerle dayanışmak ve yüreklerine bir su serpmek gerek” ifadelerini kullandı.
Eylem yapılan konuşmaların ardından serbest kürsü şeklinde devam etti.
