Mersin’in Akdeniz ilçesine bağlı Kazanlı bölgesinde örtü altı (sera) yetiştiriciliği yapan çiftçiler, artan mazot, gübre, fide, ilaç, işçilik gibi girdi maliyetlerinden kaynaklı zor günler geçiriyor. Ocak ve Şubat’taki zirai dondan etkilenen birçok çiftçi, biberden vazgeçerek, tropikal meyve üretimine geçti. Pazarda 20 TL civarında satılan biber, üreticiden 8,50 TL’ye çıkıyor. Girdi fiyatların artmasıyla birlikte geçinemediklerini ifade eden üreticiler, maliyetlerin yüksek olmasından dolayı artık üretim yapamaz hale geldiklerini ifade ediyor.  

 

ENFLASYONUMUZ YÜZDE 90’LARDA

 

Çiftçilerden Kemal Güner, 2015’ten beri seracılık yaptığını, fakat biberin geliri maliyeti karşılamadığını belirterek, 1 dönümde yıllık kazancın 10 ila 15 bin lira olduğunu, 10 dönüm arazinin bile 150 bin liraya tekabül ettiğini söyledi. Güner, “Bu da işçi giderleri ve daha büyük bir yerin 10 dönümün olması giderlerin artmasına neden oluyor. Son 2 ila 3 yıldır biri, 'ben çiftçilikten para kazanıyorum' diyorsa bence sadece yanılsama üzerine konuşuyor. Şu an tek kazanan fideyi satan fideciler, ürünümüzü alan komisyoncular ve bize bu bitkinin büyümesi için yardımcı olan ziraatçiler, üretici para kazanmıyor. Marketteki fiyatları görüp sanıyorlar ki üretici de böyle kazanıyor. Üretici bu kadar kazanmıyor. Raflarda 15-20-30 civarında fiyatlar, ama benim satışım 7,5-8 lira. Bizim enflasyonumuza bakacak olursanız mazot ve benzin fiyatına bakın; geçen yıl mazot 7,20 iken şu an mazot ya da benzin 15,20 lira. Dolara endeksli ama enflasyonumuz da yüksek oluyor. Şu an enflasyonumuz yüzde 90’larda, TÜİK raporlarında yüzde 30 diyorlar ama o da bir yanılsama ve illüzyon” diye konuştu.

 

ÜRETİCİYE ZARAR VERİYOR

 

Geçen yıl bir 130 liraya aldıkları gübre torbasının şu an bin 300 ile bin 400 TL arasında olduğunu kaydeden Güner, “Büyük bir artış var ve bu da akıllara zarar verecek bir artış. 100 liraya aldığımız bir başka gübre bugün 850 lira. Bu da bizim üreticiye büyük zararlar veriyor” dedi. 

 

BİBER ÜRETMEKTEN VAZGEÇTİ

 

Artık biber üretiminden vazgeçtiğini söyleyen Güner, avokado ve mango ektiğini belirtti. Güner, şunları söyledi: “Bir dönüme 56 ağaç dikmeyi düşünüyorum. 56 ağacın dört yıl sonraki getirisi 56 bin lira. Buradan ben 56 bin lira kazanmıyorum biberden yıla vurduğunuzda. Hiç. Yoktan şöyle düşünüyorum, 4 yıl sonra benim aylığım ortalama 5 bin olacak. Şu an 43 bin lira borcum var, 15 bin liralık satış yapmışım, 30 bin lira borcum kaldı ve 6 ay içinde ödemem gerekiyor. Bu da imkânsız bir şey. Bu yıl komisyoncuya, ziraatçıya borçlanacağım. Bununla bir ev geçindirmek çok zor. Normalde daha 10 gün var toplanmasına, soğuk olduğundan dolayı bitkilerimiz gelişemiyor. Bir seranın yıllık maliyeti 20-30 bini geçmiş durumda. Bizim topladığımız ürünlerin yüzde 20’si komisyona gidiyor, yüzde 2’si nakliyeye gidiyor, yüzde 2’si diğer giderlere gidiyor, ziraatçıdan aldığımız ürünler oluyor. O ürünlerin de maliyeti şu an çok yüksek. Yüzde yüzlük bir artış var, bu artış bütün çiftçilerimizi zor durumda bırakıyor. Artık bunları üretmeyi düşünmüyoruz, biber, patlıcan, domates yetiştiriciliğinden avokado ya da mangoya gidiş var.”

 

AT ARABASI BULURSAK...

 

Seracılık yapan Fikret Yardım da, ilaç pahalı olduğu için alamadıkları için  biberlerinde çürümeler olduğunu söyledi. 500 bin TL borcu olduğunu aktaran Yardım, “Ben bunun altından nasıl kalkayım? Market ve sera arasında çok fark var. Üretici kazanmıyor. Arabulucu kazanıyor. Gelsinler bizim yerimize yapsınlar bu işi. Biber yok ya. Ben bu biberi 15-20 gün bekleyeceğim de 200 gram biber alacağım. 10 dönüm yerim var, topladığım 100-150 kilo. Maliyetimizi bile karşılamıyor. Mecburen çarkı çevirmeye çalışıyoruz, çocuklarımıza ekmek getirmek için” dedi.  

 

Mazotun günden güne zamlandığını hatırlatan Yardım, “Artık at arabası bulursak ona bineceğiz. Bisiklete bineceğiz, onu alacak paramız da kalmadı” diye konuştu. Zirai don nedeniyle bu yıl zararlarının büyük olduğunu ifade eden Güner, kendilerine destek verilmesi gerektiğini söyledi.

 

ÇİFTÇİ BİTTİ

 

Daha önceleri biberleri bağlamak için 120 TL’ye aldıkları iplerin şimdi 800 TL'ye çıktığını ifade eden üretici İbrahim Yardım da, bu işin altından nasıl kalkacağını bilmediklerini söyledi. Yardım, “İkide bir ekrana çıkarlar sebze pahalı deyip dururlar. Tarım Bakanı altın kafeste büyümüş. Ne anlasın tarımdan? Hiç çizme giyip, eline kürek almış mı? Gelsin bir baksınlar çiftçinin masrafı nedir? Naylon olmuş 52 lira, bu işin altından nasıl kalkacağız, biz de bilmiyoruz. Demir altından daha pahalı oldu. Sonu geldi. Bu sene Kazanlı’da en azından 200 dönüm örtüsüz mal kalacak. Diğer sene tarlalar satılır. Yetkililer oturmuş oturduğu yerde. Cumhurbaşkanı maaşı olmuş 100 bin lira, milletvekili maaşı 40 bin lira olmuş. İşçi, memur 25-30 sene çalışıyor, emekli maaşı ne? Ben 22 yıl limanda çalıştım, bugüne kadar daha 4 bin lirayı alamadım. Nasıl geçineceğim? Artık tarlaya gidip de bir şey yapmaya gücümüz kalmadı. Eskiden her şey ucuzdu. Biz de ucuza satıyorduk, para kazanıyorduk. 1995’e kadar çiftçi para ile yoğuruldu, sora bitti iş. Borçlarımı ödemek için dönümlerce tarla sattım. Çiftçi bitti” dedi.

 

MA / Cemil Uğur