ANKARA - Ağır hasta tutuklular için Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu’na başvuru yapan HDP Milletvekili Muazzez Orhan Işık, yaşam ve sağlık haklarının korunması için komisyonunun konuyu derhal gündemine almasını istedi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Muazzez Orhan Işık, ağır hasta tutuklular Kürt siyasetçi Aysel Tuğluk, Hasan Alkış, İnayet Mete ve Görgin Oktar’ın sağlık durumlarına dikkat çekmek, ilgili ve kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu’na başvuru yaptı. Işık, ayrıca Adalet Bakanlığı’na önerge verdi.
Komisyon başvurusunda Türkiye cezaevlerindeki duruma dikkat çekilerek, “Cezaevlerinde tutulan yüzbinlerce kişinin yaşam koşulları insan onuruna aykırı bir şekilde ulusal ve uluslararası mevzuatın ihlaline neden olmaktadır. Hakkında herhangi bir hüküm verilmemiş on binlerce tutuklu çok fazla uzun sürelerle tutuklu kalmakta, hasta tutukluların sağlık hakkı kapsamındaki talepleri tam olarak yerine getirilmemekte ve bu nedenle dönem dönem yaşam kayıpları yaşanmaktadır” denildi.
BİR YILDA 89 TUTUKLU YAŞAMINI YİTİRDİ
Başvuruda, 2017-2019 tarihleri arasında 44 kişinin cezaevlerinde yaşamını yitirdi. Alınmayan tedbirler ve verilmeyen sağlık hizmeti sonucu fiilen bir ölüm cezasına dönüşen bu durum ortaya çıkarmaktadır. İHD’nin hapishanelerdeki ‘Ağır Hasta ve Hasta Mahpus Listesi 2020’verilerine göre, Türkiye hapishanelerinde halen 604’ü ağır bin 605 hasta mahpus bulunuyor. İHD’nin basına yansıyan ve avukat görüşmeleri ile tespit edilen verisine göre 2020 yılı başından Ekim 2021 tarihine kadar 89 hasta mahpus yaşamını yitirmiştir. Bu kişilerin 23’ü Kovid-19 nedeniyle yaşamını yitirmişken, 6’sı ise ölüm sınırına geldiklerinde tahliye edilmiş ve çok kısa bir zaman içinde ise yaşamlarını yitirmişlerdir” ifadeleri yer aldı.
HASTA TUTUKLULARIN DURUMU
Kandıra F Tipi Cezaevi’nde tutulan Aysel Tuğluk’un durumuna dikkat çekilen başvuruda, 2 yıldır demans hastalığıyla mücadele ettiği vurgulandı. Başvurunun devamından diğer hasta tutuklular hakkında şu bilgiler yer aldı: “Bolu F Tipi Cezaevinde olan Hasan Alkış, yüzde 40 oranı üzerinde engelli olup kalp ve hipertansiyon hastalıkları ile birlikte çok sayıda kronik rahatsızlıkları mevcuttur. Antep H Tipi Cezaevi’nde olan İnayet Mete kalp ameliyatı geçirmiş; kriz riski devam etmektedir. Silivri 9 Nolu Cezaevi’nde olan Görgin Oktar, yaklaşık 28 yıldır cezaevindedir. Spontan Fnomotorax rahatsızlığı ile birlikte 5 defa ameliyat olan Oktar'ın akciğerinin 3'te 2'si alınmış, ayrıca, kalp büyümesi, diyabet, bacaklarda varis, vücudunda şişme, siyahlaşma gibi birçok hastalıkla mücadele ettiği ifade edilmektedir.”
KOMİSYONA ÇAĞRI
Günlük yaşamını destek almadan sürdüremediği ve cezaevinde kalmasından kaynaklı yaşam ve sağlık haklarının korunamadığı açık olan Aysel Tuğluk, Hasan Alkış, İnayet Mete ve Görgin Oktar’ın bu şartlar altında sağlıklı bir tedavi görmesinin mümkün olmadığı kaydedilen başvuruda, “Yaşam ve sağlık haklarının korunması için komisyonunun konuyu derhal gündemine alması, olayı tüm boyutları ile araştırmak üzere acil bir heyetin oluşturularak ilgili cezaevine gitmesi ve tüm taraflarla görüşerek bir rapor hazırlaması ve uluslararası sözleşmelerin ve tutuklu-hükümlü haklarına ilişkin mevcut yasaların etkin bir şekilde uygulanmasını sağlayacak bütünlüklü bir politikanın üretilmesi için siyasi sorumluluk üstlenmelidir” diye kaydedildi.
‘BİR GİRİŞİM BAŞLATACAK MISINIZ?’
Işık, Adalet Bakanlığı’na verdiği önergede şu soruları yöneltti:
“* Türkiye cezaevlerinde 2015-2022 yılları arasında gerçekleşen ölüm sayısı kaçtır? Cezaevlerine sağlıklı giren ama cenazeleri çıkan bu tutuklu ve hükümlülerin ölümünden siyaseten sorumlu olduğunuzu düşünüp istifa etmeyi düşünüyor musunuz?
* Ağır hasta tutsakların ölmeye yakın hastaneye gönderilmesi politikasına son verecek misiniz?
* Türkiye cezaevlerinde hasta olduğu sağlık raporlarla ortaya konulmuş kaç mahkum bulunmaktadır? Bunların kaçı kadın, engelli ve 65 yaş üzerindedir?
* Ömrünün çoğunu cezaevinde geçirmiş ve şu an bakıma muhtaç, kanser ve benzeri ağır hastalığı olan mahpusların cezaevinde tutulmasının hukuki gerekçeleri nelerdir?
* Korona ve cezaevi koşullarında hasta ve ağır hasta mahpusların sağlık hizmetleri nasıl karşılanmaktadır?
* İnfazının çoğunu yerine getirmiş yaklaşık 600 ağır hasta mahpusun yaşam hakkının korunması amacıyla hükmün geriye bırakılması veya diğer adli kontrol hükümleri için bakanlığın bir girişimi olacak mıdır?
* Avrupa Cezaevi Kurallarının “özgürlüğünden yoksun bırakılan herkese, insan haklarının gerektirdiği gibi saygılı davranılmalıdır” ilkesi ağır hasta tutsaklar için geçerli midir?
* Ağır hasta mahpuslar 5275 sayılı yasanın 16’ncı maddesinin hangi şartlarını yerine getirmemektedir? Bu şartları uymasına rağmen serbest bırakılmayan ağır hasta tutuklu ve hükümlü sayısı kaçtır?
* Hasta mahpusların salıverilmesi veya tahliyesi hakkında Bakanlığınızın yapmakta olduğu bir çalışması mevcut mudur?
* 2020 yılından bu yana cezaevlerinde yaşamını yitiren 102 kişinin ölümü hakkında başlattığınız bir soruşturma mevcut mudur?
* Demans hastası olan ve hastalığı ilerleyen Aysel Tuğluk'un sağlık ve yaşam haklarının korunması ve ceza infazının ertelenmesi veya serbest bırakılması için bir girişim başlatacak mısınız?
* Kalp ve Hipertansyon hastalıkları ile birlikte Behçet Hastalığı/Pulmoner Stenoz/Reflü/Kronik Bronşit/Kole Litiyaziz/Kronik Depresyon (Disteri) rahatsızlıkları olan Hasan Alkış'ın sağlık ve yaşam haklarının korunması ve ceza infazının ertelenmesi veya serbest bırakılması için bir girişim başlatacak mısınız?
* Kalp, Siroz hastalıkları ile birlikte kronik birçok rahatsızlığı olan ve hastalıkları ilerleyen İnayet Mete'nin sağlık ve yaşam haklarının korunması ve ceza infazının ertelenmesi veya serbest bırakılması için bir girişim başlatacak mısınız?
* Spontan Fnomotorax rahatsızlığı ile birlikte akciğer, kalp, diyabet, varis, vücudunda şişme, Koah ve Behçet hastalığı olan Görgin Oktar'ın sağlık ve yaşam haklarının korunması ve ceza infazının ertelenmesi veya serbest bırakılması için bir girişim başlatacak mısınız?”