Urfa’nın Viranşehir ilçesinin Eski Kale Mahallesi'ndeki, ikinci yüz yılda Romalılar tarafından inşa edildiği belirtilen Çimdin Kalesi (Qela Çemdîn) yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Kale ve çevresi için Urfa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu 28 Şubat 2013 tarihinde 2’nci derece arkeolojik Sit Alanı kararı verilse de tanıtıcı bir levha bulunmuyor. Kale ve çevresinde bir çalışma gözlemlenmezken, kalenin duvarları ise yıkılma tehlikesi yaşıyor. Bölgenin birçok noktasına hakim olan kale, tüm yıkıma rağmen görkemini koruyor.  

 

Viranşehir ilçe merkezine 28 kilometre uzaklıkta ve Harran ve Haliliye ilçeleri üçgeninde yer alan Qela Çemdîn'ın Bizanslılar, Araplar, Akkoyunlulara ev sahipliği yaptı. Bölgeye hakim bir tepede inşa edilen Kale, tarihi İpek Yolu üzerinden bulunması itibariyle de saldırıların hedefi oldu. Kalenin etrafında çok sayıda mağara, kaya mezarları ve su sarnıçlarının yanı sıra eski yerleşim yerleri bulunuyor. İrili ufaklı 300'e yakın mağaranın bir kısmı ise yurttaşlar tarafından kapılarla kapatılarak hayvanlar için ahır olarak kullanılıyor. 

 

ÇOCUKLAR İÇİN TEHLİKE

 

Yerden 14 metre yükseklikte olan tarihi kalenin çevresi güvenlik amacıyla kazılan hendeklerden oluşuyor. Yazılamalar yapılarak da tahrip edilen kalenin ana giriş kapısının içinde büyük bir mağara yer alıyor. Mağara da tıpkı birçok tarihi yapı gibi definecilerin hedefi olmuş. Birçok açıdan tahrip edilen mağaranın sadece üst kısmındaki sütun kemerler ayakta kalabildi. 

 

Kale etrafındaki mevzi ve hendekler herhangi bir koruma olmadığı için çocukların oyun alanına dönüştü. Yer yer kayaların düştüğü kale, aynı zamanda tehlike barındırıyor. 

 

ÇALIŞMA YARIDA KALDI

 

Mahalle sakinlerinden Reşat Vural (72), uzun yıllardır kalenin tahrip olmuş haliyle kaldığını belirtti. Vural, 3 yıl önce kalenin etrafında 1 aya yakın çalışma yapılmaya başlandığını ancak yarıda bırakıldığını ifade etti. Vural, "Burası yapılırsa daha fazla turist gelir. Defalarca biz onarılması, restore edilmesi için müracaatta bulunduk ama bir sonuç alamadık" dedi. 

 

KALE KORUNMALI

 

300'e yakın mağaranın olduğu kalenin korunması gerektiğini söyleyen Vural, yılda binlerce turistin geldiğini, fakat yapıya sitem ederek gittiğini söyledi. Kale içinde define arayanlar olduğunu belirten Vural, kalenin restore edilmesiyle birlikte köy için de bir maddi kaynak oluşturacağını ifade etti. 

 

MA / Müjdat Can