ŞIRNAK - Silopi’de sınır ticareti yapan yurttaşlar, Habur Sınır Kapısı’nda keyfi bir şekilde bekletilmelerini Osmanlı’nın kapitülasyonlar dönemine benzetti.

 

Şırnak’ın Silopi ilçesinden geçen uluslararası İpek Yolu üzerinde kurulan ve Türkiye ile Federe Kürdistan Bölgesi arasındaki geçişi sağlayan Habur Sınır Kapısı’ndan geçişler krize döndü. Şırnak’ta yaşayan yurttaşlar için geçim kaynağı olan sınır kapısındaki uygulamalar, halkı mağdur etmeye başladı. Halk arasında “Karınca” olarak adlandırılan ve günü birlik sınır ticareti yapan yurttaşlar, son zamanlarda gümrük kapısındaki keyfi uygulamalara isyan etti. 

 

Uluslararası hukuk ve gümrük kanunlarına göre her yurttaş uygun koşulları taşıdığı takdirde istediği kadar gümrük kapılarından giriş ve çıkış yapabilir. Türkiye’deki bazı ürünlerin Federe Kürdistan Bölgesi’nde ucuz olması ve Federe Kürdistan Bölgesi’ndeki bazı ürünlerin de Türkiye’de ucuz olmasından kaynaklı sınır ticareti yapan kişiler, günlük olarak yasal olarak belirlenen oranda bu ürünlerin değişimini yaparak, aradaki fark ile geçimlerini sağlıyor. Özellikle doların her geçen gün değer kazanması ve TL’nin değer kaybetmesinden dolayı sınır ticaretine yönelen yurttaşların gümrük kapısından giriş ve çıkışını engellemek için keyfi uygulamalar devreye konuldu.

 

KPSS BİRİNCİSİ KARINCA OLDU 

 

Konuya dair görüştüğümüz karıncalar, hedef olmamak için isimlerini açıklamayarak yaşadıkları mağduriyetleri anlattı. 3 üniversite bitiren ve KPSS sınavında Şırnak 1’inci olduğunu ifade eden bir yurttaş, atamasının yapılmamasından dolayı 3 yıldır sınır ticareti yaptığını söyledi. Türkiye pasaportlu ve Federe Kürdistan Bölgesi pasaportlu yurttaşlar arasındaki ayrımcılığa değinen yurttaş, “Türkiye şuan Osmanlı’nın son zamanlarındaki kapitülasyonlar dönemine benziyor. Türkiye vatandaşı olmayan bütün insanlar elini kolunu sallayarak buraya gelip istediği kadar alış veriş yapıyor ve gümrük kapısında herhangi bir engelle karşılaşmıyor. Bizler her geçişimizde 150 TL pul parası, 50 TL araç geçiş vergisi verirken, Irak’tan gelenler hiçbir ödeme yapmadan geçiş sağlayabiliyor. Yine bizlerin getirdiği ürünlere kota uygulanırken, Irak’tan gelenlere hiçbir kota uygulanmıyor. Bizlerin getirdiği ürünlerde bir tane bile fazla olsa gümrük memurları hemen el koyuyor. Özellikle son zamanlarda geçişlerimizi engellemek için bizleri günlerce gümrük kapısında bekletiyorlar. Bazı araçlar 5-6 gün boyunca gümrük kapısında bekletiliyor. Keyfi olarak bunu yapıyorlar. Sırf bizler yasal hakkımız olan sınır ticaretini yapmayalım diye bizleri bezdirmeye çalışıyorlar” dedi.

 

HALK AÇLIĞA MAHKUM EDİLİYOR 

 

Bir başka yurttaş da, gümrük kapısında yurttaşların bekletilmesinin tek amacının sınır ticaretini bitirmek olduğunu söyledi. Halkın iş olanaklarının olmamasından dolayı sınır ticaretini yaptığını kaydeden yurttaş, sınır ticaretini engelleyerek halkın açlığa mahkûm edilmek istendiğini belirtti. Sınır ticareti yapan insanların sayısının ciddi oranda azaldığını dile getiren yurttaş, “Halkımız bu işi de yapmazsa, nasıl geçimlerini sağlayacak. Bizler yasa dışı bir şey yapmıyoruz. Sadece yasal olarak ticaretimizi yaparak ekmeğimizi kazanmaya çalışıyoruz. Bu keyfi uygulamalardan bir an önce vazgeçilmesi gerekiyor” diye konuştu.

 

KIZGIN GÜNEŞİN ALTINDA BEKLEYİŞ

 

Sınır ticareti yaparak geçimini sağlamaya çalışan 72 yaşındaki medrese imamı da, “Medrese de eğitim aldım ve imamım. Fakat devlet bizleri yok saydığı için atamamızı yapmıyor. Bunun için günü birlik işler yaparak geçimimi sağlamaya çalışıyorum. Evde 8 çocuğum var. Çocuklarıma bakmak için bu yaşımda mecburen çalışmak zorundayım. Her şey ateş pahası. Artık ürünlere gelen zamlara yetişemiyoruz. Bende günü birlik sınırdan geçip sigara ve çay getirerek geçimimi sağlamak zorundayım. Saatlerce kızgın güneşin altında bekletiliyoruz. Bu işimizi engellemek istiyorlar ama biz bunu da yapmazsak ne yiyeceğimizi kimse düşünmüyor” diyerek, gümrük kapısında yaşadıkları mağduriyetlerini sonlandırılmasını istedi.

 

AĞIR AKSAK İŞLETİLEN GÜMRÜK KAPSI

 

Konuya ilişkin görüştüğümüz Gümrük Muhafaza memuru ise, Habur Sınır Kapısı’ndan günlük 6 bin aracın giriş çıkış yaptığını belirtti. TIR, ticari araçlar ve yayalar için 3 ayrı giriş çıkış noktasının olduğunu belirten gümrük memuru, kontrol noktalarında yaşanan kavgalardan dolayı işlemleri durdurduklarını ve bunun için sınırda yığılmaların yaşandığını ifade etti. Sınır kapısında yapılan girişlerde Türkiye pasaportlu günlük sınır ticareti yapan kişilere ait yurttaşların kota fazlası ürünler getirdiği için bekletildiğini ve akşam 20.00 ile sabah 06.00 arasında 5’erli araç olarak aldıklarını aktaran gümrük memuru, gündüzleri de 15-20 araç halinde Türkiye’ye girişlerini yaptıklarını anlattı.

 

EKONOMİ CANLANSIN DİYE GÖZ YUMULUYOR

 

Türkiye pasaportlu yurttaşlar ile Federe Kürdistan Bölgesi’ne ait pasaportlu yurttaşlar arasındaki eşitsiz uygulamaya değinen gümrük memuru, Türkiye tarafında piyasanın hareketlenmesi için Irak tarafından gelenlere göz yumulduğunu söyledi. Irak tarafından gelen araçlardan sadece ayda 4 defadan fazla giriş çıkış yaptığı takdirde aracının benzin deposunun büyüklüğüne göre litre başına 3.08 TL ücret aldıklarını dile getiren gümrük memuru, bunun dışında karşı taraftan gelenlerden herhangi bir ücretin alınmadığını söyledi.