'Saldırılardan Rusya, ABD ve Uluslararası Koalisyon sorumlu'

img
MARDİN - Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye dönük saldırılarla Özerk Yönetimi teslim almak istediğini belirten gazeteci Cihan Bilgin, saldırılardan Rusya, ABD ve Uluslararası Koalisyonun sorumlu olduğunu söyledi. 
 
Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye kentlerine dönük paramiliter güçlerle birlikte gerçekleştirdiği saldırılarına her geçen gün bir yenisi ekleniyor. Saldırıların yanı sıra AKP-MHP iktidar kanadından da peş peşe yapılan açıklamalar ile Kuzey ve Doğu Suriye kentlerine kapsamlı saldırı tehditleri yapılırken, iktidar yetkilileri saldırılara onay alabilmek için Rusya, İran ve ABD’li yetkililer ile peş peşe görüşmeler yapıyor. Türkiye’nin saldırıları ve saldırı tehditleri karşısında Demokratik Suriye Güçleri (QSD) yetkililerinden gelen açıklamalarda, “meşru savunma hakkının kullanılacağı” vurgulanıyor.
 
Bölgede yaşanan gelişmeleri ve Türkiye’nin saldırılarını gazeteci Cihan Bilgin değerlendirdi.
 
ULUSLARARASI SORUMLULUK 
 
Türkiye’nin bir süredir Kuzey ve Doğu Suriye’ye dönük saldırılarında yöntem değişikliğine gittiğini belirten Bilgin, “Katliama dönük saldırılar yapılıyor. Bu saldırılar 2020 yılının başından itibaren öncü kadınlara dönük, Kongreya Star üyeleri Zehra Berkel, Emine Veysi, Hebûn Mele Xelîl’e dönük saldırılar ile başladı. Kobanê’de bu 3 kadın hava saldırılarında şehit edildi. Ardından 2021 yılında Kobanê’de Abdullah Öcalan’ın kaldığı ev hedef alındı. Bu her iki saldırıyla Kuzey ve Doğu Suriye’de Türkiye’nin SİHA ve İHA’larla gerçekleştirdiği hava saldırıları başlamış oldu. Bu saldırılar ile PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın paradigması hedef alındı. Öncü kadınlar, DAİŞ’i yenen kadınlar, Dünyaya örnek olan kadınlar hedef alındı. O günden bu yanan saldırılar durmuş değil. Ne SİHA saldırıları ne de bombardımanlar. Ayrıca suikastlar gerçekleştiriliyor” ifadelerini kullandı.
 
Saldırıların ilk olarak Kobanê’de başlamasının nedeninin Kobanê’nin DAİŞ’in ilk yenildiği yer olması ve Demokratik Özerkliğin ilk olarak burada hayat bulmasından kaynaklandığını ifade eden Bilgin, “Bu Türk devletinin içinde bir ukde olarak kaldığından bugün Kobanê’yi SİHA’larla hedef alıyor. Bu saldırılardan önce DAİŞ saldırıyordu. Devrimin öncülerini şehit etmeye çalışıyordu. Halkın içinde bir katliam yapmak istiyordu. Bu amaçları, çabaları da QSD tarafından engellendi. Şimdi Türkiye bunu yapıyor. Bu sadece Türk devleti tarafından yapılmıyor. Rusya, ABD ve Uluslararası Koalisyon da bu saldırılardan sorumlu” dedi.
 
SİHA SALDIRILARI ARTTI 
 
Koalisyon Güçleri ile Rusya’nın izni olmadan Türkiye’nin tek bir hava aracının bölgeye giremeyeceğine dikkat çeken Bilgin, “Türk devletinin bir hava aracı bölgeye girdiğinde Rusya, Uluslararası Koalisyon ve Şam hükümetinin bundan haberi oluyor. Girê Spî savaşından bu yana bu bölgeler Şam hükümeti ve Rusya’nın sorumluluğu altında. Ancak bu saldırılar durmuş değil. Bu saldırılara bugüne kadar ne Şam’dan, ne Rusya’dan ne de Uluslararası Koalisyondan bir cevap verilmedi. Hatta Şam hükümetinin askerlerinin hedef alınmasına rağmen ne aynı oranda bir cevap veriliyor ne de Şam hükümeti tarafından resmi bir açıklama yapılıyor” diye konuştu. Saldırıların özellikle mahalleler ve sokaklardaki toplantıların ardından yapıldığını dile getiren Bilgin, “Şu an Dirbêsîyê, Amûde, Qamişlo ve Kobanê hedef alınıyor. Daha önce de buralara bombardıman yapılıyordu ancak şu anki kadar çok bombardıman üst üste yapılmıyordu. Buralarda hem Şam hem de Rusya birlikleri var. Ancak şu ana kadar karşı bir cevap verilmiş değil” dedi.
 
Son iki haftada SİHA saldırılarının çok arttığını kaydeden Bilgin, Soçi ve Tahran toplantısının ardından Türkiye’ye saldırılar için onay verildiğini dile getirdi. DAİŞ’e karşı mücadelenin önde gelen komutanlarından Jiyan Tolhildan’ın hava saldırısı ile hayatını kaybetmesini hatırlatan Bilgin, Tolhildan’ın Uluslararası Koalisyon ile görüşen heyette yer aldığına dikkat çekerek, “Uluslararası Koalisyon da sadece bir kınama mesajı yayınladı. Bu yeterli değildi” dedi.
 
SOYKIRIM PLANLARI 
 
Türkiye’nin Tahran’daki görüşmelerinden Şam hükümetiyle 2011 öncesi ilişkilerine geri dönmeyi planladığının ortaya çıktığını belirten Bilgin, “Burada Türkiye ve Şam hükümetinin görüşmesinin temelleri atıldı. Rusya’nın amacı da İran’ın amacı da buydu. Türkiye ile Şam Hükümetini aynı masaya oturtmak. İran da Demokratik Özerkliğe karşı duruyor. Evet, Türkiye’nin saldırılarına ses çıkarıyor ama Türkiye ve Suriye’nin birlikte hareket etmesini istiyor. Suriye, Kuzey ve Doğu Suriye’de etkin olmak istiyor. Rusya da bu amaçlarına ulaşmak istiyor. Bu nedenle Rusya, Soçi’de Türkiye’ye; ‘Suriye hükümetiyle ilişkilerinizi geliştirin. Suriye krizini çözelim’ dedi. Burada neyi amaçlıyorlar? Burada Adana Mutabakatının yeniden bölgede uygulamak istiyorlar. 1998 yılında Suriye ve Türkiye arasında Adana Mutabakatı imzalandı. Biliyorsunuz, PKK Lideri Abdullah Öcalan da bu mutabakatın ardından Suriye’den çıktı. Birçok insan şehit edildi. Tutuklananlar oldu, Türkiye’ye teslim edilenler oldu. Bugün bunu yeniden hayata geçirmek istiyorlar. Özellikle de Kuzey ve Doğu Suriye’de bunu yapmak istiyorlar. Yani Özerk Yönetime karşı, bölge halkına karşı yeni bir soykırım süreci başlatmak istiyorlar” ifadelerini kullandı.
 
HEDEF ÖZERK YÖNETİM 
 
Kobanê’ye dönük saldırıların yapıldığı günlerde MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın Suriye’de Şam yetkilileri ile görüşme halinde olduğunu ifade eden Bilgin, “Bu görüşmeleri güçlendirmek istiyorlar. Kuzey ve Doğu Suriye’ye ilişkin istihbarat da topluyorlar. Bunu sadece Suriye hükümeti vermiyor. ABD ve Rusya’dan da istihbarat alıyorlar. Bu şekilde saldırıyorlar. Kürt halkını bölge halkını soykırımdan geçirmek istiyorlar” dedi. “Suriye muhalefeti” denilen militarist gruplar ile Türkiye arasında çıkan çelişkilerin de bu görüşmelere tepkiden kaynaklandığını kaydeden Bilgin, şunları söyledi: “Türkiye, çeteleri Şam hükümetine teslim etmek istiyor. Bu nedenle Erdoğan, Soçi’ye giderken, Rabia selamı gönderdi. Bu selam çetelereydi. Çünkü onları ne zaman satacakları belli değil. Onlar da artık bu çetelerle ne yapacaklarını bilmiyor. Ya Kürt halkıyla savaştırıp, onları yok edecek ya da Şam hükümetine terörist olarak teslim edecekler. Türkiye ile Şam hükümetinin görüşmeleri devam ettikçe elbette ki, Şam hükümeti bu çeteleri isteyecek. Bir de İdlib üzerine görüşüyorlar. Soçi Anlaşmasında Türkiye’nin İdlib’i Şam hükümetine teslim etmesi isteniyordu. Ama yapılmadı. Şimdi Türk devletinin çetelerini İdlib’ten uzaklaştırmasını istiyorlar. Bunun öncesinde Türkiye ne istiyor? Kapsamlı bir savaşın Kuzey ve Doğu Suriye’ye karşı verilmesini istiyor. Bu şekilde Özerk Yönetimi teslim almak istiyorlar.”
 
MİLİTARİST GRUPLAR NEDEN AYAKLANDI?
 
Özerk Yönetim yetkililerinin olmadığı toplantıların Suriye’de çözüm olmadığını yıllar içinde gördüklerini belirten Bilgin, şöyle devam etti: “Kriz her geçen gün derinleşti. Amaçları da bu krizi daha da derinleştirmek. Özellikle Türk devletinin amacı da; bu krizi daha da derinleştirmek, bölge halkını teslim almak. Göçerterek, teslim almak istiyor ki, kendi çetelerini burada toplasın. 2019’da Türk devleti ne zaman ki o işgal haritasını gösterdi, işte bu bölgeleri TOKİ eliyle çetelerin bölgesi haline getirmeyi amaçlıyordu. Bu amacı da halen devam ediyor. Efrîn, Serekanî, GrêSpî, Ezaz, Bab ve Cerablus’taki çeteler de bunu gördükleri için bu ihtimale karşı ayaklandılar. Türkiye bayrağını nasıl yaktıklarını herkes gördü. Türk devletine karşı sloganlar attılar. Ama fazla devam etmedi. Nedeni, Ankara’nın müdahalesiydi. MİT müdahale etti. Türk devleti kendisi müdahale etti ve ayaklanmayı durdurdu. Çeteler de Türk devletinin kendilerini ne zaman satacağını bilmiyor. O nedenle ayaklanıyorlar.”
 
Bölgeye dönük Türkiye’nin olası saldırısı durumunda önceki saldırılardan çok farklı durumların gelişeceğini kaydeden Bilgin, “Çok tecrübeler kazanıldı bu savaşlarda. Bölgedeki askeri komutanlar da bunu söylüyor. Eskisi gibi olmayacak, saldırılar başladığı takdirde ABD, Rusya ve Şam hükümetinin QSD ile yaptıkları anlaşmalar duracak. QSD güçleri aldıkları resmi kararla savaşı sınırın her noktasına yayacaklar. Kuzey ve Doğu Suriye’nin bir köyüne dönük bile işgal saldırıları olması durumunda geniş bir savaş başlatılacağı yönünde karar alınmış. Türk devleti de biliyor bunu kaldıramayacağını. Bu nedenle SİHA saldırıları ve bombardımanla alt yapısını hazırlamaya çalışıyor. Bölgedeki bu saldırılarla karşısında kimsenin duracak hali kalmasın istiyor. Ama başarılı olamıyor. Çünkü direniş halkın yaşamının bir parçası olmuş durumda” ifadelerini kullandı.
 
‘HALK KENDİSİNİ ÖRGÜTLÜYOR’
 
Türkiye’nin asıl korkusunun bölgenin statüsünün kabul edilecek olması olduğunu dile getiren Bilgin,  “Güney Kürdistan’ın statüsünden nasıl korkuyorsa aynı şekilde bölgenin statüsünden de korkuyor” dedi. Türkiye’nin saldırıları ile bölge halkını korkutup, göçertmek ve Demokratik Özerkliğe karşı çıkmasını beklediğini kaydeden Bilgin, “Böylece rahatlıkla bölgeye geçerek, işgal etmek istiyor. Bu mantıkla saldırılar gerçekleştiriyor. Bunlar da Şam hükümetinin, Rusya’nın gözleri önünde oluyor. Bunların karşısında halk bunları kabul etmiyor. İnsanlar yaptıkları eylemlerle bunu ortaya koyuyor” diye konuştu. Bölge insanının saldırılar karşısında kendisini örgütlediğini kaydeden Bilgin, “Nasıl ki, verilen direnişte DAİŞ yenildi. Bu inançla Türk devleti ve çetelerini de yenecekleri konusunda kararlılar. Hazırlıklarını yapıyor. Mevzilerini oluşturuyor. Sığınaklarını oluşturuyor. Olası bir saldırıya karşı, işgale karşı kendisini eğitiyor” dedi.
 
MA / Ahmet Kanbal

Diğer başlıklar

26/08/2022
12:01 HDP’li gençler Şenyaşar ailesiyle birlikte nöbette
11:17 Atsak’ın cenazesi bir ay sonra defnedildi
11:08 İzmir'de erkek şiddeti
11:04 HDP: Cezaevlerindeki ölümlerden Adalet Bakanı sorumludur
10:52 Akkuyu'da 500 kişi işten çıkarıldı
10:02 Save the Children: SİHA saldırılarında 40 çocuk öldü veya yaralandı
09:39 Zagros: KDP bağımsız heyetleri engelleyerek savaş suçlarını gizliyor
09:33 TMMOB kararının paylaşılmasına verilen cezada ihlal kararı
09:01 Aysel Tuğluk için çağrı: Devlet, iktidar ve ATK’nin suçuna ortak olmayın
09:01 Özgürlüğe adanmış bir hayat
09:01 TMMOB’dan Derik raporu: Eğim yüzde 10’a ulaştı
09:00 Gümüşdereliler: Mermer ocakları doğa katliamına neden olacak
09:00 Kaçan: GGM’ler tıpkı cezaevleri gibi
09:00 Terzi Müzeyyen: Hiçbir kadın pes etmesin
09:00 26 AĞUSTOS 2022 GÜNDEMİ
08:56 Van’da bir çoban ölü bulundu
08:43 Ağrı’da AKP'li başkanın görüntüleri ortaya çıktı
25/08/2022
22:50 Ağrı İŞKUR İl Müdürü görevden uzaklaştırıldı
21:49 Ağaç kesiminin olduğu bölgede kaza
20:56 Şarkıcı Gülşen tutuklandı
20:45 Katledilen çocuklar için UNICEF binası önünde eylem
19:38 Topluluklar Arası Barış Grubu: Türkiye 7 yılda 123 yurttaşı katletti
18:48 İran’da bir ayda 7 kişi idam edildi
18:20 6 siyasi parti ve örgüt, ‘Emek ve Özgürlük İttifakı’ adıyla birleşti
18:04 Van'da 1 Eylül mitingine izin çıktı
18:00 Atsak’ın cenazesi bir ay sonra ailesine verildi
17:58 Firdevs Babat arkadaşları tarafından anıldı
17:55 Cumartesi Anneleri: İktidar yasaklamaları susturma aracı olarak kullanıyor
17:36 TJA artan kadın katliamlarına dikkat çekti
17:26 6 siyasi parti ve örgütten Eylül’de yol haritasını açıklama kararı
16:49 İşçilerin eylemi 24’üncü gününde sonuç verdi
16:41 SES’ten ödeme yönetmeliğindeki değişikliğe tepki
16:40 Adalet Nöbeti: Hasta tutuklular serbest bırakılsın
16:35 Erdoğan’dan Kuzey ve Doğu Suriye’ye operasyon sinyali
16:34 Merkez Bankası rezervleri azaldı
16:34 Konya’da sevk edilen 13 tutukluya çıplak arama dayatması
16:03 ‘Soylu koruması’ndaki belediye başkanları Meclis gündeminde
16:02 Çalıştırıldığı inşaattan düşen çocuk ağır yaralandı
15:48 Şarkıcı Gülşen gözaltına alındı
15:45 Türkiye’nin Başika’daki üssüne saldırı
15:22 6 parti ve örgüt İstanbul’da bir araya geldi
15:02 Ölüm gemisine karşı eylemler sürüyor
15:01 HABER-SEN: PTT sendikal ayrımcılık yapıyor
14:53 Adana'da 1 Eylül mitingi düzenlenecek
14:51 İHD İstanbul Şubesi Gençlik Komisyonu kuruluşunu deklare etti
14:21 Türkiye’ye geçmek isteyen genç Hezil Çayı’nda boğuldu
14:17 Aydın Cezaevi'nde şüpheli ölüm
13:54 Güçlükonak’ta bir gencin intihar ettiği iddiası
13:27 Mersin’de konser yasağı protesto edildi
13:07 İstanbul’da sağanak yağış etkili oluyor
12:55 Tutuklu yakınları: Çocuklarımıza ağır tecrit uygulanıyor
12:29 19 günde motorine yüzde 11,22, benzine yüzde 5,61 zam
12:24 İstanbul’da 1 Eylül’ün adresi Kadıköy
12:15 Abdullah Öcalan’ın avukatlarından görüşme başvurusu
12:10 Şenyaşar ailesi polislere geri adım attırdı!
12:04 Denizli'de sağlık çalışanı evinde ölü bulundu
12:01 Beşikdüzü’ndeki açlık grevi 42’nci gününde
11:50 Gazeteci Türfent, Karakoçan Cezaevi’ne sevk edildi
11:42 Bir ayda 6 kolber yaşamını yitirdi
11:05 Günay: Türkiye’nin çözüm derdi varsa Suriye’den çıksın
11:00 İkizdere'de bilirkişi raporuna rağmen dava reddedildi
09:43 Amedspor yeni sezon formalarını tanıttı
09:29 Çiya Kurd: Ankara-Şam anlaşması Suriye'ye hizmet etmez
09:03 Derik’te çevre yolu projeye rağmen yapılmamış
09:03 Emine Şenyaşar’ın mücadelesini kitaplaştırdı: Bu adalet gemisidir
09:01 Tekstil atölyelerinde çocuklar çalıştırılıyor
09:01 Gazeteci Işık: Kürt karşıtı politika Erdoğan’a u dönüşü yaptırdı
09:01 Psikolog Aslan: Mersin’de Kürt gençlerine özel yönelim var
09:00 Beraat verilen dosyaya yeni dava
09:00 Bingöl’de orman kıyımı: STÖ’ler görev üstlensin
09:00 25 AĞUSTOS 2022 GÜNDEMİ
24/08/2022
23:39 Şehba’nın köylerine bombardıman
23:06 Hacıhüsrev Mahallesi’nde yıkıma karşı yürüyüş
19:53 'Özel savaş politikalarını boşa çıkaracağız’
19:04 Mardin Barosu: Kazada ihmali olan herkes hesap vermeli
18:44 Ege Üniversitesi Hastanesi’ni su bastı
18:25 Eşi ve 3 çocuğunu katleden Karaaslan tutuklandı
18:03 Marmaris-Datça yolunda kaza: 5 ölü, 6 yaralı
17:24 Mele Kazım serbest bırakıldı
17:22 Mersin Valiliği İHD’nin 1 Eylül konserini yasakladı
17:20 Gözaltında şüpheli ölüm
17:17 Tutuklu gazetecilerden başsağlığı mesajı
16:58 Mezopotamya Kitap Fuarı’nın tarihi belli oldu
16:54 Okul servis ücretlerine zam
16:51 ‘Aysel Tuğluk’un bırakılmaması siyasi intikamdır’
16:12 Kadınlardan işçilere destek ziyareti
15:51 Mersin’de kaza
15:48 Yalova’da iş cinayetine tepki gösteren 35 işçinin atıldığı iddia edildi
15:01 Makbule Özer İstanbul ATK’ye sevk edildi
14:49 Nazilli’de şüpheli kadın ölümü
14:46 BM raportörlerinden Danıştay’a: İstanbul Sözleşmesi’ne dönülmesinin yolunu aç
14:38 ‘Kayyım hukuksuzluğuna karşı demokratik bir gelecek’ çağrısı
14:36 Tutuklu gazetecilere yönelik hak ihlalleri Meclis’e taşındı
14:35 KESK’li kadınlar Emine Şenyaşar ile birlikte nöbette
14:19 AKOM'dan sağanak yağış uyarısı
14:07 Sistematik şiddet gören Leyla’nın ölmesini beklediler
13:35 Mersin’de Mele Kazım gözaltına alındı
13:14 Sao Paulo gemisine verilen iznin iptali için dava açıldı
12:52 Van’da 1 Eylül mitingi için hazırlık
11:48 Şenyaşar ailesi: Aynı gemide değiliz
11:37 Tutuklular: Cezaevlerindeki ölümler bilinçli ve planlı katliamdır
11:33 Dicle Nehri’nde kaybolan çocuğun cansız bedenine ulaşıldı
11:10 Kaçmaz: SİHA’larla çocuklar öldürülüyor, herkes görevini yerine getirmeli
11:01 Tutuklu yakınlarından siyasi partilere: Gelin yaşam hakkını savunalım
11:00 Til Rifat’a SİHA saldırısı
10:49 Tutuklu gazetecilerin sosyal hakları engelleniyor
10:35 Aşkîta bölgesine askeri operasyon başlatıldı
10:32 Ankara’da gözaltına alınan 6 kişi serbest bırakıldı
10:04 Derik’teki ailelerden ‘kan parasına’ tepki: Acı parayla örtülemez
09:05 3 çocuğunu nüfusa kaydettirmek için mücadele veriyor
09:05 Kriz derinleşiyor: Geçinemiyoruz, iktidar değişmeli
09:03 Kamulaştırmaya karşı çıkan köylülere soruşturma
09:03 'Saldırılardan Rusya, ABD ve Uluslararası Koalisyon sorumlu'
09:03 Gök’e hapis cezasının gerekçesinde ne haber var ne de gazetecilik
09:02 Market çalışanlarının eylemine çağrı
09:02 Faruk Bildirici: Medya ODTÜ yolunu Yavaş döneminde takip etmiyor
09:02 ‘İktidar kan kaybettiği için Kuzey ve Doğu Suriye’ye saldırıyor’
09:02 AYM’den ağır hasta tutuklunun ölümü için ihlal kararı
09:00 24 AĞUSTOS 2022 GÜNDEMİ
08:58 Firdevsi katleden Babat'ın ağabeyi de tecavüzden tutuklandı
08:57 İdil’de erkek şiddeti: Eşini ve 3 çocuğunu katletti
23/08/2022
21:02 ‘Uyuşturucuya yönelik tedbirler yetersiz’
20:33 İzmir'deki final maçında Nûjen takımı kazandı
20:16 Ölüm Gemisini Durduracağız Platformu’ndan protesto
20:04 Selahattin Encü gözaltına alındı
19:56 Urfa'da gençlerden uyuşturucuya karşı eylem
19:15 ÖHD ve Diyarbakır Barosu'ndan işkence edilen tutuklu Özcan'a dair rapor
18:25 Asbetli geminin gelişi durduruldu
18:13 Milyon Fest yasaklandı: Kaymakamlık uygun görmemiş!
17:50 Açlık grevindeki oğluyla görüştü: Ayakta duracak hali yok
17:30 AKP’li Ömer Çelik’ten ‘erken seçim’ açıklaması
17:01 Kadınlardan Babat’ın katledilmesine tepki
16:54 Kadınlardan Derik’teki taziyeye ziyaret
16:32 Van’dan seslendiler: Cezaevlerindeki ölümlere sessiz kalmayacağız
16:13 'Hasta tutuklular serbest bırakılana kadar nöbeti sürdüreceğiz'
16:01 Tatvan’da halk su deposunu bastı!
15:53 Lavrov: Suriye’nin kuzeyinde yeni askeri faaliyetlere izin verilmemeli
15:52 Erdoğan'ın program dışı seçim toplantısı
15:51 Hakkari’de 12 gündür süren orman yangınına müdahale edilmiyor
15:27 Hanefi Avcı'dan Süleyman Soylu hakkında suç duyurusu
15:06 Malazgirt kutlamalarına katılım zorunluluğu!
14:36 İskenderun Adliyesi'nde patlama
14:29 Urfa’da açlık grevindeki tutuklu sayısı 30’a yükseldi
14:13 Derik ve Antep'te aileler 'kan parasıyla' susturulmak isteniyor
14:10 Bayındır: Çözüm gücü Öcalan’dır
13:44 Asbestli gemiye karşı hukuki mücadele başlatıldı
13:28 Adalet Nöbeti’ni sürdüren TMMOB: Mücadeleye devam
13:22 KESK Şenyaşar ailesiyle Adalet Nöbeti’nde
13:05 HDP’li vekiller: Cengiz Holding soruşturma kapsamında mı?
12:30 Akdeniz Belediyesi’nde gözaltı ile alınan kararın iptali için dava açıldı