ANKARA - Anayasa Mahkemesi, TMMOB’un resmi internet sitesinde Anayasa değişikliğine dair paylaşılan görüşlere dair verilen idari para cezasında ihlal kararı verdi.

 

Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği (TMMOB) Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz’ın internet sitesinde yayımladığı görüşleri nedeniyle verilen para cezası hakkında Anayasa Mahkemesi (AYM) ihlal kararı verdi.

 

TMMOB, 24-29 Mayıs 2016 tarihinde gerçekleştirdiği 44. Olağan Dönem Genel Kurulu, “AKP'nin 'Yeni Anayasa' ve 'Başkanlık Sistemi'ne Hayır” başlıklı karar aldı. Akabinde 11 Şubat 2017’de gerçekleşen TMMOB 44. Dönem II. Danışma Kurulu tarafından "Anayasa değişikliği referandumunda, ülkemiz, halkımız, cumhuriyet, demokrasi, laiklik için, meslek alanlarımız ve meslek özgürlüklerimiz için 'hayır' diyeceğiz" başlıklı kararı alındı.

 

GÜVENLİK ŞUBE İHBAR ETTİ

 

Her iki karar ardından TMMOB’nin resmi sayfasında paylaşıldı. Kararların sanal medya üzerinden paylaşılması ardından Ankara İl Emniyet Genel Müdürlüğü’ne bağlı Güvenlik Şube Müdürlüğü ihbarda bulundu. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı da konu hakkında hızla soruşturma açarak, TMMOB Başkanı Emin Koramaz’a 228,01 TL idari para cezası uygulanmasına karar verildi.

 

Söz konusu idare kararında şu ifadeler yer aldı: “Adı geçen şahıs hakkında yapılan ihbar uyarınca Yüksek Seçim Kurulu'nun 15/2/2017 tarih ve 109 sayılı kararının D maddesinde Basın İletişim Araçları ve İnternette Propaganda Başlığında 'siyasi partiler, yazılı basında ilan ve reklam yoluyla veya internet sitesi açarak sözlü, yazılı veya görüntülü, propaganda yapabilecekleri' belirtilmiş ancak siyasi partiler dışında başka bir kamu kurum ve kuruluşlarının propaganda çalışması yapacağı belirtilmemiş olup, kabahat işleyenin sorumlu olduğu Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliğinin internet sitesinde halkoylaması için internet görüntü çıktıları ile propaganda çalışması yaptığı, eylemin 5326 sayılı Kanun'un 32. maddesine temas ettiği…"

 

Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliği de yapılan itirazı 16 Kasım 2018’de reddetti. İtirazların da reddedilmesi ardından Koramaz, AYM’ye bireysel başvuruda bulundu.

 

‘İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ’

 

Başvuru da uygulanan idari para cezasının YSK kararı uyarınca verildiğini, bu uygulamanın kanunen mümkün olmadığını, nitekim hiçbir kanunda siyasi partiler dışındaki kişilerin Anayasa değişikliğine ilişkin görüş açıklamasının yasaklanmadığını, bu nedenle suç ve cezaların kanuniliği ilkesine aykırı davranıldığı belirtilerek, Anayasa değişikliği hakkındaki görüşlerin TMMOB'nin Genel Kurul ve Danışma Kurulu kararları ile alındığını, Yönetim Kurulunun bu kararları uygulamakla görevli olduğunu, mevcut başvuruya konu görüşlerin TMMOB tüzel kişiliğine ait olduğunu ve bu nedenle şahsi olarak cezalandırılmasının suç ve cezaların şahsiliğine ve adil yargılanma hakkına aykırı olduğunu, başvuruya konu görüşlerin Anayasa değişikliğine ilişkin olduğunu, bu değişikliğin hem toplumu hem de TMMOB tüzel kişiliğini etkilediğini, bu nedenle söz konusu Anayasa değişikliği hakkında TMMOB'nin görüş bildirmesinin ifade özgürlüğü kapsamında olduğu kaydedildi.

 

AMAÇ VE İÇERİĞE UYGUN DEĞİL

 

AYM, kararında şu ifadelere yer verdi: “Somut olayda Yönetim Kurulu başkanı olduğu TMMOB'nin internet sitesinde yayımlanan ve Anayasa değişikliğine ilişkin görüşleri içeren bir kısım yayın nedeniyle başvurucu hakkında idari para cezası uygulanmıştır. Söz konusu idari yaptırım kararında; bir kuralın ilgili maddesinin mefhum-ı muhalifinden hareket edildiği, nitekim söz konusu maddenin siyasi partilerin propaganda yapabileceğine dair düzenleme içerdiği ve bu düzenlemeden hareketle siyasi partiler haricinde hiçbir kişi ve kurumun propaganda yapamayacağı yorumundan hareket edilerek başvurucunun cezalandırıldığı görülmektedir. Oysa seçim propagandasının temel aktörlerinin siyasi partiler ve adaylar olduğu göz önüne alındığında söz konusu YSK kararının ve bu karara dayanak olan 298 sayılı Kanun'un 55. maddesinin siyasi partilere yönelik olduğu açıktır. Anılan maddeler siyasi partiler harici hiçbir kişi ve kurumun siyasi propaganda yapamayacağına yönelik bir anlam içermediği gibi bu yönde yapılacak bir yorumun da seçim hukuku ile söz konusu maddenin amaç ve içeriğine uygun olduğu söylenemez. Bu kapsamda YSK kararı, seçimlerin temel aktörü olan siyasi partilerin izleyecekleri usul ve esaslara ilişkin olup siyasi partiler haricindeki kişilere yönelik yasaklayıcı bir hüküm içermemektedir.

 

KANUNİ DAYANAĞI YOK

 

YSK kararının 1/D maddesi kapsamına girmeyen bir eylem nedeniyle başvurucu hakkında idari para cezası uygulandığı anlaşılmıştır. Üstelik başvurucunun eylemine yönelik müdahaleye cevaz verecek kanuni bir düzenleme de ne Başsavcılık ne de derece mahkemesince gösterilebilmiştir. Bu kapsamda somut olayda gerçekleşen görüş açıklamasına siyasi partiler yönünden getirilmiş bir hükme dayanılarak yapılan müdahalenin ifade özgürlüğü yönünden kanuni bir dayanağının bulunduğundan söz edilemez. Sonuç olarak başvurucunun ifade özgürlüğüne yapılan müdahalenin kanunla öngörülmediği kanaatine ulaşılmıştır. Açıklanan gerekçelerle Anayasa'nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”

 

AYM: İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALİ

 

Yapılan değerlendirmeler ardından AYM, söz konusu idari yaptırım cezasının ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmederek, kararın bir örneğinin de Adalet Bakanlığı’na gönderilmesine karar verdi.