ÊLIH - Êlih’te bulunan cezaevlerine ilişkin rapor hazırlayan İHD Şubesi Cezaevi Komisyonu, çıplak arama, işkence, kötü muamele, infaz yakma, iletişim ve görüş kısıtlaması gibi pek çok sorun ile karşılaştıklarını kaydetti. 

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Êlih Şubesi, Batman Beşiri Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, Batman Beşiri T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu ve Batman M Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladıkları raporu basın toplantısı ile açıkladı. Şube binasında gerçekleşen basın toplantısında hazırlanan ihlal raporu, İHD Cezaevi İnceleme Komisyonu Sözcüsü avukat Sinan İslam Gegin tarafından okundu. 

 

ÇIPLAK ARAMA DAYATMASI

 

Başvurular üzerine cezaevlerinde görüşmeler gerçekleştirdiklerini belirten Gegin, “Bu görüşmeler sonucunda ulaşım, haberleşme, iletişim ve sağlık hakkı gibi temel haklar konusunda ciddi sorunlar yaşandığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, çıplak arama, işkence ve kötü muamele, infaz yakma, iletişim ve görüş kısıtlaması iddiaları mahpuslar tarafından dile getirilmiştir. Yapılan görüşmelerde mahpuslar spor, kültür, eğitim ve sanat alanıyla ilgili faaliyetler konusunda hiçbir şey yapamadıklarını dile getirmişlerdir. Çıplak arama ve sayım konusunda çok ciddi şikâyetlerin olduğu gözlemlenmiştir” dedi.

 

KAMERASIZ ALANDA İŞKENCE

 

Tutkuluların cezaevine giriş çıkışlarda, yapılan sevkler esnasında çıplak aramaya maruz kaldığı ve çıplak aramayı kabul etmeyen tutukluların kameraların olmadığı alanlara götürülüp, işkence ve kötü muamelelere maruz kaldıklarını ifade eden Gegin, “Sayım esnasında ayakta sayım yapıldığını, ayakta tekmil uygulamasının dayatıldığını, bu dayatmaları reddeden mahpusların disiplin cezalarına maruz kaldıklarını, cezaevi içi ve cezaevi dışı mektuplaşmalarda mektuplarına el konulduğunu, haftalık telefon hakkı ve kapalı görüşlerde tekmil dayatmalarına maruz kaldıklarını, tekmil verilmemesi halinde bu haklarından mahrum bırakıldıklarını aktardırlar” diye belirtti. 

 

TEMİZLİK

 

Temiz su ve temizlik malzemelerine erişim konusunda da tutsakların sorun yaşadığına dikkati çeken Gegin, şöyle devam etti: “Koğuşlara verilen su miktarının az olduğunu ve koğuş temizliği için de ayrıca hiçbir şekilde temizlik malzemesi verilmediğini, verilen temizlik malzemelerinin yetersiz olduğunu, aileler ve mahpus avukatları, cezaevine ulaşımda sorun yaşadığını ve ailelerin Batman ilinin Beşiri ilçesi sınırları içerisinden bulunan cezaevlerine doğrudan giden herhangi bir toplu taşıma aracı bulunmadığını, ayrıca Beşiri ilçe otogarından cezaevine de herhangi bir toplu taşıma aracının gitmediğini de dile getirmişlerdir. Ayrıca aileler 2 kilometrelik mesafeyi yürüyerek gitmektedir. Bu da 26 dakika gibi bir yürüme mesafesi demektir.” 

 

TALEP VE ÖNERİLER

 

Gegin, cezaevlerinde yaşanan sorunlara ilişkin öneri ve taleplerini ise şöyle sıraladı: 

 

“* Cezaevi idaresinin mahpusların sağlık sorunları ile ilgilenmesi, tedavilerin vaktinde yapılması bireyin sağlık hakkı kapsamında olup hasta mahpusların hastaneye tedavi amaçlı götürülmesi ve revir şartlarının iyileştirilmelidir. 

 

* Hükümlü ve tutukluların; sosyal faaliyet olan ortak alanlardan yararlanması, yasalarca tanınmış haklara uygun bir şekilde yapılması, havalandırma, spor vb. hakların mahpusların yararı göz önünde bulundurularak arttırılması, havalandırma ve spor haklarının engellenmemelidir. 

 

* Kitap, dergi ve gazetelere getirilen kısıtlamaların kaldırılması, mahpusların istedikleri yayın ve yayımlara ulaşabilme imkânının sağlanması, mahpuslar tarafından idareye hitaben yazılan dilekçelere ve taleplere etkin bir şekilde cevap verilmesi, televizyon ve radyo kanal çeşitliliğinde veya sayısında iyileştirmeye gitmesi, cezaevi içi ve cezaevi dışı mektuplaşmaların engellenmesine yönelik kısıtlamaların ortadan kaldırılması gerekir. 

 

* Kötü muamele ve işkence iddiaları ile özellikle çıplak arama dayatmasının, etkin bir şekilde soruşturulması, cezaevi savcılığının ve cezaevi idaresinin bu konuda şeffaf olması ve ilgililer hakkında soruşturma başlatması, ilgililerin açığa alınmasını sağlanmalıdır. 

 

* Ayakta sayım uygulamalarına son verilmeli, ayakta sayım dayatmalarına karşı çıkan mahpusların almış olduğu disiplin cezalarının iptal edilmesi, tek kişilik hücre uygulamasının son bulmalıdır.

 

* Mahpuslara ihtiyacı olan temizlik malzemesinin verilmesi, koğuş bakımının ve temizliğinin cezaevi koşulları da göz önünde bulundurularak sağlanması, mahpusların temiz ve yeteri kadar suya erişimi önündeki engelin kaldırılması.  Mahpuslara verilen yemek temizliğine, hijyenik olmasına ve porsiyonlarının talep doğrultusunda arttırılması gerekmektedir.  

 

* Avukatların hapishane girişlerinde, detektörle üstlerinin hukuka aykırı bir şekilde aranması uygulamasına son verilmelidir. 

 

* Telefon görüşmeleri esnasında tekmil verilmediği takdirde telefon görüşmelerinin kesilmesi ve telefon görüşmelerinde mahpusların Türkçe bilmemesi durumunda idareye dilekçe verme zorunluluğunun kaldırılması, açık görüşlerin yapılmaması ile yapılan kapalı görüşlerde gardiyanların odayı terk etmemesi ve görüş öncesi mahpusların tekmil vermeye zorlanma uygulamasına son verilmesi, gardiyanların; mahpusların özel hayata saygı ilkesi gereği görüş kabinlerinden uzaklaştırılması, gardiyanların; mahpusları göremeyecek ve duyamayacak bir noktada durması, Yapılan telefon görüşmelerinin ve kapalı görüşlerin yine özel hayata saygı ilkesi gereği dinlenmemesi, hapishanede bulunan tüm mahpusların aileleri ile görüntülü konuşma hakkının sağlanmalıdır.

 

* Aylık veya olağanüstü koğuş aramalarının usulüne uygun yapılması, aramalar yapılırken mahpusların özel eşyalarına el konulmamalıdır. 

 

* Cezaevine giden tutuklu ve hükümlü aileleri, ziyaretçileri ve avukatlarının cezaevi ulaşımı ile ilgili zorlukların ortadan kaldırılması için yetkili merciler tarafından en kısa zamanda bir kararın alınması ve günde en az iki defa olmak üzere Batman ili merkezinden cezaevine gidecek bir toplu taşıma aracının tesis edilmesi, 

 

* İdare ve Gözlem Kurullarının 29 Aralık 2020 tarihi 31349 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gözlem Ve Sınıflandırma Merkezleri İle Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik’in kaldırılması ile İdari ve Gözlem Kurulları tarafından verilen hukuka aykırı kararların derhal kaldırılması, İçin gerekli çalışma ve soruşturmaların yapılmasını talep ediyoruz.”