Dilbilimci Tan: Belediyeler Kürtçe çalışmalara öncülük etmeli

RIHA - Kürtçeye dönük yeni bir konseptin devrede olduğunu söyleyen dilbilimci Sami Tan, asimilasyona karşı miting ve yürüyüşlerin yeterli olmadığına işaret ederek, "Ev ev örgütlemeye ihtiyaç var. Belediyeler çalışmalara öncülük etmeli" dedi. 

İçişleri Bakanlığı kararıyla Kürtçe uyarı yazılarının silinmesinin ardından Kürtçe ders veren dernekler de hedefe konuldu. 24 Eylül'de Amed'te Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği (MED-DER), Payîz Pirtûk ile Anka Dil ve Sanat Eğitim Kooperatifi'ne eş zamanlı baskın düzenlendi. Ayrıca buralarda Kürtçe dersler veren eğitimcilerin de olduğu 30 kişi gözaltına alındı. 29 kişi adli kontrol şartıyla serbest bırakılırken, MED-DER eski Eşbaşkanı Rıfat Roni ise tutuklandı.
 
'KÜRTLER GERİ ADIM ATMAZ'
 
Riha'da faaliyet yürüten Kürt Dili ve Kültürü Derneği Başkanı Sami Tan, yaşananlara tepki gösterdi. Tutuklanan Rıfat Ronî ile birlikte uzun yıllardır dil üzerine çalışma yürüttüklerini aktaran Tan, "Ronî'nin tutuklanmasını kınıyorum. Ronî ile uzun yıllar birlikte çalıştık. Birçok dil projesinde, Kurdî-Der’de birlikte çalıştık. Bu tutuklama bir zihniyetin yansıması. Kürtçeyi terörize ve kriminalize etme uğraşı. Ama Kürtler buna karşı bir adım dahi geri atmaz. Bir adım geri atılırsa kendi varlığını inkar etmiş olur. Bir kişi, dilini yok sayarsa kendini öldürmüş olur. Kendinden vazgeçerse ancak dilinden vazgeçer. Dilini ve kültürünü terk etmek, kendi benliğini terk etmekle aynıdır. Bu saldırılar reva değil. Birçok hayali gerekçe yaratılıyor. Olmayan biri yaratılıyor ve bir ifade verdiriliyor" diye konuştu. 
 
'YENİ BİR KONSEPT DEVREDE'
 
Kürtçeye dönük yeni bir konseptin devrede olduğunu söyleyen Tan, "Dünya üzerinden en reva mücadele dil ve kültüre dair verilen mücadeledir. Bunu Kürtçeye saldıranlar da biliyorlar. Bazen ‘Anadil annenin ak sütü gibi helaldir’ gibi açıklamalar yapıyorlar. Ancak diğer yandan saldırılarını sürdürüyorlar. Yollara yazılan ‘Pêşî Peya/Önce Yaya’ yazılarını korsanvari bir şekilde sildiler. Bunu savunamadıkları için bir gece yarısı bunu yaptırıyorlar. Bu zihniyetin bir anda değişmesi beklenemez. Arka planında yüz yıları bulan bir inkar, imha, asimilasyon var. Bunu devam ettirmeleri mümkün değil. Birden fazla resmi dil en insani haktır. Onurlu olan herkes bu mücadeleye sahip çıkmalı” şeklinde konuştu. 
 
Dilbilimci Sami Tan
 
'HER KURULUŞUN PROGRAMI OLMALI'
 
Kürtçeye dönük Kurdistan’ın her yerinde “Beyaz Soykırım” politikasının uygulandığını kaydeden Tan, şunları söyledi: "Bu soykırım kuzey ve doğu parçalarında daha çok uygulandı. Bu soykırım çeşitli uygulamalar ile devam ediyor. Dil bilimciler Kürtçeye dönük saldırıları jenosit olarak yorumluyor. Bir dili öldürmek jenosittir. Buna karşı Kürtlerin genele hitap eden, dil aktivizmini ortaya çıkaracak bir duruşa ihtiyacı var. Toplumu bir araya getiren, kucaklayan bir yerden yaklaşmak lazım. Demokratik siyaset ve kitle örgütlerinin temsilcileri buna öncülük etmeli. Her kuruluşun dile dair bir programı olmalı ve buna halkı da katmalı. Sadece yürüyüş ve miting düzenlemeyle değil, ev ev örgütlemeye ihtiyacımız var." 
 
‘DİLİN KADERİNİ KONUŞANLARI BELİRLER’
 
“Bir dilin geleceğini, o dili konuşanlar belirler” diyen Tan, konuşulan bir dili ortadan kaldırmanın da mümkün olmayacağını vurguladı. Tan, "Eğer konuşanlar konuşmaktan vazgeçmez ise hiçbir güç o dili ortadan kaldırmaya yetmez. Bunun için Kürtlerin dillerine dönük tutumlarını değiştirmemiz gerekir. Bugün Kürtlerin duruşu ne yazık ki istenilen yerde değil. Birçok alanda büyük bedeller verildi ve veriliyor ancak dil konusunda bir soğukluk var. Asimilasyona karşı bir tavırsızlık söz konusu. Aileler asimilasyon politikaların bir yürütücü aktörü haline dönüştü. Bir dili konuşanların oranı ne kadar genç ise o dilin ömrü o kadar uzun olur. Sadece yaşlı insanlar konuşursa o dil o insanlarla mezara girer. Bunun olmaması için çocukların kendi anadilini öğrenmesi gerek. Bugün imkanlar eskiye oranlar daha fazla. Zarok Tv var, başka bir kanalda akademik eğitim verilebilir. Aileler imkanlara sahip çıkmalı. Bu olursa asimilasyon politikaları çürür" ifadelerini kullandı. 
 
‘BELEDİYELER ÖNCÜLÜK ETMELİ’
 
DEM Parti Dil ve Kültür Komisyonu’nun 12 Mart 2024 tarihinde Agirî'nin Bazîd (Doğubayazıt) ilçesinde bulunan Ehmedê Xanî Türbesi'nde Kürtçeye dair tutum belgesini hatırlatan Tan, "Her belediyenin buna sahip çıkması ve gereğini yapması gerek. Her belediyede dil ile ilgili müdürlükler yer almalı ve aktif çalıştırılmalı. Kürtçe alanında kendini geliştiren kişiler buralarda istihdam edilmeli. Riha’da DEM Parti’nin kazandığı belediyeleri ziyaret ettik ve önerilerimizi sunduk. Bugüne kadar sadece bir tane belediye bizden bir yerin Kürtçe ismi için yardım istedi. Bu yeterli değil. Tabelaların Kürtçe yapılması yeterli değil, belediyelerde önce çalışanların Kürtçe eğitilmesi lazım. Kürtçe kurslar açılmalı. 'Herhangi bir baskı ile karşı karşıya kalır mıyız?' korkusu olmamalı. Belediyeler çalışmalara öncülük etmeli" dedi. 
 
'DİLİMİZE SAHİP ÇIKALIM’
 
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın Amed’te katıldığı bir programda “Yunus'un Türkçesi de, Feqiyê Teyran'ın Kürtçesi de bizimdir” yönündeki sözlerini anımsatan Tan, devamla şunları söyledi: "Ancak Feqiyê Teyran ya da Ehmedê Xanî adına bir yer açmak istediğinizde buna izin vermezler. AKP yerel seçimlerden sonra kaybetti. Eskisi gibi hareket edemez. Yürüttüğü politikaların da Ergenekon'un mu MHP'nin mi derin devletin mi yoksa kendilerinin mi bilemiyoruz. Ancak bu politikalar amacına ulaşamayacak. Bu halkın çalışmalara katılması ile olur. Riha’da Kürtçe öğrenmek isteyenleri derneğe bekleriz. Ders kayıtlarımız devam ediyor. Kürtçe okuma grubu oluşturmak istiyoruz. Dil sadece bir zümrenin tekelinde değil. Gelin hep beraber dilimize sahip çıkalım. Kürtçeyi her zaman gündemde tutalım.” 
 
MA / Emrullah Acar

Diğer başlıklar

09:55 Gazeteci Kanbal hakkında dava açıldı
09:23 Kürt sorununun çözümünde heba edilen süreçler
09:08 Gabar'da orman kıyımının yeni görüntüleri
09:07 Semt pazarındaki yurttaşlar: Çözüm Öcalan’ın çağrısında
09:06 Dicle Anter: Sırrı gerçeklerle yüzleşilmesi için savaştı
09:05 Antalya'daki cezaevlerinde 90 hasta tutsak var: Serbest bırakılmalılar
09:04 Şirnex’te öldüren sağlık hizmeti: Ekipman ve doktor yok
09:03 Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali: Dayanışma güçlendiriyor
09:02 Tutsak yakınları: Gözümüz televizyonda büyük barışı bekliyoruz
09:01 ‘Umut hakkı düzenlemesi tartışmasız atılması gereken adımdır’
09:00 09 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
08:30 31 yıl sonra memleketinde coşkulu karşılama
08/05/2025
23:44 ‘Suriye’de 5 ayda 5 bin 500 sivil öldürüldü’
22:48 SOHR: Silahlı gruplar Şam’da yurttaşların evlerine el koydu
22:07 Birçok kentte Abdullah Öcalan posterleri asıldı
21:34 Êlih’te kadınlar buluştu: Kayyım zihniyetine karşı dayanışacağız
21:22 Wan’da Kürt Dili Bayramı şöleni
21:08 Yeni Papa Robert Francis Prevost oldu: Barış sizinle olsun
21:02 Federe Kürdistan’da yaşamını yitiren Işık’ın taziyesine kitlesel ziyaret
20:57 Sırrı Süreyya Önder anısına Beynelmilel gösterimi
20:54 ‘Kürtçe hukuk literatürünün oluşturulması gerekiyor’
19:32 15 yaşında girdiği cezaevinden 46 yaşında çıktı
19:21 Eskişehir'de kadın katliamları protesto edildi
19:15 Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Birsen Orhan davasında karar
19:03 Türkiye ile Irak arasında 11 anlaşma imzalandı
18:55 Taciz failine verilen cezanın bozulması protesto edildi
18:45 Şarbajêr’de bir kolber katledildi
18:10 ‘Cezaevinde kalamaz’ raporu dikkate alınmadı: Elisa Ayık tahliye edilmedi
17:44 Qoser Meclisi: Zeyni İpek, araçları yandaşlara peşkeş çekmek için istedi
17:36 Qoser’de bir öğretmen öldürüldü
17:21 Pasûr Belediyesi eşbaşkanları halk buluşması düzenledi
17:12 DEM Parti’den kayıt dışı çalışma koşullarının tespiti için önerge
17:01 Ankara'da bir kadın katledildi
16:54 Wan'da Kürt Dili Sempozyumu düzenleyecek
16:33 Arınç’tan taziye ziyareti: Süreçte yer alanları devlet korumalı
16:01 Amed’de hukuk öğrencileri Önder’i andı
15:51 9 kadın tutsağa ‘sarılma’ ve ‘zılgıt’ cezası
15:39 CHP İl Başkanı Çelik ve 25 kişi hakkında iddianame
15:28 Mersin’de ağaç katliamına karşı nöbet
15:19 Zirai don için 'özel afet bölgesi' çağrısı
14:50 Nisan ayında 8'i çocuk, 152 işçi hayatını kaybetti
14:49 Özel’den İmamoğlu’na ziyaret
14:21 124 isimden Önder’e veda: Hepimizin yüreğine barışı yazdın
14:12 'Çocuk Hastanesi'nin deprem raporu 27 aydır gizleniyor'
14:12 Zırhlı araçla katledilen Öner davası istinafa taşındı
13:31 Hastane yolunda tutsaklara saldırı
13:12 Tutsaklara hücre cezası
12:55 Cezaevindeki şiddet davasında görüntüler istenecek
12:45 Erdoğan: Bizi kolay bir süreç beklemiyor
12:29 TBB'den avukata saldırıya tepki
12:25 Werîşe Muradî’nin tedavi hakkı engelleniyor
12:19 Avukatlardan İmralı başvurusu
12:18 Gazeteci Güneş davasında emniyetten 'bilgi' istenecek
12:14 Amed’de tutsaklar için yapılacak açıklamaya çağrı
12:05 DEM Parti'den Önder'e suikast iddialarına dair açıklama
12:02 Amed'de ArtTigris Sanat Fuarı'nın lansmanı yapıldı
11:08 Hasta tutsak Karatay'ın yeniden yargılanmasına devam edildi
11:03 Serê Gulanê etkinliklerinin startı verildi
10:57 Hindistan-Pakistan çatışmasında en az 43 ölü
10:52 'Kuyu tipi' cezaevlerine karşı açlık grevi başlatılıyor
10:43 Gazeteci Zeynep Kuray hakkında beraat kararı
10:28 Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nden İmamoğlu açıklaması
10:16 İşçiler greve gitti, çöp yığınları oluştu
10:14 GES'e karşı direnenler: Göç etmek istemiyoruz
10:05 DAİŞ’in Dêrazor’a saldırıları sürüyor
09:26 Hasta tutsak Ayık’ın annesi: Barış için önce hasta tutsaklar bırakılmalı
09:25 ‘Sürgüne’ karşı oturma eylemi başlattı
09:13 ‘Sırrı’nın cenazesine katılanlar barış mücadelesi sözünü verdi’
09:12 ‘Şiddetin son bulması için sorumluluk alınmalı’
09:08 30 yılın ardından tahliyesi ertelendi: Ölsem de pişmanlığı kabul etmem
09:06 Amed’de halk ulaşım zammına tepkili: Geri çekin
09:05 'Önder'e sözümüz; bu topraklara onurlu barışı getirmektir'
09:04 33 yıllık sürgünden sonra Amed’te sahneye çıktı
09:03 Ev ev gezerek Öcalan'ın çağrısını anlatıyorlar
09:02 Ateşkese rağmen 23 bin 369 saldırı
09:02 Dünyada barış görüşmeleri: Karşılıklı adımlarla çözüm sağlandı
09:00 08 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
07:49 Amêdiyê Bölgesi’ne hava saldırısı
06:12 İmamoğlu'nun X hesabına erişim engeli getirildi
00:10 AYM'nin kararına tepki: Bu düzenlemeye boyun eğmeyeceğiz
07/05/2025
22:37 Suriye sahil kentlerinde 10 kişi kaçırıldı
21:33 'Özgür Özel'e yapılan saldırı araştırılsın' önergesine ret
21:21 Fed faiz kararını açıkladı
21:17 Tutsak kadınlardan Sırrı Süreyya Önder için taziye mesajı
20:47 AK’nin Türkiye raporu onaylandı
20:36 ÖHD ve TUHAD-FED: Hasta tutsakların yeri cezaevi değil hastanedir
20:01 Meclis’te 2025 yıllı ‘Sırrı Süreyya Önder Barış Yılı’ talebi
19:22 Mor Dayanışma: Bir üyemiz ajanlaştırılmaya çalışıldı
18:50 KHK eylemi 330'uncu haftasında: Sırrı’ya sözümüz barış olacak
18:47 Kadın katliamları ve cezasızlık protesto edildi
18:35 Mêrdîn’de köylüler direndi, kepçeler çekildi
18:20 ÇED raporundaki sahte fotoğraflara suç duyurusu
17:43 Emekliler TÜİK önünde: Maaşlarımız sadakaya dönüştürüldü
17:37 AYM’ye yürüyüşleri engellenen kitle oturma eylemi başlattı
17:33 Cenevre eyleminde Sırrı Süreyya Önder anıldı
17:13 İzmir’de 3 belediyede iş bırakma eylemi
17:02 Amik Ovası çiftçileri isyan etti
16:31 Önder için mevlit ve taziye
16:27 Oda ve borsalardan Sudani-Erdoğan görüşmesi öncesi 5 talep
16:21 TÜSİAD'ı ziyaret eden Özel: Bundan sonra yeni bir iktidar var
16:09 Dêrsim'de askeri operasyon
16:07 AYM'ye yürümek isteyen hayvan hakları savunucularına polis engeli
15:29 Meclis'te Önder anması: Eksik bıraktığı süreci tamamlamamız gerekiyor
14:59 AYM'den Hayvan Yasası’nın iptali başvurusuna ret
14:43 Sağlıkçılardan şiddete karşı eylem
14:40 Hayvan hakları için AYM önünde eylem
14:39 İHD’den gözaltılara tepki: Tutsaklarla dayanışma insanidir
14:10 Wan’da 15 Mayıs Kürt Dili Bayramı startı
13:48 SGDF Eşbaşkanı Müslüm Koyun tahliye edildi
13:46 Semra Güzel davasında tanık hakkında zorla getirme kararı
13:34 Bahçeli'den Önder'in Meclis'teki taziyesine ziyaret
13:24 GES'e karşı çıkan yurttaşlar kepçeleri durdurdu
13:07 Avukat İçli'ye dönük silahlı saldırıya tepki
13:02 İstanbul’da 3.4 büyüklüğünde deprem
12:34 Almanya’da Kürt üniversitesi açılıyor
12:34 Rektörden İmamoğlu diploması açıklaması
12:26 'Örgüte yardım' iddiasının 'örgüt üyeliği' kabul edilmesinde ihlal kararı
12:25 Suriye'de 24 saate 13 kişi katledildi
11:23 Gazeteci Diren Yurtsever beraat etti
10:49 JINNEWS şiddet çetelesi: 34 kadın katledildi, 14 şüpheli ölüm
10:39 Bir yılda 6 bin kişi trafik kazalarında yaşamını yitirdi
10:29 Hilal Kar’ın katiline ağırlaştırılmış müebbet hapis
10:16 Hindistan-Pakistan arası çatışma: Onlarca ölü, 3 uçak düştü
10:01 'Kadınların Ayak İzi' yürüyüşü: İşimizi istiyoruz
09:57 Cixsêliler GES’e karşı mücadelede kararlı
09:11 Önder'i anlattı: Hayalini kurduğu Demokratik Cumhuriyet'i Öcalan’ın paradigmasında gördü
09:09 Kerboran'da 3 mahalle yolu 'güvenlik' gerekçesiyle kapatıldı
09:08 Ayla Akat Ata: Önder’in mücadelesi vasiyettir
09:07 Çilek üreticileri artan maliyetlerden şikayetçi
09:06 Zeyneb Murad: Öcalan’ın çağrısı konferansa zemin hazırladı
09:02 Barış Anneleri: Önder'in mücadelesi başarıya ulaşacak
09:00 Hasta tutsaklar için 16 kentte eylem yapılacak
09:00 07 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
06/05/2025
23:57 Yüzde 78 engelli hasta tutsak tahliye edildi
23:43 Hindistan'dan Pakistan'a saldırı
23:25 ABD ile Husiler arasında ateşkes sağlandı
23:16 Suriye’de 5 kişi katledildi
22:54 HSK için adaylar belli oldu: CHP seçimden çekildi
21:34 Suriye’de bir cezaevinde isyan çıktı
21:18 Amed’de avukata silahlı saldırı
20:57 Gazeteciler Ercüment Akdeniz ve Yıldız Tar’a ‘örgüt üyeliği’ suçlaması
20:40 Minguzzi cinayetinde iki gözaltı daha
20:36 ‘Sokak hayvanlarının katledilmesini öngören yasa iptal edilsin’
20:26 İşçilerin yürüyüşü 6’ncı gününde
20:06 Rişmîl’de GES protestosu: AKP’li başkanının istifası istendi
19:53 Trump: Husilere saldırıları durduruyoruz
19:22 Açlık grevindeki tutsakların sevk talebi karşılandı
19:13 İsrail, Gazze’ye saldırı planını genişletti
19:06 Birçok kentte Üç Fidan anması: Yolumuz Denizlerin yoludur
18:53 Erdoğan-Bahçeli görüşmesi yarım saat sürdü