Dilbilimci Tan: Belediyeler Kürtçe çalışmalara öncülük etmeli

RIHA - Kürtçeye dönük yeni bir konseptin devrede olduğunu söyleyen dilbilimci Sami Tan, asimilasyona karşı miting ve yürüyüşlerin yeterli olmadığına işaret ederek, "Ev ev örgütlemeye ihtiyaç var. Belediyeler çalışmalara öncülük etmeli" dedi. 

İçişleri Bakanlığı kararıyla Kürtçe uyarı yazılarının silinmesinin ardından Kürtçe ders veren dernekler de hedefe konuldu. 24 Eylül'de Amed'te Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği (MED-DER), Payîz Pirtûk ile Anka Dil ve Sanat Eğitim Kooperatifi'ne eş zamanlı baskın düzenlendi. Ayrıca buralarda Kürtçe dersler veren eğitimcilerin de olduğu 30 kişi gözaltına alındı. 29 kişi adli kontrol şartıyla serbest bırakılırken, MED-DER eski Eşbaşkanı Rıfat Roni ise tutuklandı.
 
'KÜRTLER GERİ ADIM ATMAZ'
 
Riha'da faaliyet yürüten Kürt Dili ve Kültürü Derneği Başkanı Sami Tan, yaşananlara tepki gösterdi. Tutuklanan Rıfat Ronî ile birlikte uzun yıllardır dil üzerine çalışma yürüttüklerini aktaran Tan, "Ronî'nin tutuklanmasını kınıyorum. Ronî ile uzun yıllar birlikte çalıştık. Birçok dil projesinde, Kurdî-Der’de birlikte çalıştık. Bu tutuklama bir zihniyetin yansıması. Kürtçeyi terörize ve kriminalize etme uğraşı. Ama Kürtler buna karşı bir adım dahi geri atmaz. Bir adım geri atılırsa kendi varlığını inkar etmiş olur. Bir kişi, dilini yok sayarsa kendini öldürmüş olur. Kendinden vazgeçerse ancak dilinden vazgeçer. Dilini ve kültürünü terk etmek, kendi benliğini terk etmekle aynıdır. Bu saldırılar reva değil. Birçok hayali gerekçe yaratılıyor. Olmayan biri yaratılıyor ve bir ifade verdiriliyor" diye konuştu. 
 
'YENİ BİR KONSEPT DEVREDE'
 
Kürtçeye dönük yeni bir konseptin devrede olduğunu söyleyen Tan, "Dünya üzerinden en reva mücadele dil ve kültüre dair verilen mücadeledir. Bunu Kürtçeye saldıranlar da biliyorlar. Bazen ‘Anadil annenin ak sütü gibi helaldir’ gibi açıklamalar yapıyorlar. Ancak diğer yandan saldırılarını sürdürüyorlar. Yollara yazılan ‘Pêşî Peya/Önce Yaya’ yazılarını korsanvari bir şekilde sildiler. Bunu savunamadıkları için bir gece yarısı bunu yaptırıyorlar. Bu zihniyetin bir anda değişmesi beklenemez. Arka planında yüz yıları bulan bir inkar, imha, asimilasyon var. Bunu devam ettirmeleri mümkün değil. Birden fazla resmi dil en insani haktır. Onurlu olan herkes bu mücadeleye sahip çıkmalı” şeklinde konuştu. 
 
Dilbilimci Sami Tan
 
'HER KURULUŞUN PROGRAMI OLMALI'
 
Kürtçeye dönük Kurdistan’ın her yerinde “Beyaz Soykırım” politikasının uygulandığını kaydeden Tan, şunları söyledi: "Bu soykırım kuzey ve doğu parçalarında daha çok uygulandı. Bu soykırım çeşitli uygulamalar ile devam ediyor. Dil bilimciler Kürtçeye dönük saldırıları jenosit olarak yorumluyor. Bir dili öldürmek jenosittir. Buna karşı Kürtlerin genele hitap eden, dil aktivizmini ortaya çıkaracak bir duruşa ihtiyacı var. Toplumu bir araya getiren, kucaklayan bir yerden yaklaşmak lazım. Demokratik siyaset ve kitle örgütlerinin temsilcileri buna öncülük etmeli. Her kuruluşun dile dair bir programı olmalı ve buna halkı da katmalı. Sadece yürüyüş ve miting düzenlemeyle değil, ev ev örgütlemeye ihtiyacımız var." 
 
‘DİLİN KADERİNİ KONUŞANLARI BELİRLER’
 
“Bir dilin geleceğini, o dili konuşanlar belirler” diyen Tan, konuşulan bir dili ortadan kaldırmanın da mümkün olmayacağını vurguladı. Tan, "Eğer konuşanlar konuşmaktan vazgeçmez ise hiçbir güç o dili ortadan kaldırmaya yetmez. Bunun için Kürtlerin dillerine dönük tutumlarını değiştirmemiz gerekir. Bugün Kürtlerin duruşu ne yazık ki istenilen yerde değil. Birçok alanda büyük bedeller verildi ve veriliyor ancak dil konusunda bir soğukluk var. Asimilasyona karşı bir tavırsızlık söz konusu. Aileler asimilasyon politikaların bir yürütücü aktörü haline dönüştü. Bir dili konuşanların oranı ne kadar genç ise o dilin ömrü o kadar uzun olur. Sadece yaşlı insanlar konuşursa o dil o insanlarla mezara girer. Bunun olmaması için çocukların kendi anadilini öğrenmesi gerek. Bugün imkanlar eskiye oranlar daha fazla. Zarok Tv var, başka bir kanalda akademik eğitim verilebilir. Aileler imkanlara sahip çıkmalı. Bu olursa asimilasyon politikaları çürür" ifadelerini kullandı. 
 
‘BELEDİYELER ÖNCÜLÜK ETMELİ’
 
DEM Parti Dil ve Kültür Komisyonu’nun 12 Mart 2024 tarihinde Agirî'nin Bazîd (Doğubayazıt) ilçesinde bulunan Ehmedê Xanî Türbesi'nde Kürtçeye dair tutum belgesini hatırlatan Tan, "Her belediyenin buna sahip çıkması ve gereğini yapması gerek. Her belediyede dil ile ilgili müdürlükler yer almalı ve aktif çalıştırılmalı. Kürtçe alanında kendini geliştiren kişiler buralarda istihdam edilmeli. Riha’da DEM Parti’nin kazandığı belediyeleri ziyaret ettik ve önerilerimizi sunduk. Bugüne kadar sadece bir tane belediye bizden bir yerin Kürtçe ismi için yardım istedi. Bu yeterli değil. Tabelaların Kürtçe yapılması yeterli değil, belediyelerde önce çalışanların Kürtçe eğitilmesi lazım. Kürtçe kurslar açılmalı. 'Herhangi bir baskı ile karşı karşıya kalır mıyız?' korkusu olmamalı. Belediyeler çalışmalara öncülük etmeli" dedi. 
 
'DİLİMİZE SAHİP ÇIKALIM’
 
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın Amed’te katıldığı bir programda “Yunus'un Türkçesi de, Feqiyê Teyran'ın Kürtçesi de bizimdir” yönündeki sözlerini anımsatan Tan, devamla şunları söyledi: "Ancak Feqiyê Teyran ya da Ehmedê Xanî adına bir yer açmak istediğinizde buna izin vermezler. AKP yerel seçimlerden sonra kaybetti. Eskisi gibi hareket edemez. Yürüttüğü politikaların da Ergenekon'un mu MHP'nin mi derin devletin mi yoksa kendilerinin mi bilemiyoruz. Ancak bu politikalar amacına ulaşamayacak. Bu halkın çalışmalara katılması ile olur. Riha’da Kürtçe öğrenmek isteyenleri derneğe bekleriz. Ders kayıtlarımız devam ediyor. Kürtçe okuma grubu oluşturmak istiyoruz. Dil sadece bir zümrenin tekelinde değil. Gelin hep beraber dilimize sahip çıkalım. Kürtçeyi her zaman gündemde tutalım.” 
 
MA / Emrullah Acar

Diğer başlıklar

24/04/2025
23:53 DEM Parti Eş Genel Başkanı Bakırhan'dan ev ziyaretleri
23:02 Mêrdîn’de LİDAŞ vurgunu: 700 milyonluk mal varlığına tedbir konuldu
21:50 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından 291 sarsıntı kaydedildi
21:42 Avukat Bilece’ye ev hapsi verildi
21:30 Hasta tutsak Engin Uysal’ın durumu Meclis gündeminde
20:03 DBP ve DEM Parti heyeti Kuzey ve Doğu Suriye'ye geçti
19:46 DEM Parti PM üyesi Aydoğdu gözaltına alındı
19:10 İstanbul'da 3.7 büyüklüğünde deprem
19:08 IMF 14 yıl sonra Suriye'ye yetkili atadı
19:07 Hewlêr'de önemli görüşmede Kürtlerin geleceği tartışıldı
18:52 Evin Cezaevi'nde Hüseyinnejad protestosu
18:50 SES: Çapa Tıp Fakültesi'ndeki riskli binalar boşaltılmalı
18:41 Tuzla’da patlama: 5 işçi yaralandı
18:37 Ürdün, Müslüman Kardeşler örgütünün bütün faaliyetlerini yasakladı
18:18 'Direk danslı' 23 Nisan gösterimine soruşturma başlatıldı
18:14 Çin'den Trump'a yalanlama
18:08 Eğitim Sen üyesinin işe iadesi ‘istihbari bilgiler’ gerekçesiyle reddedildi
18:04 DEM Parti’den deprem için araştırma önergesi
18:00 Hesekê'de Ermeni Soykırımında katledilenler anıldı
17:46 Çocuk Bakanlığı talepli kanun teklifi Meclis’e sunuldu
17:34 Fransa Dışişleri Bakanı Barrot: Kürtlerin hakları dikkate alınmalı
16:55 Ermeni Soykırımı anmalarında adalet talebi
16:54 Demirtaş hakkında yeni bir dava açıldı
16:45 Hasta tutsak Demir'in tedavisi engelleniyor
16:43 Suriye'deki Alevi katliamına karşı insan zinciri: Çığlığa ses verin
16:32 MEB’in zorunlu kıldığı kermeste en az 15 çocuk zehirlendi
16:31 Bismil’de husumetli iki aile barıştırıldı
16:24 Kadınlardan 1 Mayıs buluşması
16:07 CHP’nin olağanüstü kurultayının iptali başvurusu
15:58 Emekçiler ‘Kamu Çerçeve Protokolü’ taleplerini sıraladı
15:41 Şirnex Belediyesi'nde vurgun yapan Kılınç: İzne ayrılmadım
15:39 İran rejimi 3 Kürt imamı gözaltına aldı
14:56 Temelli görüşmeyi anlattı: Tecride dair adım atılacağı söylendi
14:28 Emekçilere 'Sağlık-Sen’e üye ol' dayatması
14:09 'Hasta tutsak Yanık'a özgürlük' çağrısı
13:43 AFAD'ın büyük İstanbul depremi için tahliye planı
13:37 Bakanlardan deprem açıklaması
13:21 Hasta tutsak Çam'ı ziyaret eden kızı: Durumu kötü, acil tahliye edilmeli
13:10 Ateşkese rağmen Türkiye’nin saldırıları sürüyor
12:36 Rezan Belediyesi'nin 1 yılı
12:18 Görüşme sonrası açıklama: Öcalan’ın koşulları amasız fakatsız değişmeli
12:17 İzmir'de 1 Mayıs'a katılım çağrısı
11:32 Mazlum Ebdî ve Îlham Ehmed, Neçirvan Barzani ile görüştü
11:20 Avukatlar İmralı’ya gitmek için başvurdu
11:12 Karabulut'tan 7.6'lık deprem uyarısı: Seferberlik başlatılmalı
11:10 Tutsak gazeteciler Uçar ve Aksu’nun iddianameleri hazırlandı
10:45 DEM Parti için sürecin ön koşulu 'umut hakkı'nın uygulanması
10:32 DEM Parti ile Adalet Bakanlığı görüşmesi başladı
10:10 Kadın Sığınıkları Kurultayı Wan’da düzenlenecek
10:01 Ermeni Soykırımı 110. yılında: Yüzleşme çağrısı
09:57 İmralı’ya faks gönderen tutsak yazara hücre cezası
09:54 İstanbul'da halk geceyi dışarıda geçirdi
09:18 Hesandin'de 'ÇED gerekli değildir' kararına karşı iptal davası
09:16 Oğlu kaybettirilen anne: Çözüm Abdullah Öcalan’ın yol haritasında
09:15 1 Mayıs’a çağrı: Sesimizi, itirazımızı birleştirelim
09:14 'Sezaryen yasağıyla kadın bedeni üzerinde tahakküm kurulmak isteniyor'
09:12 Agirî'de çiftçi kooperatifi kurma hedefi
09:11 ÖHD’li Demirci: İnfaz kanunu hasta tutsaklar için düzenlenmeli
09:09 Üniversite öğrencileri: Nasıl doğuracağı kadını ilgilendirir devleti değil
09:07 Kalp krizi geçiren tutsak Çam için yeni başvuru
09:07 İBB dosyasını takip eden avukatlara gözaltı
09:06 Cezaevindeki kitap yasağı yargıya taşındı
09:06 Tutsaklardan 'süreç karşıtı' medyayı boykot çağrısı
09:05 Girdi maliyetleri, DEDAŞ ve kuraklık: Araziler kuru, çiftçi borçlu
09:04 Maurizio Acerbo: Öcalan'ın önerileri barışın anahtarıdır ve evrensel değerdir
09:04 9 yıldır hastalığı teşhis edilemeyen tutsağın dişleri döküldü
09:00 24 NİSAN 2025 GÜNDEMİ
08:41 Marmara Denizi'nde 4.6 büyüklüğünde deprem
08:22 Qamişlo’da halklardan Ermeni Soykırımı anması
08:02 Hewlêr'de önemli görüşme
07:56 Ankara'da gözaltına alınan öğrenciler serbest
23/04/2025
22:21 Ankara’da öğrencilere polis müdahalesi: 11 gözaltı
21:18 Sağlık Bakanı: 236 kişi depremden etkilendi
20:55 DEM Parti ile Adalet Bakanı Tunç’un görüşme saati belli oldu
19:50 İçişleri Bakanı: Depremde can kaybı yaşanmadı
19:23 HDK, DEM Parti ve DBP heyetinin ziyaretleri sona erdi
18:28 Deprem nedeniyle Gezi Parkı'nda kurulan çadırlara polis müdahalesi
18:09 Tişrîn Barajı’ndan seslendiler: Zafere kadar eylememiz sürecek
17:47 Hol Kampı’ndaki güvenlik operasyonu sona erdi
16:24 Wan’da 1 Mayıs programı belli oldu
16:16 İstanbul’da okullar 2 gün tatil edildi
16:13 Gözaltındaki 3 öğrenci serbest bırakıldı
16:07 Fransa Dışişleri Bakanı’ndan Bağdat’a ziyaret
16:06 İstanbul Valiliği: Can kaybı yok, 151 kişi yaralandı
15:48 Ticaret odaları ve borsalarından çağrı: Nisêbîn Sınır Kapısı açılsın
15:44 Erdoğan: Sıkıntılı bir durum görünmüyor
15:41 İstanbul'da 3 saatte 51 deprem
15:27 Deprem sonrası halk Gezi Parkı’na sığındı
15:18 Çelik’in taziyesine kitlesel ziyaret
15:05 Büyükçekmece'de iki ayrı deprem
15:02 Gülcan Kaçmaz Sağyiğit: Hasta tutsaklar için acil adımlar atılsın
14:50 Amed’de 1 Mayıs'ın adresi İstasyon Meydanı
14:48 ‘Kadın ölümlerinin üzeri intihar denilerek örtülemez’
14:31 AFAD: Can kaybı ve yıkım ihbarı bulunmamaktadır
14:21 Yer bilimci Naci Görür: Asıl deprem 7'nin üzerinde olacak
14:16 Edirne Valiliği ve Silivri Belediyesi'nden deprem açıklaması
14:00 Kazada yaşamını yitiren 8 kişi Colemêrg’te defnedildi
13:59 İstanbul Valiliği: Herhangi bir yıkım ihbarı alınmadı
13:54 Eş Genel Başkanlar: Tüm imkanlarımızla İstanbulluların yanındayız
13:45 Bakan Uraloğlu'ndan deprem açıklaması
13:27 ÖHD'li Bilice'nin ilk duruşması yarın görülecek
13:25 Naci Görür: Fay enerji biriktiriyor, dikkatli olmak lazım
13:03 İstanbul'da art arda deprem
12:55 Mahkemeden Trump'ın medya kuruluşlarını kapatma kararına durdurma emri
12:53 Kayyım 23 Nisan'da çocukları ağlattı!
12:52 İstanbul'da deprem
12:14 DEM Parti yarın Bakan Tunç'la görüşecek: Masada hangi konular var?
12:03 Kürtçe sözlük 'örgütsel' sayılmıştı: AYM’den ihlal kararı
11:35 Hasta tutsak Çam'ın infazının ertelenmesi için başvuru
10:41 DEM Parti MYK'si toplandı
10:17 AKP’li başkan ‘husumet’ gerekçesiyle hizmeti kesti!
09:50 'Çekilme' iddiaları ve dengeler
09:20 Şirnex Belediyesi'nde şişirilmiş fatura vurgunu
09:07 'Proje okul atamaları şeffaf, denetlenebilir olmalı'
09:06 Alevilerin talebi: Eşit yurttaşlık, inanç özgürlüğü ve barış
09:05 Kadınlardan 'sezeryan' tepkisi: Yönetmeliği geri çekin
09:04 Koyunlarını satıp yolcular için han inşa etti
09:03 Ölümlerin ve ihlallerin gölgesinde 23 Nisan
09:01 Bir oğlunu yitirdi, bir oğlu PKK'de: Tek taraflı barış olmaz
09:00 23 NİSAN 2025 GÜNDEMİ
22/04/2025
23:24 HDK, DEM Parti ve HDP heyeti Hewlêr’de temaslarını sürdürüyor
22:48 Kayıp kadının cenazesi bulundu
21:28 İsrail’in saldırılarında 30 kişi hayatını kaybetti
21:13 Hindistan'da silahlı saldırı: 20 turist yaşamını yitirdi
21:10 ABD'de yönetimin kapatma kararı aldığı medya kuruluşu çalışanlarından eylem
21:07 Eskişehir’de 3 öğrenci gözaltına alındı
20:46 'Barış' forumunda tarihi fırsatın yakalandığı vurgulandı
20:27 AKP’li belediyenin onarmadığı yolu köylüler yaptı
20:12 Ankara Kadın Platformu: Dr. Ayşe Uğurlu'nun yanındayız
20:02 DEM Partili kadınlar İzmir’de 1 Mayıs çalışmasına başladı
19:56 DEM Parti ve Adalet Bakanı görüşmesinin günü netleşti
19:49 Katar ve Mısır, Gazze'deki savaş için yeni formül önerdi
19:09 Amed’deki bahar şenliğine 7 bin çocuk katıldı
18:45 Önder’in tutsak arkadaşlarından 'geçmiş olsun' mesajı
18:28 İskeleden düşen inşaat işçisi Remzi Çar yaşamını yitirdİ
18:16 DAKAP: Bedenimize yönelik tahakkümü kabul etmiyoruz
17:52 Wan’daki kazada 7 kişi hayatını kaybetti
17:44 Ali İsmail Korkmaz’ın portresi okuduğu fakültenin duvarında
17:17 Silopiya’da ‘Dünden bugüne Kürt basını’ konulu panel
17:10 Özel: Falyalı ile Soylu arasındaki ilişkiyi biliyoruz
16:37 Gülistan Doku dosyasındaki deliller yeniden incelemeye alındı
16:30 Gülsün Tan için taziye
16:22 Kaymakamlıktan 'Orhan Doğan Barış Parkı' ismine ret
16:10 Önder’in tedavisi 7'nci gününde: Baro ve farklı çevrelerden ziyaret
15:57 Foçalılardan belediyeye sosyal tesis tepkisi
15:37 Mezopotamya Tarım ve Hayvancılık Fuarı başladı
15:36 İzmir'de 2 belediyede iş bırakma eylemi
15:06 Gazeteci Rabia Önver ifade verdi
14:55 Yeni Yaşam davası ertelendi
14:52 Tahliye edilen Özge Özbek'e coşkulu karşılama