Tüm dünyada büyük bir sorun olan erkek şiddetinin en fazla olduğu ülkelerden biri de Taliban’ın 15 Ağustos 2021 tarihinde yönetimi ele geçirdiği Afganistan. Taliban hükümetinin yönetime geldiği günden bu yana geçen 3 yılda neredeyse tüm haklarından mahrum bırakılan kadınlar, işten çıkarıldı, ses ve yüzleri toplum içinde yasaklandı. Eğitim, seyahat hakları gasp edildi, burka giyilmesi zorlu kılındı. Kadının “mahrem” kabul edilen sesinin, toplum içinde duyulmamasını sağlayan kanunlar çıkarıldı. 

 

Taliban'ın sistematik ihlallerine ve şiddetine karşı kararlı bir mücadele yürüten kadınlar ise, kimliklerini ve seslerini yok etmeye çalışan rejim karşısında farklı yol ve yöntemlerle direniyor. 

 

Afganistan’da yaşayan Shiba Rufi, ülkedeki durumu ve verdikleri mücadeleyi 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü dolayısıyla ajansımıza anlattı. 

 

GİZLİ KURSLAR VERİLİYOR

 

Taliban’ın işgalinden önce eczacı ve öğretmen olan Shiba Rufi, aynı zamanda Kosha Kadın Sosyal Derneği’nin de başındaydı. Taliban’ın yönetimi ele geçirmesiyle birlikte tüm meslekleri elinden alındı ve eve hapsedilmeye çalışıldı. Shiba Rufi, yaşanan süreci ve hayatına etkilerini şu şekilde dile getirdi: "2021 yılı öncesinde Kabul şehrinde Kadın Sosyal Derneği'nde bilgisayar, dil ve ifade sanatı kursları düzenleyerek genç kadın ve kızların kapasitelerini geliştirmek için yoğun bir şekilde çalışıyorduk. İğne işi, boncuk dokuma, örgü sanatı ve terzilik öğretmek için üç aylık ve altı aylık kurslar yürütüyorduk. Taliban geldiğinde tüm faaliyetlerimizi kapattı. Ama biz bu faaliyetleri çevrimiçi şeklinde gizli bir şekilde devam ettirmeye çalışıyoruz."

 

EVLERİN DIŞINA ÇIKMAK YASAK

 

Tüm meşru haklarından mahrum olduklarını söyleyen Shiba Rufi, "Kızlar için okul yok. Kadınların ev dışında çalışması yasak, yanında aileden bir erkek (muharrem) olmadan evden çıkması suç. Altıncı sınıftan sonra kız çocuklarının eğitimi yasak. Kızlara üniversite yasak. Burka giymemiz zorunlu. Burka takmayan bir kadın Taliban tarafından cezalandırılıyor ve lanetleniyor. Evin dışında dolaşan kız çocukları ve kadınlar uyarılır. Ailelerin ekonomik durumu çok kötü, günlük ekmek almakta dahi zorlanıyorlar" diye belirtti. 

KIZ ÇOCUKLARI ZORLA EVLENDİRİLİYOR

 

Taliban’ın zulmüne dünyanın sessiz kaldığını belirten Shiba Rufi, "Taliban'ın iktidara gelmesinden bu yana yani üç yılık süreçte kadınlara verilen destek minimum düzeyde. Kadınlar, Taliban'ın baskı ve zulmü altında mücadele ediyor ve dünya durumumuzu bilmesine rağmen sessiz kalıyor. Afganistan’daki kadınlar Taliban ile zorla evlendiriliyor. Kızlar satılıyor. İnsanlar yoksulluk nedeniyle çocuklarını satıyor. Taliban, reşit olmayan kız çocuklarını alıyor, ikinci hatta üçüncü kez nikah kıyıyorlar" ifadelerini kullandı. 

 

KADINLAR İLK GÜNDEN DİRENİYOR

 

Hakları için seslerini yükselten kadınların cezaevine atıldığını hatta katledildiğini kaydeden Shiba Rufi, "Artan kısıtlamalar nedeniyle kadınlar psikolojik sorunlar yaşıyor, ruh sağlıkları da iyi değil” dedi. Kadınların ilk günden beri Taliban’a karşı mücadele ettiğini dile getiren Shiba Rufi, "Mücadele sürüyor ancak Taliban hiçbir insani hakları ve kuralları kabul etmiyor. Bu yüzden kadınlara her türlü ceza veriliyor. Kadınlar, haklarını almak için her şeyi yaptı. Ama Taliban, onları hapsetti, protestocuların ailelerinden maddi ve manevi teminatlar aldı. Kadınlar silahla tehdit edildi, fiziksel ve sözlü şiddete, hakaretlere uğradılar. Halk içinde kadınları aşağıladılar. Bunların hepsi hala sürüyor. İnsan haklarını savunan kadınlara, hatta bu ailelerin erkeklerine bile medyada ya da cami kürsüsünde hakaret ediliyor, tehdit ediliyor" diye belirtti.

 

'SAHRA MAHKEMELERİ ARTIYOR'

Kadınların cezalandırıldığı “sahra mahkemeleri”nin her geçen gün arttığını aktaran Shiba Rufi, "Tüm bu olaylar kayıt altına alınamadan sessizliğe dönüştürülüyor. Afganistan'da kimse Taliban konusunda iyimser değil ama işkence ve baskılar nedeniyle sessiz kalmak zorunda kalıyorlar. Haksızlıklara karşı mücadele eden, baskıya, adaletsizliğe, eşitsizliğe teslim olmayan kadın ve erkeklerin sayısı sınırlı" dedi. 

 

KADINLARIN MÜCADELE BİÇİMLERİ 

 

Tüm bu zulme rağmen kadınların sokakta mücadele etmekten ve medya aracılığıyla seslerini yükseltmekten vazgeçmediğini vurgulayan Shiba Rufi, "Şu anda çevrimiçi okullar, gizli eğitim kursları devem ediyor. Kadınlar, meşru hakları konusunda insanların zihinlerini uyandırmak, insanlara mücadele ruhu vermek için sessiz mücadeleyi kullanıyor ve insanları meşru hakları konusunda bilinçlendirmek için gizlice çalışıyorlar. Kadınlar bu çalışmalarıyla insanları mücadele açısından güçlü kılıyor" diye belirtti.

 

RESMİ FAALİYET YOK

 

Hiçbir kurum ya da organizasyonun resmi olarak faaliyet yürütemediğine dikkati çeken Shiba Rufi, “Bazı kurum ve organizasyonlar, yabancı kuruluşlar tarafından finanse edildiği ölçüde gizlice faaliyet gösteriyorlar. Çok az sayıda kurum, Taliban ile etkileşime girerek sağlık ve ticaret sektörlerinde bazı faaliyetlerde bulunabiliyor" dedi. 

 

'MEMLEKETİMDEYİM VE SAVAŞIYORUM'

Taliban’ın gelişinin ikinci haftasında sokağa çıkarak adalet için sesini yükselttiğini söyleyen Shiba Rufi, "Birçok kez işkenceye uğradım hala da Taliban tarafından şiddete, zulme ve hakarete maruz kalıyor, aşağılanıyorum. Ancak hala memleketimdeyim ve Taliban'a karşı savaşıyorum. Ben de adalete ve eşitliğe ulaşana kadar kız kardeşlerimin sesiyim. Benim gibi kalıp kız kardeşlerinin elinden tutmaya çalışan, mücadele eden kadınlar var. Geleceğimizin tüm bu eşitsizlik sorunlarından kurtulmasını umuyoruz. Benim gibi vatanda kalıp, daha iyi bir geleceğe sahip olabilmemiz için kardeşlerinin elinden tutmaya çalışan savaşçı kadınlar var. Geleceğimizin tüm bu eşitsizlik sorunlarından arınmış olmasını umuyoruz" ifadelerini kullandı. 

 

KADINLARA ÇAĞRI 

 

Shiba Rufi, kadınlara ise şu çağrıyı yaptı: "Verilen destek sınırlı ve Afganistan'daki ihtiyaç sahibi kadınların çoğunluğuna ulaşamıyor. Dünya kadınlarının bizimle birlik olmalarını, dünya zirvelerinde insanlık ve Afganistan kadınları için seslerini yükseltmelerini ve bizi desteklemelerini rica ediyoruz. Afganistanlı kadınları yalnız bırakmayın, kadın düşmanlığının toplumumuzdan silinmesi dileğimizdir. Her toplumda kadına yönelik şiddet var ama Afganistan'daki Taliban aşırı düzeydedir. Tüm dünya kadınlarından, eşitsizliklere karşı birleşmelerini istiyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitliğini, insanlığı ve adaleti sağlamak için birlikte mücadele edelim. Şiddetin daha fazla karşı karşıya olduğu siz kadınlardan bize destek olmanızı ve kadınları Taliban'ın bu aşırılığından kurtarmanızı rica ediyorum. Dünyadaki tüm kadınların her türlü toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kurtulması için insanlığı, adaleti ve eşitliği sağlamak için birlikte mücadele edelim. Adalet ve eşitlik sağlanana kadar, siz kadınlardan rica ediyorum bizi unutmayın, Taliban’dan kurtulmamız için destekleyin. Ta ki şiddetten arınmış bir toplum elde edene kadar." 

 

Afganistan’da kadınların mücadelesinin devam ettiğinin altını çizen Shiba Rufi, "Sloganımız; ‘Hepimiz birlikteyiz, zulmü kıralım.’ Ey dünya kadınları, kadın hakları aktivistleri bize destek olun" dedi. 

 

MA / Zemo Ağgöz - Hivda Çelebi