AMED - MKG’nin hazırladığı 2024 yılı raporunda gazetecilere yönelik hak ihlallerinin en somutunun Nazım Daştan ve Cihan Bilgin’in katledilmesi olduğu belirtilerek, 8 kadın gazetecinin tutuklu olduğu bilgisi verildi.

 

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği (MKG) 2024 Kadın Gazetecilere Dönük Hak İhlalleri Raporu’nu açıkladı. MKG’nin dernek binasında gerçekleşen açıklamaya çok sayıda kadın gazeteci katıldı. Raporun Kürtçesini MKG Üyesi Rojda Aydın, Türkçesini ise MKG Yöneticisi Arjin Dilek Öncel okudu. Arjin Dilek Öncel, 2024 yılının gazetecilere yönelik baskıların daha da derinleştiği ve Özgür Basın üzerinde ağır tehditlerin oluştuğu bir yıl olduğunu aktardı. 

 

‘NAZIM DAŞTAN VE CİHAN BİLGİN KATLEDİLDİ’

 

Kadın gazeteciler başta olmak üzere, mesleklerini icra etmeye çalışan birçok basın mensubunun, sahada ve dijital ortamda fiziksel saldırılar, hukuki yıldırmalar ve toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılıklarla karşı karşıya kaldığını söyleyen Arjin Dilek Öncel, son süreçte baskıların sadece gazetecilerin çalışma koşullarının değil, toplumun bilgi alma hakkını ve demokratik süreçleri tehdit eden bir boyuta ulaştığını söyleyerek, “2024 yılında gazetecilere yönelik şiddetin en somut örneklerinden biri, Qerekozax ve Tişrîn Barajı’na yönelik saldırıları takip eden gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Bilgin’in katledilmesi olmuştur. 19 Aralık’ta Türkiye ve beraberindeki SMO adlı paramiliter grubun Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik saldırıları sırasında, Türkiye’ye ait Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) tarafından hedef alınan gazeteciler, araçlarında açıkça ‘PRESS’ ibaresi yer almasına rağmen vurulmuştur. Tişrîn Barajı ile Sirrîn Beldesi arasındaki yolda gerçekleşen bu saldırı, basın mensuplarının yaşam hakkına yönelik ihlallerin ulaştığı boyutu gözler önüne sermiştir” diye konuştu.

 

HER ALANDA ARTTI BASIKILAR 

 

Saldırıların uluslararası hukuk ilkelerine ve basın özgürlüğüne meydan okurcasına gerçekleştiğini vurgulayan Arjin Dilek Öncel, şunları söyledi: “Olayın ardından uluslararası kamuoyunda yükselen tepkiler, gazetecilerin korunması gerektiği konusunda küresel farkındalığın artırılmasını bir kez daha gündeme getirmiştir. Gazetecilere yönelik baskıların bir diğer boyutu, dijital platformlarda yaşanan sistematik saldırılardır. Özellikle kadın hakları, çatışma bölgeleri ve insan hakları gibi hassas konularda çalışan gazeteciler, organize nefret kampanyalarının, kişisel bilgilerin ifşasının ve siber tacizlerin hedefi olmuştur. Bu tür dijital şiddet, gazetecilerin yalnızca mesleklerini icra etmelerini zorlaştırmakla kalmamakta, aynı zamanda psikolojik ve fiziksel güvenliklerini tehdit eden bir mekanizmaya dönüşmektedir.” 

 

SALDIRILAR CEZASIZ KALIYOR

 

Sahada çalışan gazetecilerin sadece bilgilere ulaşmak konusunda değil can güvenliğine dönük tehditlerle de karşı karşıya kaldığı ifade eden Arjin Dilek Öncel, şu ifadeleri kullandı: “Hukuki baskılar, gazetecilerin susturulmasında sistematik bir araç olarak kullanılmaya devam etmiştir. 2024 yılı boyunca birçok gazeteci eleştirel haberleri nedeniyle yargılanmış, uzun ve yıpratıcı dava süreçlerine maruz bırakılmıştır. Öte yandan, gazetecilere yönelik tehdit ve saldırıların faillerinin büyük bir kısmı cezasız kalmış, bu durum basın mensuplarına yönelik şiddeti artıran bir cezasızlık kültürünü beslemiştir. Hukuki mekanizmaların gazetecilerin haklarını korumak yerine bir yıldırma aracı olarak kullanılması, özgür basın üzerinde ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Gazetecilere yönelik fiziksel, dijital ve hukuki baskılar bir araya geldiğinde, özgür basını hedef alan sistematik bir tehdit tablosu ortaya çıkmaktadır. Özellikle çatışma bölgelerinde çalışan gazeteciler, mesleklerini icra ederken sadece bilgiye ulaşma zorluklarıyla değil, aynı zamanda can güvenliklerine yönelik tehditlerle karşı karşıya kalmaktadır.”

 

İHLALLER

 

Rapora göre; saldırıya uğrayan gazeteci sayısı 30, evine baskın düzenlenen gazeteci 10, ifadeye çağrılan gazeteci 8, yakalama kararı çıkartılan gazeteci 3, tutuklanan gazeteci 4, kötü muameleye maruz kalan gazeteci 45, tehdit edilen gazeteci 17, haber takibi engellenen gazeteci 40, hapishanelerde gazetecilere yönelik ihlaller ise 8 olarak yer aldı. 

 

2024 yılında 37 gazeteci hakkında soruşturma, 29’u hakkında dava, 25’i hakkında ise yargılandığı davada ceza istendi. Raporda 1 yılda gazetecilere verilen toplam hapis cezası ise 52 yıl 9 ay 17 gün olarak belirtildi.  Raporda, yargılaması devam eden gazeteci sayısı 183 iken 7 Ocak itibariyle 8 gazetecinin tutuklu olduğu bilgisine yer verildi. 

Yine raporda 6 gazetecinin işine son verildiği bilgisi yer aldı.