1993 yılında müebbet hapis cezasına çarptırılan ve şuan Mardin E Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutuklu bulunan İlhan Dayan’ın, Kürtçe kaleme aldığı “Xeyalbêj” adlı şiir kitabı J&J yayınlarından çıktı. 2014 yılında yayımlanan “Bêrîjan” isimli kitabın yazarı Dayan, “Xeyalbêj” adlı kitabına 45 şiir sığdırdı. “Av heval av” şiiri ile Cizre’deki yasak sırasında mahsur kaldıkları bodrum katlarında yakılarak öldürülen onlarca kişiyi hatırlatan Dayan’ın kitabı genelde özgürlük temalı şiirlerden oluşuyor. 

 

SELAMET MENTEŞ, SÊVÊ DEMİR, SOLİN BEBEK…

 

Silopi'deki yasak sırasında 2 Kürt kadın siyasetçi Pakize Nayır ve Fatma Uyar ile birlikte öldürülen Sêvê Demir anısına bir şiirin de yer aldığı kitapta, TSK’nin Federe Kürdistan Bölgesi’ne yaptığı bombardıman sonucu yaşamını yitirenler arasında bulunan Solin bebek için anlatılan bir şiir de bulunuyor. Kitapta ayrıca, 1998 yılında kendini yakarak yaşamını yitiren PKK’lilerden Selamet Menteş üzerine yazılı bir şiire de yer veriliyor. 

 

‘ŞİİRLERİ MERHEM YAPIP YÜREĞİME SÜRÜYORUM’

  

Bulunduğu cezaevinde yazdığı mektup ile edebi çalışmalarını devam ettireceğini belirten Dayan, “Ben bir şair değilim. Sadece şiirlerimle yüreğimin ağrısını hafifletiyorum. Başka bir değiş ile şiirlerimi merhem yapıp yüreğime sürüyorum. Yüreğimin sızısını hafifletebiliyorum" dedi.

 

’1999 YILINDA İÇİMDE FIRTINALAR KOPUYORDU’

 

1999 yılında şiir yazmaya başladığını aktaran Dayan, yazma nedenini ise şu sözler ile dile getirdi: “İçimde bir acı vardı. Fırtınalar kopuyordu içimde. Bir yol, bir ses arıyordum. 1999 yılında Kürt Halk Lideri Sayın Abdullah Öcalan'ın tutuklanmasıyla sarsıldım. Aydın Cezaevinde kalıyordum. Sayın Öcalan'a verilen idam cezası ile birlikte, tarifsiz bir acı sardı yüreğimi. Gecenin geç bir saatinde kalemi elime aldım ve o an yazmaya başladım.”

 

‘KÜRTÇE İLE YÜREĞİMİN SESİNİ BULDUM’

 

2009 yılından sonra şiirlerini Kürtçe yazmaya başladığını belirten Dayan, nedenini ise; “Türkçe hislerime tercüman olamıyordu. Yabancı kalıyordu duygularıma. Türkçe yazdığımda, yazılarımda soğukluk, karmaşıklık ve duygusuzluk hakimdi. O andan itibaren Kürtçe okumaya ve yazmaya başladım. Artık yüreğimin sesini bulmuştum” sözleri ile aktardı. 

 

İLHAN DAYAN KİMDİR?

 

1974’te Mardin’in Derik ilçesine bağlı Roşat köyünde dünyaya gelen Dayan, ekonomik nedenlerden dolayı Urfa’nın Ceylanpınar ilçesine göç eder. İlkokul eğitiminin ardından okulu bırakarak ailesine ekonomik açıdan destek sunar. 1993 yılında Manisa’da “örgüt üyeliği” gerekçesi ile yargılandıktan sonra müebbet hapis cezasına çarptırılır. Dayan, Diyarbakır, Manisa, Buca, Aydın, Elbistan ve Midyat cezaevleri başta olmak üzere birçok cezaevinde kalır.