NAVENDA NÛÇEYAN - Hevserokê KNK'ê Ahmet Karamûs, diyar kir ku îxtîmala tevlibûna PDK'ê ya şer wê bi xwe re xesareke mezin bîne û got: "Tevlîbûna hêzên PDK'ê ya bi hêzên dewleta tirk re hevkariyeke stratejîk e. Deskeftiyên gelê kurd bi tu rengî di vê hevkariya stratejîk de nînin. Heger deskeftiyek tê de hebe ev deskeftiyeke kesayetî û ya binemala Barzanî ye." 

 

Tirkiyeyê di 17’ê Nîsanê de bi alîkarî û piştgiriya Partiya Demokrat a Kurdistanê (PDK) li dijî herêmên Zap, Metîna û Avaşîn ên Herêma Federal a Kurdistanê êrişeke berfireh da destpêkirin. Li herêma ku şer û pêvçûnên dijwar diqewimin heta niha bi tu awayî pêşketinek nehatiye bi dest xistin. PDK-AKP a ku li herêmê lawaz dibin ji her derfetên xwe yên teknîkî sûd digirin.Tevî vê jî encama ku tê xwestin nayê bidestxistin û vê carê jî dest bi bikaranîna çekên kîmyewî kirin. Li gorî daxuyaniya ku HPG'ê dayî hate diyar kirin ku di destpêka şerê herêmê heta niha gelek caran li dijî herêman çekên kîmyewî hatine bikaranîn.Heta niha di bikaranîna van çekên kîmyewî de 8 endamên HPG'ê jiyana xwe ji dest dane. Li dijî êrîşên ku bi çekên kîmyewî bêdengiya hêzên navnetewî jî berdewam dike. Di heman demê de tê gotin ku PDK'a ku di hevkariya xwe de paşve gav neavêje wê di demên pêşiyê de bi awayekî fîîlî tev li şer bibe. Hevserokê Kongreya Neteweya Kurdistan Ahmet Karamûs derbarê encamên tevlibûna PDK'ê ya şer û bikaranîna çekên kîmyewî de ji Ajansa Mezopotamya (MA) re nirxandin kir. 

 

'BI BERXWEDANEKE BÊHEMPA RE RÛ BI RÛ NE'

 

Karamûs, diyar kir ku şerê li dijî herêmên Zap, Metîna û Avaşînê êrişa topyekun a tunekirina gelê kurd e û wiha got: "Şerê li herêmê gihişte qonaxeke nû. Ev şere şerekî stratejîk e. Ji xwe di van 2 mehên dawî de dewleta tirk, di bin siya şerê di navbera Ûkrayna û Rûsya de bi tevlibûna NATO ku gihiştiye şereke cîhanî yê berfireh dixwaze sûd bigire. Hem dixwaze sûd bigire û hem jî endamtiya xwe ya bloka NATO'yê dixwaze di vî şerî de encamekî bi dest bixîne. Encameke stratejîk jî hedef girtina Başûrê Kurdistanê ye. Eger tevahiya Başûrê Kurdistanê nebe jî dixwazin herêma Behdînan bixin bin kontrola xwe. Ji bo ku dewleta tirk di vê hêlê de bi serbikeve piştgiriya hin dewletan distîne. Lê belê tevî hemû derfetan jî tu encameke berbiçav bi dest nexistiye. Bi berxwedaneke bêhempa re rû bi rû ne. Di demên dawî de hêzên cuda cuda tev li vî şerî dike. Ew hêzên ku dibêjin cerdevan, cihadîst ku di bin kontrola wan de dem bi dem li wê herêmê tev li nav şer dike. PDK di van du salên dawî de bi şêwaz û rêngên cuda piştgiriyê dide van êrîşan. Di demên dawî de li gorî daxuyanî, helwest û planên wan wisa dixuye ku bi fîîlî tev li şer dibin. Ji xwe heta niha hêzên PDK'ê li deverên şer heye hem bi riya lojîstîk û hem jî bi riya îstîxbaratî bi şêwazên cuda cuda piştgiriya xwe ya şer dide aşkere kirin. Di demên dawî de daxuyaniyên ku ji Başûrê Kurdistanê tên dayîn tê xuyakirin ku PDK bi zexta dewleta tirk li deverên ku şer diqewime dorpêç dike. Dema ku mirov vê rewşê li berçavan digire bi şik û metirsîdar rewşeke cuda derdikeve holê." 

 

'WÊ BIBE ŞEREKÎ GIRAN'

 

Karamûs, bal kişand ser tevlibûna PDK'ê ya şer û bi lêv kir wê PDK di vî şerî de bixesar derbikeve û wiha domand: "Dewleta tirk di vî şerî de tu encamekî nagire. Tevlibûna PDK'ê ya vî şerî wê zirareke mezin bide tevgera kurd û deskeftiyên gelê kurd. Ev metirsîdariyeke mezin e. Deskeftiyên her çar perçeyên Kurdistanê jî wê zirareke gelek mezin bibînin. Tevlibûna hêzên PDK'ê ya bi hêzên dewleta tirk re hevkariyeke stratejîke.Deskeftiyên gelê kurd bi tu rengî di vê hevkariya stratejîk de nînin. Heger deskeftiyek tê de hebe ev deskeftiyeke kesayetî û ya binemaliya Barzanî ye. Ji ber wê ev şer wê bibe şerekî gelek giran. Her carê dema ku dijmin qels ketiye destê xwe dirêjî hin kom, hêz û yan jî eşîran kiriye û xwestiye ku kurdan bike hevkarê xwe. Me weke KNK beriya niha jî li dijî hevkariya PDK'ê ya bi Tirkiyeyê re helwesta xwe nîşan da û di vî şerî de zirarê ku wê bidin gelê kurd jî me got. Di vî warî de helwesta me diyare. Hevkariya PDK'ê ya li gel dewleta tirk bi tu awayî nayê qebûlkirin. Heger PDK bi vî rengî tevbigere wisa diyare ku dê di şerê stratejîk de aliyekî nû destpê bike. Di vî şerî de jî wê herî zêde gelê kurd zirar bibîne. Bêgûman dê gelê kurd di dîrokê de jî wan bi tu awayî efû neke."

 

'DAXUYANIYÊN KU TÊN DAYÎN LAWAZ IN'

 

Karamûs, diyar kir ku li dijî şerê ku bi hevkariya PDK'ê hatiye destpêkirin bi lezginî pêwîstî bi yêkitiya kurdan heye û got ku li hemberî dagirkeriye helwest nîşandan erka her kurdekî welatparêz e û ev tişt got: "Bêgûman hevkariya PDK'ê ya bi Tirkiyeyê re bi awayekî vekirî aşkere bûye. Êdî tu sazî dezgeh û partiyên kurd vê helwesta PDK'ê qebûl nake û li hemberî wê jî wê nerazîbûna xwe nîşan bide. Lê diyare ku hêzên PDK'ê guh nadin daxuyanî û helwesta hêzên kurd û li gorî berjewendiyên xwe tevdigere. Ji xwe di nav sînorên Başûrê Kurdistanê de jî bi vî rengî tê xuyakirin. Lê êdî nêrazîbûn jî têra nake û ne bese. Heger dewleta tirk di vî şerî de biserbikeve bêgûman têkçûna deskeftiyên gelê kurd e. Sazî, partî û rêxistinên Kurdistanî divê di vî warî de helwesta xwe nîşanî PDK'ê bidin ku ew bi tu awayî qebûl nakin. Hêzên ji derveyî PDK'ê pêwîste ku bi awayekî lezgîn bi hevdû bicivin û li ser vê mijarê danûstandinê li gel hevdû bikin û bigihin rêkeftinekî. Bigihin rêkeftineke li ser esas û bingeha netewî ku karibin xwe û van deskeftiyan biparêzin. Ji xwe li ser vê mijarê daxuyanî tên dayin, lê ev daxuyanî lawaz in. Pêwîste ku ew partiyên ku li dijî vê hevkariyê derdikevin bi awayeke lezgîn bicivin û sînorekî deynin. Ji ber ku ew deskeftiyên hatine bi dest xistin ne yê binemalekî û malbatekî tenê ne. Ew deskeftî yên her çar perçeyên Kurdistanê ne. Li ku deskeftiyek bi dest bixe ev yê hemû gelê Kurdistanê ye. Dema ku xeteriyek li ser van deskeftiyan çêbû divê em hemû bibin yek. Tişta ku îro pêwîst ev e." 

 

'WEXTÊ ME TENG DIBE'

 

Karamûs, anî ziman ku li dijî şerê ku li dijî herêmên Kurdistanê hatine destpêkirin helwest nîşandan erkeke netewî ye û wiha berdewam kir: "Me weke KNK gelek caran bangawaziyên lezgin kirin. Me di her daxuyaniya xwe de aşkere kiriye ku metirsiyek heye li ser deskeftiyên gelê kurd. Di vê qonaxa nû ev şer yan şerê serkeftinê ye û yan jî têkçûyina deskeftiyên gelê kurd e. Ji ber ku dewleta tirk di vî warî de biryara xwe daye ku bi tu awayî deskeftî û serkeftinên gel qebûl nake û vê jî îtîraf dike. Gelek mînakên daxuyaniyên bi vî awayî jî hatine dayin. Ji xwe di demên dawî de jî li ser Rojavayê Kurdistanê gef dixwe û amadekariyên dagirkeriyeke hin berfirehtir dê bide dest pê kirin. Ev gefe gihiştine asteke gelek metirsidar. Ji ber vê sedemê jî di vir de aşkere bû ku PDK di vê hevkariya xwe de paşve gav na avêje û di vê de jî israr e. Bangawaziya me ji hemû rêxistin û partiyên kurd re ew e ku bi awayekî lezgîn û zûtirin hevdîtinekî bi hevre bikin û karibin li hemberî hevkariya PDK'ê bisekinin. Rêkeftineke wisa bi me re pêwiste.Wextê me roj bi roj teng dibe û em dereng dimînin. Divê lez û bez em bicivin." 

 

'OPCW ERKA XWE PÊK NAYÎNE'

 

Karamûs, bi lêv kir ku bikaranîna çekên kîmyewî ji hêla hin saziyên navnetewî ve tê veşartin û got: "Ji xwe dewleta tirk demeke dirêje bi her şêwazî şer dike. Lê di demên dawî de dewleta tirk li dijî Zap, Metîna, Avaşîn û Heftanînê ku ketiye rewşeke aloz de çekên kîmyewî bikar tîne. Bi awayeke berfireh çekên kîmyewî bikar tîne. Ev bi delîl û îspatan hatiye nişandin. Ji xwe me çend meh beriya niha raporeke berfireh di asta ku dewleta tirk bi çi rengî çekên kîmyewî bikar tîne me aşkere kiribû û bi raya giştî re parve kiribû. Me ji dewletên ji derve re jî şandibûn. Yek ji wan saziyên ku me jê re şandibûn jî OPCW'î bû. Lê li dijî gelê kurd bêberpirsyarî tevdigere. Gelek caran delîl û îspat gihiştin li ber destê wan. Lê li hemberî vê bêdeng e. Bêgûman dewleta tirk jî sûdê ji hin endamtiya xwe ya saziyên hin dewletên navnetewî digire. Dewleta tirk ji NATO û NY'yê sûd digire. Lê dema ku gel rastî şerekî bikaranîna çekên kîmyewî hat, erka wane ku lêpirsînê bidin destpêkirin û ew delîlên ku dikevin ber destê wan li berçavan derbas bikin, li dijî vê helwest nîşan bidin. Lê ev sazî bi tu awayî erka xwe bi cih nayîne. Herî dawî li herêmê komekê lêkolîn kiribûn û rapora xwe aşkere kiri bûn. Dewleta tirk di kîjan astê de çekên kîmyewî bikar tîne di rapora xwe de nîşan dabûn. Ev rapor gihiştine destê dewletên navneteweyî jî. Em bi hevî ne ku ev dewlete bi wijdanî nêzik bibin û peymanên xwe yên netewî bidin berçavan û li dijî vê helwesta xwe aşkere bikin." 

 

'ÊDÎ DEWLETA TIRK QANÛNÊN NAVNETEWÎ NAS NAKE'

 

Karamûs, da zanîn ku bêdengiya li dijî bikaranîna çekên kîmyewî nenaskirina qanûnên navnetewî ne û axaftina xwe wiha bi dawî kir: "Heta niha 5-6 cûreyên çekên kîmyewî hatine bikaranîn. Di demeke nêz de em ê vê raporê jî aşkere bikin. Çekên kimyewî yê ku herî zêde tên bikaranîn jî ew in ê ku dişewitine, difetisine, bêhiş dike. Ji bo ku berxwedana heyî bê bandor bikin û hebûna xwe li wir ava bikin serî li vî tiştî didin. Ji ber ku êdî ji wan re bûye bela ku hêzên xwe çawa ji wir derbixin. Rexmî teknîka heyî jî nikarin encam bigirin û însîyatifa şer destê PKK'ê de ye. Ji ber wê jî dest bi bikaranîna çekan kirine. Êdî dewleta tirk tu prensîb û qanûnên netewî yên şer nas nake. Ji şerê Ûkrayna û Rûsyayê sûd digire. Ev bêdengiya li hemberî vê dagirkeriyê bêqanûniye. Dewletên navnetewî bi vê bêdengiyê peymanên navnetewî yê ku wan di bin de îmzeya xwe avêtiye binpê dike. Di vê hêlê de raporên me hene û hevdîtinên me jî çêdibin. Em ê van raporan pêşkeşî sazîyên navnetewî bikin. Me bi dehan name ji saziyên eleqeder re şandin. Şerê dewletên navnetewî û dewleta tirk aşkere bû, tişteke veşartî nema. Şer gihiştiye asteke herî metirsidar. Êdî yan em ê biparêzin û yan jî em ê têk biçin. Heger em têk biçin wê her çar perçe têk biçin, em serbikevin jî em ê bi hevre serbikevin. Kî alîgirê vî şerî ye, kî deskeftiyên kurd diparêze, divê herkes aliyê xwe aşkere bike. Divê helwesteke netewî bê aşkere kirin. Dem dema parastina deskeftiyên kurdin."