ENQERE - Hevserokê Giştî yê HDP’ê Mîthat Sancar carek din ji bo çareserkirina pirsgirêka kurd Îmraliyê nîşan da û got: “Em ser cure sepanên ku neçareseriyê diafirînin red dikin.” 

 

Hevserokê Giştî yê Partiya Demokratîk a Gelan (HDP) Mîthat Sancar di komcivîna partiya xwe de geşedanên di rojevê de nirxandin. 

 

BÎRANÎNA FERDÊN MALBATA ŞENYAŞAR 

 

Sancar bal kişand ser salvegera 4’emîn a qetilkirina ferdên malbata Şenyaşar û Nobeda Edaletê ya malbatê û wiha got: “Tirkiyeyê tam veguherandine dojeha bêedaletiyê. 4 sal bi ser qetlîamê re derbas bû hêj edalet pêk nehatiye. Ji bo edaletê tu geşedan çênebûye. Tenê tiştek li pêş ketiye ew jî cezakirina dayika Emîne ye. Her tim dayika Emîne û lawê wê Ferît binçav dikin û eziyet li wan tê kirin. Dayika Emîne û lawê xwe bi biryardarî têkoşîna edaletê didomînin. Em li vir carek din dibêjin, dayika Emîne ne bi tene ye. Daxwaza wê ya edaletê daxwaza me ye. Em ê qet wê bi tenê nehêlin. Hawar û qîrkirina wê Tirkiyeyê hejand, lê berpirsiyar ker û kor in. Têkoşîna wê ya edaletê ji kesên li Tirkiyeyê li edaletê digerin re bûye ronî. Em ê her ji bo malbatê piştevaniyê bikin”. 

 

SIYASETA RASTIYÊ 

 

Sancar di dewama axaftina xwe de bal kişand ser siyaset rastiyê, şer, çareseriya pirsgirêka kurd û tecrîdkirina Ocalan û wiha got: “Ez dixwazim li vir bi amadebûna we mijareke girîng a ku ji nêz ve hemû civak û welat, siyaset û paşerojê eleqedar dike binirxînim. Pirsgirêka xitimandina pirsgirêka kurd, polîtîkayên şer û tecrîdê ev e. Li wir rastiyek heye. Siyaseta rast siyaseta ku rastiyê dibîne ye. Ne siyaset e ku rastiyê paşguh dike. Siyaseta ku çavên xwe li rastiyê bigire nikare çareseriyê derxe holê. Nikare welat û gelên li welat dijîn ber bi pêşerojeke dewlemend, demokratîk û azad ve bibe. Berovajî vê yekê welat dirizîne û hildiweşîne, gelê welat mehkûmî bêhêvîtiyê dike. 

 

KÊŞEYA KURD A 100 SALÎ HEYE 

 

Rastî çi ye? Pirsgirêka kurd ji sedsalekê zêdetir e rastiyek e. Gelo ev rastî heye? Erê, yên ku dibêjin 'na' dizanin ku ev rastî heye. Rastiya pirsgirêka kurd a zêdeyî 100 salî ne rastiyeke ku em çavên xwe jê re bigirin. Heke em guh nedin vê, em ê vê serdema xwînî ya tarî ya ku 100 sal in didome re rûbirû bimînin. Ji ber vê yekê, li vî welatî rastiyek şerê 40 salî heye? Kî dikare înkar bike? Belê, rastiyeke şer a 40 salî heye. Ma ev rastiyek e ku li vî welatî polîtîkayên xitimandinê têgihiştina herî serdest in? Belê, ji bilî hin îstîsnayan di navberê de rastiyek heye. Gelo ev rastî ev e ku siyaseta xitimandinê rêyek e ku hema hema hemî hêzên rêkûpêk li ser li hev dikin? Belêr astiyek. Heke hûn bixwazin em dikarin paşguh bikin, heke hûn bixwazin paşguh bikin, lê dema ku were paşguh kirin rastî ji holê ranabe.

 

BÊHIQÛQIYA LI ÎMRALIYÊ DIDOME 

 

Li vî welatî siyaseta şer rastiyek e? Belê rastî ye. Bi van re, tecrîd rastiyek e, rastiyek e. Li Îmraliyê hezar fermanên derqanûnî yên ku 23 sal in dewam dikin, ne hiqûqa navneteweyî û ne jî ya navxweyî qebûl nake. Ma ev rastiyek e? Belê rastiyek e. Yanî îfadekirina van rastiyan pêwîstiya siyaset û berpirsiyariya siyasî ye? Ji bo me pêwîstiyek e. Ji ber vê yekê em di hedefê de ne. Ji ber ku em rastiyan bi rastiyan îfade dikin  û dixwazin, her tim em di  hedefê de ne. Aktorên din ên siyasî hewl didin vê rastiyê bi qapûtan veşêrin, ji vê re têgihiştina palyatif tê gotin, ez weke têgîneke edebiyata akademîk dibêjim. Ma hûn dikarin pirsgirêkê bi veşartinê ji holê rakin? Na! Berfirehkirina çareseriyên palyatif çi ye? Ew e ku civakê bêhiş bike, ango bi anesteziye an jî bi dermanên êşê dereng bixîne. Ya ku divê em bikin rûbirûbûnek rast e, rûbirûbûna rastiyê ye. Ev rastî hemû nayên veşartin û divê bi zelalî bên eşkerekirin. 

 

ÇARESERÎ BI RÛBIRÛBÛNÊ DEST PÊ DIKE 

 

Bêyî rûbirûbûna van rastiyan, şensê vî welatî tune ku rast bi rê ve bibe. HDP li ser vê bingehê ye. Ji ber ku em li Tirkiyeyê destpêkek nû, jiyanek wekhev, azad, demokratîk û aştiyane dixwazin. Gotina rast wan diêşîne. Dema ku hûn rastiyê nîşanî gelek kesan bidin, ew dikare were hejandin. Ez dîsa dibêjim. Çareserî bi rûbirûbûnê dest pê dike. Şer diêşîne. Ew dikare zirarê jî bide. Bi qîrîna vê rastiyê di rûyê kesên ku dixwazin rastiyê bibînin û çavên xwe bigrin dikarin wan bihejînin, biêşînin û hêrs bibin. Lê paşguhkirina rastiyê encamên xirabtir tîne. Welat xira dike, civakê hildiweşîne. Ji ber vê yekê em polîtîkaya rûbirûbûnê ji xwe re esas digirin. Dê bi van rastiyan re rûbirû bimîne û rûbirûbûn bi siyaseta çareseriya rasteqîn pêk were. 

 

TECRÎD PARÇEYEK NEÇARESERKIRINÊ YE 

 

Partiya me li dijî her cure pêkanîn û ferasetên neqanûnî û sûcê dijmirovî ye. Çareseriya demokratîk a pirsgirêka kurd û aştiyeke mayînde li vî welatî tenê bi muzakere, diyalog û siyaseta demokratîk pêkan e. Em vê yekê di her firsendê de dibêjin û di her warî de tişta ku pêwîst e em hewl didin bi cih bînin. Tecrîd beşek ji xitimandinê ye? Belê. Ev rastiyek e. Ka em bi mînakên hêsan rave bikin. Ne hewce ye ku gotinên dirêj bikin. Em salên 2013-2015 bi bîr bînin. Şerê li vî welatî rawestiya, hêviya çareseriyê zêde bû, di warê demokrasî û aboriyê de li welat pêşketin çêbûn. Çima? Ji ber ku rêbaza muzakere û diyalogê hat sepandin. Cenaze nehatin. Ka em wê peyvê bikar bînin. Dayik nedigiriyan. Ya ku em dixwazin ev e. Em dixwazin mirin çênebin. Bila siyaseta ku jiyanê diparêze, ne siyaseta mirinê serdest be. Rêya vê yekê ne di polîtîkayên şer de, rêya vê di siyaset, muzakere û diyalogê re derbas dibe. 

 

ŞER BI TECRÎDÊ DEST PÊ KIR 

 

Îcar pêvajoya du sal û nîvan a pêvajoya çareseriyê, ku xwîn nedihat rijandin, kengî bi dawî bû? Ew bi rastî di 5’ê Nîsana 2015’an de bi dawî bû. 5’ê Nîsana 2015’an roja ku li Îmraliyê hevdîtinên bi Abdullah Ocalan re hatin qutkirin e, roja ku tecrîd bi rengekî giran hate destpêkirin. Destpêka serdemek nû ye ku polîtîkayên xitimandinê û pêkanînên şer dîsa û bi giranî dest pê kir. Ji wê rojê û vir ve wêraniya ku me dîtiye li ber çavên her kesî ye. Li ber çavên me ye, lê ji bo dîtina tiştên li ber çavên me jî cesaret lazim e. Bi vî awayî em cesaretê nîşan didin. Em her cure sepanên ku neçareseriyê diafirînin red dikin. 

 

ÇIMA EV ŞANS NAYÊ NIRXANDIN 

 

Ez mînakek din bidim. Herî dawî di Tebaxa 2019’an de Ocalan li Îmraliyê bi parêzerên xwe re hevdîtin pêk anîbû. Peyamek pir zelal da raya giştî. Abdullah Ocalan got, ‘Ez ê di nava hefteyekê de îhtîmala şer ji holê rakim’. Li vir peyam di serî de da dewletê û hemû beşên din ên civakê. Çima ji vî şansî sûd nayê girtin? Rêbaza ku berê qewimiye û bi rastî jî geşedanên girîng afirandiye, çima tê paşxistin? Li vir dema ku em dibêjin çareseriya demokratîk a pirsgirêka kurd, aştî, diyalog, muzakere û siyaseta demokratîk weke rêbaza vê yekê ew e ku di her qadê de derfetan ji bo vê biafirînin û dixwazin şert û mercên ji holê rakirine bên vegerandin. Meşa Gemlikê jî helwesta me ya ji bo çareseriya demokratîk û aştiyê ye.”