Cemîl Bayik: Serkeftina banga Rêber Apo girêdayî gavên Tirkiyeyê ye

img

NAVENDA NÛÇEYAN - Hevserokê Konseya Rêveber a KCK’ê Cemîl Bayik diyar kir ku serkeftina “Banga Aştî û Civaka Demokratîk” girêdayî gavên Tirkiyeyê û got: “Bahçelî dibêje ‘Bila bê Meclisê, di koma DEM Partiyê de biaxive.’ Ji bo vê divê Rêber Apo ji hêla fîzîkî ve azad bibe, mercên xebatê yên azad bên avakirin, Meclis komîsyonekê ava bike û di makezagon û qanûnan de hinek guhertin bên kirin.” 

Hevserokê Konseya Rêveber a KCK’ê Cemîl Bayik têkildarî geşedanên piştî banga dîrokî ya Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan, ji ANF’ê re axivî. Bayik, got ku serkeftina bangê girêdayî gavên dewlet dê biavêje ye. 
 
Nirxandinên Cemîl Bayik bi vî rengî ne:
 
“Rêber Apo manîfestoya sedsala 21’emîn weşand. Bi rastî jî divê cewhera vê manîfestoyê baş were fêmkirin. Ev yek hem ji bo me hem jî ji bo gelê me û dostên me derbasdar e. Helbet em hewl didin ku Rêber Apo fêm bikin û girêdayê vê yekê pêvajoyê û erk berpirsiyariyên pêvajoyê fêm bikin û wan bi cih bînin.
 
RÊBER APO DIXWAZE FERESATEKE SOSYALÎZMÊ YA KU DIKARE WERE SEPANDIN PÊŞ BIXE
 
Rêber Apo bi vê manîfestoyê hin pirsgirêkên sereke û çareseriya van pirsgirêkan daniye li pêşiya her kesî. Bi nirxandin û bangên têkildarî vê manîfestoyê pisgirêka Kurd ji zemîna şer derxistiye û armanc dike û bi rêyên siyasî û demokratîk çareser bike. Rêber Apo ji roja destpêkê heya niha, tim di nava hewldana çareserkirina pirsgirêka Kurd de ye. A niha jî nîşanî her kesî da ku dê pirsgirêka Kurd çawa were çareserkirin. Ji ber wê yekê bi navê paradîgmaya aşitî û demokrasiyê ev yek îfade kir.
 
Li gel vê yekê modernîteya kapîtalîst li dijî gelên Rojhilata Navîn tev geriyan. Û bi vê destwerdanê li Rojhilata Navîn gelek tişt ser û bin bûn. Ev yek hê jî berdewam dike. Rêber Apo li hemberî van destwerdanan têkoşîna gelan pêş xist. Rê û rêbazên ku gelên Rojhilata Navîn xwe ji wan rizgar bikin û avakirina Rojhilateke Navîn a demokratîk nîşan da. Perspektîfa vê yekê danî li pêşiya gelan.
 
Dîsa bi vê manîfestoyê sedema hilweşîna sosyalîzma reel û li şûna vê divê feraseta sosyalîst û pêşxistina têkoşînê ya girêdayî kîjan esasan nîşan da. Sosyalîzma reel di rastiyê de ji ber sedemên navxweyî hilweşiya. Dibe ku faktorên derve jî bandor li vê yekê kirin. Lê belê sedema sereke sedemên navxweyî ne.  Ferasetên wê yên dewlet, desthilatdarî û netewî ne. Dîsa girêdayî feraseta wê ya partiyan e. Rêber Apo bi vê manîfestoyê armanc dike ku bandorên sosyalîzma reel ji holê rake û feraseteke sosyalîzmê ya ku rasttir were sepandin pêş bixe. Bi hilweşîna sosyalîzma reel a li Sovyetan, dewlet, partî û rêxistinên ku li gorî sosyalîzma reel şikil girtin jî hilweşiyan.
 
Gelo li şûna vê dikare feraseteke sosyalîst a rasttir çawa were pêşxistin? Rêber Apo di vê mijarê de jî feraseta xwe datîne li pêşiya hêzên sosyalîst û hemû derdor û rêxistinên ku têkoşîna sosyalîst bi rê ve dibin. Girêdayî vê yekê dixwaze giraniyê bide sosyalîzmê.
 
Tişta esas jî ew e ku hevrêyên jin vê mamnîfestoyê weke ronesansekê dinirxînin û mafdar in jî. Nirxandina wan a bi vî rengî jî nirxandineke rast e. Karekterê Rêber Apo azadî û demokrasî ye. Pêşxistina jiyan, civak û kesayetek e azad e, azadiya jinan li ser xîmê feraseta azadiyê daye rûniştandin. Bi awayekî zelal nîşan daye ku heya azadiya jinan neyê pêşxistin, ji tu azadiyan encam nayên standin. Azadiya jinan bi hemû azadiyan ve girê daye. Têkiliya jinan ya li gel civak, demokrasî, azadî û sosyalîzmê bi awayekî zelal nîşan daye. Nîşan daye ku kesên ku di armanca xwe de civakîbûn, azadî, demokrasî û sosyalîzmê digirin, divê azadiya jinan esas bigirin. Pîvana sosyalîstbûna rêxistin, têkoşîn û kesayetan weke nêzîkatiya li hemberî jinan û nêzîkatiya li hemberî xeta azadiya jinan diyar kiriye.
 
Ji ber vê yekê Rêber Apo manîfestoya sedsala 21’emîn li ser van stûnan ava kiriye û ev yek daniye li pêşiya her kesî. Tevgera me jî li ser van yekan dixebite, encamên hewce jê distîne û girêdayî van yekan hewl dide têkoşînê pêş bixe.
 
TIFAQA GELÊN KURD-TIRK A DÎROKÎ
 
Bicihbûna Tirkan a li Anatolyayê bi Tifaqa gelên Kurd-Tirk pêk hatiye. Her wiha pêşxistina împaratoriyan ya ji aliyê Tirkan ve xwe dispêre vê tifaqê. Dewleta Tirk, Dewleta Osmaniyan û gelê Tirk kengê bi talûkeyeke cidî re rû bi rû mabe, dîsa bi saya vê tifaqê û piştgiriya gelê Kurd ew talûke derbas kirine.  Ev rastî tên zanîn. Tu kes nikare van rastiyan paşguh bike û ji holê rake.
 
Hê di destpêkê de tifaqeke ku li gel Siltan Sencer hatî pêşxistin, heye. Vê tifaqê piştre li Mazgîrtê û Çaldiranê û di pêşketina Împaratoriya Osmaniyan de rola xwe lîstiye. Piştre dema ku Osmanî bi hilweşînê re rû bi rû man, dema ku dewleta Tirk û gelê Tirk bi talûkeyeke mezin re rû bi rû man dîsa Mûstafa Kemal xwe spart Tifafa gelên Kurd-Tirk û dîsa wê demê ji Sovyetan piştgirî stand, dewleta Tirk û gelê Tirk xwe ji wê rewşê rizgar kir. Lozan girêdayî vê yekê pêş ket.
 
Heya Lozanê dewleta Tirk, girîngiyeke mezin daye gelê Kurd. Bi piştgiriya gelê Kurd xwe ji rewşên xirab rizgar kiriye û çûye Lozanê. Heya wê demê ji Kurdan re xweserî hatiye naskirin. Her wiha têkildarî vê yekê gelek nivîs hene. Dîsa Qanûna Bingehîn a 21’an heye. Piştre dema ku dewleta Tirk li Lozanê tapû wergirt û talûkeyên li hemberî wê ji holê rabûn, vê carê jî fikirî ku hewcehiya wan bi piştgiriya ku ji gelê Kurd û Sovteyan distand, nemaye û girêdayî Qanûna Bingehîn a 21’an hin guhertin kirin. Yanî tifaqa gelê Kurd xirab kir. Ji bo ku berê xwe bide gelê Kurd jî di sala 1924’an de destpêkê Qanûna Takrîrî Sukûnê derxist û girêdayî vê yekê Qanûna Bingehîn a 1924’an derxist û piştre jî gelek tişt pêş xistin.
 
Helbet bandora Modernîteya Kapîtalîst a li ser vê yekê heye. Ji ber ku Modernîteya Kapîtalîst feraseta netewedewletê xist li pêşiya Tirkiyeyê. Bi tenê pêşxistina vê yekê ya li Tirkiyeyê ew erkdar nekir, di heman demê de erk û berpirsiyariya pêşxistina feraseta netewedewletê ya li Rojhilata Navîn jî dayê. Dewleta Tirk ji ber vê yekê li Tirkiyeyê yekperestî esas girt. Yanî dewleta Tirk feraseteke faşîst ya weke yek netew, tek welat û yek ziman esas girt. Aha înkarkirina gelê Kurd û tunekirina gelê Kurd di encama vê yekê de derket û hate domandin. Gelek komkujiyên li ser gelê Kurd girêdayî vê yekê hatin pêşxistin.
 
Têkiliyên gelên Kurd- Tirk di esasê xwe de piştî avakirina dewleta Tirk kêm bûn. Ev jî bi temamî encama feraseta netewedewletê ye ku ji aliyê kapîtalîzmê ve hate afirandin. Ji ber ku netewedewlet yekperestiyê esas digire. Tunekirina hemû çand, gel û zimanan û avakirina yek neteweyê esas digire. Tişta ku dewleta Tirk jî esas girt, ev e. Tifaqa gelên Kurd-Tirk ya demdirêj hate jehrîkirin. Derbeyeke mezin li têkiliyên gelên Kurd-Tirk hatiye xistin.
 
Dewleta Tirk û hikûmetên wê tim gelê Kurd sûcdar dikin. Propagandayên weke ku gelê Kurd îxanet li wan kiriye û dixwazin welêt perçe bikin pêş dixe. Girêdayî vê yekê civakê jehrî dike. Xwiş-biratiyê û yekîtiyê ji holê radike. Tim û tim li hemberî gelê Kurd dijminahiyê pêş dixe.
 
DI DEMÊN HERÎ KRÎTÎK DE KURDAN PIŞTGIRÎ DA TIRKAN
 
Lê yên ku xiyanetê dikin, dabeşkeriyê dikin ew bi xwe ne. Dema em li dîrokê dinêrin, di hemû demên krîtîk de Kurdan piştgiriya herî mezin dane Tirkan. Bi piştgiriya Kurdan hemû talûkeyan derbas kirine. Eger ku Tirkiyeyê ji bo xwe kirine welat, ev bi saya Kurdan e. Em dibînin ku ev rastî tê berovajîkirin. Eger têkilî xira bûne, xwişk-biratî xira bûye, ne Kurdan xira kirine, dewleta Tirk, hikûmetên Tirk bi xwe ne, pergala modernîteya kapîtalîst a li pişt wan e ku xira kirine. Feraseta netewedewletê ye.
 
Di roja me de êdî feraseta netewedewletê tê hilweşandin bi taybet jî li Rojhilata Navîn. Rojhilata Navîn ji nû ve tê şêwandin, tê vesazkirin. Hîna ne diyar e ku bê ka çawa were kirin. Ji ber vê yekê dewleta Tirk ku netewedewletê li Tirkiyeyê esas digire, li Rojhilata Navîn esas digire, êdî rûbirûyê merhaleyeke cidî ye. Êdî nikare weke berê di netewedewletê de israr bike. Hîna jî israr dike, lê êdî çiqas israr bikin jî ev rewş êdî li paş ma. Ev yek divê êdî ji aliyê her kesî ve baş were fêmkirin. Gengaz e ku dîsa têkiliyên Tirk-Kurd sererast bibe û çareserî û têgihiştina neteweya demokratîk esas were girtin. Heta ku têgihiştina neteweya demokratîk esas neyê girtin, heta li ser vê bingehê guhertina zihnî pêk neyê û eger di zîhniyeta kevn de israr bikin, yanî di netewedewletê de israr were kirin helbet ne pêkan e ku ev têkilî werin sererastkirin.  Rêber Apo ji ber vê yekê dîroka Tirk-Kurd ji nû ve danî pêşiya her kesekî. Rê li ber pêşxistina tifaqa dildar a ji nû ne ya du gelên di dîrokê de vekir û danî pêşiya her kesekî. Xwişk-biratî û yekîtiya Tirk-Kurd encax bi qebûlkirina hebûn û mafên civaka Kurd pêkan e. Yanî bidevjêberdana polîtîkaya înkar-îmhayê, bi qebûlkirina mafên xwezayî yên gelê Kurd û bi pêşxistina neteweya demokratîk ji bo çareseriyê dikare were pêkanîn. Di bingeha bang û manîfestoya ku Rêber Apo pêş xist de ev jî heye.
 
Em hêvî dikin ku dewlet û hikûmeta Tirk, bi taybetî jî hezkerên Tirkiyeyê, welatparêz, gelê Tirk vê rastiyê bibînin, êdî dev ji israra di siyaseta înkar-îmhayê de berdin û têkiliya ku bi Kurdan re xira bû ji nû ve li ser bingeheke siyaseta demokratîk ava bikin.
 
Rêber Apo, gelê Kurd û tevgera azadiyê ji bo ku ev têkilî careke din were kirin û berevajîkirina hatî kirin ji holê were rakirin, hewl dide berpirsyariya dîrokî ku dikeve ser wan careke din bi cih bînin. Ez hêvî dikim ku dewlet û hikûmeta Tirk û bi esasî jî civaka Kurd vê berpirsyartiya dîrokî bi cih bînin.
 
TÊKOŞÎNA ÇEKDARÎ JI BO VEKIRINA RÊYA SIYASETA DEMOKRATÎK HATE PÊŞXISTIN
 
Ji ber ku li ser civaka Kurd siyaseta înkar-îmhayê dihat meşandin, her tiştê aîdê Kurdan dihate îmhakirin. Rewşa gelê Kurd gelekî xirab bû. Rêber Apo destwerdaneke dîrokî ji vê re kir. Ji ber ku rewşa heyî bi qasî ku li dijî Kurdan bû, li dijî Tirkan jî bû. Rêber Apo vê gelek caran kir rojev. Got, Tirk bê Kurd; Kurd bê Tirk nikare jiyan bike, îmhakirina Kurdan îmhakirina Tirkan e. Ev yek gelek caran anî rojevê. Ji ber ku hemû rê hatin girtin û gelê Kurd rûbirûyê talûkeyeke pir mezin hat, Rêber Apo neçarî bi armanca vekirina rêya siyaseta demokratîk têkoşîna çekdarî da destpêkirin. Ji xeynî pêşxistina têkoşîna çekdarî tu rê nemabûn ku Kurd xwe îfade bikin, ji holê hatibûn rakirin. Ji bo meşandina siyaseta demokratîk divê hebûna xwe parastiban. Eger hebûna xwe biparêzî dikarî vê rêyê vekî.
 
Heta şehadeta heval Hakî Karer armanca pêşxistina têkoşîna çekdarî tunebû. Heta wê demê di nava civakê de xebat dihate kirin. Xebata ku dihat kirin xebateke siyasî bû. Dema heval Hakî Karer hat qetilkirin ev hate dîtin; ne xwe ji bo bikaribin xebatê bikin divê xwe biparêzî. Tu rêyeke din nîne. Têkoşîna çekdarî wê demê ket rojeva me. Armanc ew bû ku ji bo Kurdan hawirdora siyasetê were afirandin; Va ye bi têkoşîna çekdarî re ev hate afirandin. Têkoşîna çekdarî ku di vî aliyê de hate pêşxistin rast bû, rewa bû. Gelê Kurd bi vê re careke din ruh dît, zindî bû, rabû ser piyan û bi serhildanên xwe bû gelê Newrozê.
 
HEWLDANÊN AGIRBEST Û AŞTIYÊ HATIN SABOTEKIRIN
 
Rêber Apo vê armanca xwe di vê tarzê de bi ser xistibû. Gelekî ku di her şert û mercê de xwedî li azadî û nirxên xwe derdikeve derxistibû holê. Êdî gelê Kurd bibû evîndarê azadî û demokrasiyê. Êdî tişta ku were kirin ew bû ku vejîn bi rizgarkirinê were temamkirin. Rêber Apo ji ber vê got, ‘Vejîn temam bû, dora rizgarkirinê ye.’ Yanî xwest pirsgirêka Kurd ji zemîna têkoşîna çekdarî derxe û bibe ser zemîna siyaseta demokratîk û xwest li ser vê bingehê pirsgirêka Kurd çareser bike. Di sala 1993’yan de gavên vê avêtin. Turgut Ozal hewl da vê zemînê biafirîne. Ji ber ku Turgut Ozal ji bo bidawîkirina tevgera hatî pêşxistin hewldanek mezin da. Lê di encamê de dît ku wê bi vê tarzê neyê çareserkirin. Fêm kir ku Tirkiye wê zirarê bibîne. Ji ber vê armanc kir ku pirsgirêkê bi rêbazên siyaseta demokratîk çareser bike. Dît ku ev di berjewendiya Tirkiyeyê de ye, li ser vê bingehê gav avêt. Rêber Apo ji bo pêşxistina vê pêvajoyê, agirbestê yek alî ragihand. Mam Cemal di wê demê de ji bo pêşxistina vê pêvajoyê di navbera Tirkiye û Rêber Apo de navbeynkarî kir, hewl da.
 
Lê ji ber ku zîhniyeta dewleta Tirk li ser bingeha înkar-îmhayê ye ev yek sabote kir. Turgut Ozal hate tesfiyekirin. Lê Rêber Apo dev ji vê armancê xwe berneda. Bi berdewamî ji bo tevger û têkoşînê bikşîne ser zemîna demokratîk hewl da. Erkekî wiha danî pêşiya Kongreya 5’emîn. Rapora ku pêşkêşî Kongreya 5’emîn kir, her kes dikare bixwîne. Guhertin û veguhertina tevgerê, jinûveavakirinê anî pêşiya Kongreyê. Li gel ku Kongre di vî aliyî de hin gav avêtin jî, nekarî vesazkirin, guhertin û veguhertina ku Rêber Apo xwest, derxe holê. Rêber Apo ev yek dîsa berdewam kir. Xwest vê armanca xwe pêk bîne.
 
Li Tirkiyeyê Necmettîn Erbakan Hoca ji bo çareserkirina pirsgirêkê name şandin. Rêber Apo bersiva van nameyan da. Erbakan Hoca jî dîtibû ku berjewendiya Tirkiyeyê di çareserkirina pirsgirêka Kurd de derbas dibe. Di wê bingehê de hewl dida zemîna vê biafirîne. Lê Erbakan Hoca jî ji desthilatdariyê hate dûrxistin. Rêber Apo xwest pêvajoya ku di 1993, 1995’an de bi Erbakan Hoca re da destpêkirin, di nirxandina xwe ya 15’ê Tebaxê de ku 1998’an de kir, bigihîne armanca xwe. Xwest ji nû ve vesazkirinê, guhertin û veguhertinê temam bike. Bi vê armancê dîsa agirbesta yekalî ragihand. Lê bi komployeke navneteweyî bersiva vê dan. Çima? Ji ber ku mayîna pirsgirêka Kurd di zemînê şer de, ne tenê rantê li Tirkiyeyê ji bo gelek derdoran dida qezenckirin, di qada navneteweyî de jî yên ku rantê qezenc dikirin hebûn. Ji ber vê yekê nedixwestin pirsgirêka Kurd bi rêbazên siyaseta demokratîk were çareserkirin, sabote dikirin. Hêza me jî têre nekir ku em van hewldanên saboteyê bê bandor bikin. Her çiqas me xwestiye em van bê bandor bikin jî hewldanên me kêm man.
 
Dema Rêber Apo bi komployeke navnetweyî dîl hate girtin, di şert û mercên Îmraliyê de ku şert û mercên herî zehmet ê cîhanê ye, di nava ewqas neheqiyan de guhertin, veguhertin û jinûvevesazkirinê ku ji 1993’an ve pêş dixe, temam kir. Tevgerê ji nû ve gihand paradîgmayeke nû. Paradîgmaya avakirina civaka ekolojîk, azadîxwaziya jinê û demokratîk pêş xist. Bi vê yekê re xwest tevgerê bikşîne ser zemîna siyasî û hiqûqî û li ser vê bingehê pirsgirêkê çareser bike. Lê komploya navneteweyî û hêzên girêdayî wê, hin hêzên li Tirkiyeyê, dîsa li Başûr, ên di nav me de mudaxeleyê vê kirin. Bi tesfiyeyê re bersiv dan. Armanc kirin ku tevgerê biqedînin. Lê tevger li dijî vê rabû û Rêber Apo di 2003, 2005, 2009, 2013’yan de ev hewldanên xwe domandin.
 
Dema ku ev hewldanên xwe didomand, her tim bi saboteyê re bersiv dan. Ji ber vê yekê kir û nekir nekarî pêwîstiyên paradîgmayê tam bi cih bîne.  Her çiqasî gav hatin avêtin jî, lê tam têketina paradîgmayê pêk nehat. Li gorî pêwîstiyên wê rêxistinbûn û têkoşîn nehate pêşxistin.  Dibe ku piştî komploya navneteweyî, li ser bingeha paradîgmaya nû hat rojevê ku êdî emrê PKK’ê temam bûye, erk, berpirsiyarî û rola xwe bi cih aniye û ji ber vê yekê li şûna wê rêxistinbûneke li gorî paradîgmayê hat pêşxistin. Heta di Kongreyê de biryara vê hat girtin. PKK hat tesfiyekirin, KADEK ket şûna wê. Lê bi derbasbûna KADEK’ê re rêxistinbûneke li gorî paradîgmayê nehat pêşxistin. Rewşa talûke nehat derbaskirin. Ji ber vê yekê Rêber Apo diyar kir ku PKK’ê ji nû ve hebûna xwe bidomîne. Ev bi temamî ji bo berterefkirina talûkeya tesfiyeker bû ku di wê demê de derket holê.
 
PKK’Ê ROLA XWE LÎST
 
Vê ji bo wê dibêjim, yanî tesfiyekirina PKK’ê ne nû hatiye rojevê. Pêvajoyek e ku ji 1993’yan destpê kir û heta niha tê pêşxistin. Ji ber ku PKK’ê rola xwe lîst. Di heman demê de ji ber ku di şert û mercên sosyalîzma reel de hate avakirin, ji ber bandorên sosyalîzma reel heye, di hewldana pêşxistina têgihiştina sosyalîzmê ya Rêber Apo de ne têrker e, her wiha ji ber ku PKK’ê êdî rola xwe temam kir, xwe derbas kir, ji ber ku tevgerekî mezin derket holê, divîyabû cihê xwe ji rêxistinbûn û têkoşînekî nû re bihêle.
 
Va ye ev bû ku Rêber Apo danî pêşiya tevgerê xwe. Dema bi tu rengî di asta ku dihat xwestin de pêk nehat, niha dixwaze vê pêk bîne. Tişta ku tê xwestin bê kirin ev e. Yanî tu guhertin di îdeolojî, felsefe û paradîgmayê de tune ye. Guhertin di têgihiştina rêxistinbûn û têkoşînê de ye. Divê ev bi vî rengî were fêmkirin.
 
KÎ PIŞTGIRIYA KURDAN BIKE WÊ EW ENCAMÊ BIGIRE
 
Rêber Apo hem rewşa li Tirkiyeyê, hem rewşa li Rojhilata Navîn pêş dikeve, hem jî têkoşîna ku tevger didomîne nirxand û di encama van nirxandinên xwe de banga aşitî û civaka demokratîk kir. Dema ku ev bang kir helbet ne bi kirina bazarekî kir. Rêber Apo bi însiyatîfê xwe vê gavê avêt. Ji ber ku Rêber Apo vê tespît kir; Êdî şert û mercên li Tirkiyeyê, şert û mercên li Rojhilata Navîn, têkoşîna ku tevger pêş xist û encamên wê derfet da ku gavekî wiha bavêje. Zemîna ku dixwest ji sala 1993’yan ve pêş bixe lê nekarî pêş bixe bi dest xist. Xwest vê binirxîne. Ne tenê ji bo Kurdan, ji bo Tirkiye, ji bo Rojhilata Navîn û ji bo mirovahiyê vê nirxand. Û ev yek got, ‘Eger şert û merc bêne afirandin, ez xwedî wê hêza teorîk û pratîk im ku pirsgirêkê derbasî ser zemîna hiqûqî û siyasî bikim û çareser bikim.’ Ev yek pir zelal îfade kir. Tişta ku dixwest ev bû.   Û hin vebijark danî pêşiya Tirkiyeyê. Got, ‘Eger li Tirkiyeyê demokratîkbûn pêş bikeve, înkar û îmhaya Kurdan were berdan, gavên çareseriya demokratîk û siyasî ya pirsgirêka Kurd werin avêtin, wê ev di berjewendiya her kesî de be. Tirkiye qezenceke mezin ji vê bike. Gelên Rojhilata Navîn dîsa mirovahî wê mezin qezenc bike. Eger ev gav neyê avêtin, siyaseta heyî were meşandin, di vê de israr were kirin, ev wê pirsgirêkên Tirkiyeyê girantir bike, Tirkiye zirareke mezin ji vê bibîne û mezin winda bike.’ Çima? Ji ber ku Tirkiye encam ji siyaseta xwe ya înkar-îmhayê negirt. Hemû derfetên xwe yên hundir-derve bi kar anî. Piştgiriya NATO’yê girt, piştgiriya PDK’ê girt, piştgiriya Iraqê girt, tevî vê jî encam negirt. Ev siyaset têk çû. Dema ku ev siyasetê dimeşand, bi hizra ku wê encamê bigire hemû derfetên xwe xerc kir, êdî di destê wî de tîştek nema ku bi kar bîne. Gelek pirsgirêkên Tirkiyeyê giran bûn, Tirkiye rûbiriyê talûkeyekî mezin hat.  Li Rojhilata Navîn guhertinekî mezin diqewime, wê hê jî bidome. Ev geşedanên li Rojhilata Navîn jî ji nêz ve Tirkiyeyê eleqeder dike, geşedanên li dijî Tirkiyeyê ne. Ev jî dema giha pirsgirêkên li Tirkiyeyê, pirsgirêka Kurd gelekî girîngî qezenc kir, li Rojhilata Navîn derket pêş. Ji bo hêzên ku dixwazin li Rojhilata Navîn encamê bigirin, piştgiriya Kurdan diyarker bû. Kî piştgiriya Kurdan bike, wê ew hem pirsgirêkên xwe çareser bikin hem jî wê encamê bigirin.
 
SERKEFTINA BANGÊ GIRÊDAYÎ GAVÊN TIRKIYEYÊ YE
 
Îsraîl li ser disekine, Îran li ser disekine û Tirkiye disekine. Eger Tirkiye gavên demokratîkbûnê neavêje û pirsgirêka Kurd çareser neke, pirsgirêka demokrasiyê çareser neke, helbet wê Tirkiye zirareke mezin ji vê bibîne. Rêber Apo Tirkiyeyê esas digire, dixwaze Tirkiye demokratîk bibe. Ev jî encax bi piştgirî û tifaqa Kurdan dibe. Dîsa îşaret bi felsefeya damezranina Komara Tirkiyeyê kir, got ‘Eger Tirkiye gav bavêje, wê esas bigire vê çêbibe’ û ev gavê avêt.
 
Di vî aliyî de serketina bangê helbet girêdayî gavên Tirkiyeyê ye. Li cîhanê tu pirsgirêk bi gavên yekalî nehatine çareserkirin. Mînaka vê tune ye. Rêber Apo di aliyê xwe de gavên ku divê bên avêtin, avêtin û got, ‘Ez berspirsê vê pêvajoyê me, berpirsê dîrokê me, ez dabînkar im.’ Got, ‘Ji bo ku ez vê pêvajoyê pêş ve bibim, divê hûn jî vê derfetê bidin min. Yanî divê şert û mercên min werin guhertin, divê ev pergala Îmraliyê were tesfiyekirin.’”
 

Sernavên din

04/09/2025
12:30 'Di doza Sîncar de pêvajoyeke faîl diparêze tê meşandin’
12:14 Li Antalyayê tehliyeya 3 girtiyan hate taloqkirin
11:58 Rojnameger Berekat: Bêyî Rêveberiya Xweser nikarin Sûriyeyeke nû ava bikin
10:46 Li Hesekê erdhej çêbû
10:46 Ciwan dê li Wanê şahiyê li dar bixin
10:39 Mîrnişînên Ereb ên Yekbûyî Îsraîl hişyar kir: Îlheqkirina Şerîaya Rojava xeta me ya sor e
10:12 Kêla gorên zarokên wê hatibûn rakirin: Ev zilm e
09:57 DEDAŞ’ê guh neda qedexeyê û trafo danî hewşa dibistanê
09:34 Li Reqayê 5 DAIŞ’î hatin girtin
09:33 7 meh piştî tehliyeya xwe wefat kir: Kuştin piştre berdan
09:17 Li Tuzluçayirê dê şahiya ‘civaka demokratîk’ bê lidarxistin
09:00 ROJEVA 4’Ê ÎLONA 2025’AN
03/09/2025
13:11 YRA'yê êrişa li dijî rojnamevan Mamend şermezar kir
13:09 TAJÊ: Veqetandina êzdiyan ji koka wan berdewamiya fermanê ye
12:28 Romana nû ya Rênas Jiyan derçû
12:12 CHP'ê gazî 81 serokên bajêr kir ku werin Stenbolê
12:11 Dengbêj Silêmanê Şirnexî jiyana xwe ji dest da
10:59 Hesabê enflasyonê yê TUÎK'ê dîsa kêm derket
10:56 Ciwanê ku li Dêrgulê hat binçavkirin serbest hat berdan
10:50 Şewata li Bestayê hat tefandin
10:33 ENAG: Enflasyon di Tebaxê de ji sedî 3,23 zêde bûye
10:30 Li hemberî şaredariyên CHP'î yên Avcilar û Beşîktaşê operasyon
10:15 NY, bang li Îranê kir ku îdamê rawestîne
10:08 Li Girtîgeha Metrîsê êriş û gef
10:01 32 sal di ser qetilkirina Sîncar re derbas bûn: Berpirsiyariyeke mezin hişt
09:11 Qeyûm guh neda bertekan, careke din dest bi qirkirina daran kir
09:00 Ji Serokê Baroya Amedê pêşniyazên 'çareseriyê'
09:00 ROJEVA 3'YÊ ÎLONA 2025'AN
02/09/2025
20:58 Rojnamevan Hêmin Mamend di êrişeke çekdarî de birîndar bû
20:32 Bahçelî gef li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê xwar
18:23 Rayedarekî amerîkî serdana Şêxmeqsûd û Eşrefiyê kir
18:05 Serokatiya Meclisa Giştî ya Bedlîsê derbasî DEM Partiyê bû
17:59 MYK'a CHP'ê bi awayekî awarte civiya
17:54 Kongreya CHP'ê ya Stenbolê hat betalkirin
15:53 Rejîma Îranê 39 girtiyên din darve kir
15:42 Li Silêmaniyeyê teqîn: Kesekî jiyana xwe ji dest da
14:51 DBP’ê li Çermûgê silha du malbatan kir
14:39 Li Kurtderesiyê talana ‘îstîmlaqkirina lez’
14:06 Li ser rêya Hesekê-Şedadê qeza çêbû: 11 kes mirin
13:13 Rêxistina Efûyê: Li Siwêdayê 46 Durzî hatin înfazkirin
13:08 Li Efxanistanê bîlançoya erdhejê giran dibe
12:22 Li Bestayê şewat derket
12:21 Li goristana Ermenan hestiyên mirovan li derve ne!
11:51 Li Tirkiyeyê milyonek û 264 hezar û 506 navê qadê û malper hatin sansurkirin
11:36 Roja Çapemeniya Azad dê bi konserê were pîrozkirin
11:33 MKG: 5 rojnamegerên jin girtî ne
11:01 Serlêdanên ji bo pêşbirkên xelatên rojnamegeriyê didomin
09:43 Li Sûdanê hezaz: Gundek tune bû, zêdetirî hezar kes mirin
09:37 Li Efxanistanê hejmara miriyan 800 derbas kir
09:36 Kesên tev li 1’ê Îlonê bûn: Divê Ocalan azad bibe
09:34 Serokê Baroya Rihayê: Pêdivî bi destûreke bingehîn a li ser esasê hemwelatiya wekhev heye
09:03 Li ÎSTOÇ’ê şewat derket
09:02 Vegeriya gundê xwe yê 30 sal berê hatibû valakirin: Ez ê têkoşîna xwe li vir bidomînim
09:00 ROJEVA 2’YÊ ÎLONA 2025’AN
01/09/2025
21:48 Tulay Hatîmogûllari: Em wêrek bin û gavên berbiçav biavêjin
21:40 Li Amedê bi deh hezaran kes meşiyan: Em nêzî azadiyê ne
19:58 Di çalakiyên 1'ê Îlonê de doza azadiya Ocalan hat kirin
19:32 Der barê Bakirhan û Ozel û 4 parlamenteran de fezleke
19:13 Li Amedê di meşa 1'ê Îlonê de posterê mezin ê Ocalan hat vekirin
15:12 Çalakiyên 1’ê Îlonê: Ji bo çareseriyê divê biisrar û wêrek bin
14:49 Li Şirnexê li qada komirê şewat derket
14:03 Ji baroyan daxuyanî: Ji bo daraza serbixwe û pêvajoyê gavan biavêjin
13:51 Plana Trump a Xezeyê: Dê 10 salan di bin kontrola DYA’yê de be
13:46 Li Darfourê êrişên hewayî: Herî kêm 19 kes mirin
13:45 Baroya Amedê der heqê Cumhuriyetê de serlêdana sûc kir
13:36 TJA: Hevgirtina jinan a li dora banga Ocalan dê misogeriya jiyana azad be
12:36 DFG: Zext didomin, 33 rojnameger girtî ne
12:20 Abdullah Ocalan: Ez bangî hemû Kurdan dikim ku li ser zemîneke demokratîk bibin yek
11:44 Xelkê Wanê: Bila bi nave aştiyê serî li rêyên cuda nedin, divê pêvajoyê temam bikin
11:18 Bîlançoya erdheja li Efxanistanê giran dibe: Hejmara miriyan derket 622'yan
11:09 Psîkanalîst a Fransî Roudinesco: Ez piştgiriyê didim banga Ocalan
10:57 Ji bo rojnamegerên li Xezeyê hatine qetilkirin piştevaniya kûrewî
10:43 Peyamên 1’ê Îlonê: Li dijî şer em mil bidin milên hev
10:42 Akademîsyenê Aştiyê Demîrer: Peywirên me hemûyan hene
10:35 Gokdemîr ê OHD’î: Divê statuya Kurdî bê naskirin û qanûnên pêwîst bên çêkirin
09:57 Xwebûn bi manşeta ‘Aştî weşiya komeliya’ derket
09:52 Îsraîlê biryara dagirkirina ‘Şerîaya Rojava’ da
09:51 Derdora Bendava Tişrînê careke din hate bombebarankirin
09:39 'Bila çand û zimanê Kurdî di destûra bingehîn de bê misogerkirin’
09:06 Daxwazên di mitînga Rihayê de derketin pêş: Wekhevî û azadî
09:02 Kongreya Beluc a Kanadayê hate avakirin
09:00 ROJEVA 1’Ê ÎLONA 2025’AN
08:54 Li Efxanistanê erdhej: Herî kêm 250 kesan jiyana xwe ji dest dan
31/08/2025
22:41 Îsraîl: Berdevkê Hamasê Ebû Ubeyde hat kuştin
22:36 Li Xarpêtê çalakiya 1'ê Îlonê
22:29 Tulay Hatîmgûllari: Divê komîsyon bi Ocalan re hevdîtinê bike
21:27 Bakirhan: Piştî vê saetê hûn nikarin Ocalan di hucreyeke 12 metrekareyî de hepsî bikin
21:18 Ayla Akat Ata: Heya li Îmraliyê tecrîd hebe aştî çênabe
18:43 Polîsan nehişt şîna Şîrîn Işikê bê danîn
18:34 Li Kadikoyê bi beşdariya bi hezaran mîtînga aştiyê
18:30 Li Agiriyê banga meşa aştiyê
16:23 Ji Abdullah Ocalan peyama 1’ê Îlonê: Aştî ne temeniyek, rastiyeke şênber e
16:16 Di ‘Mitînga Aştiyê’ de posterê Abdullah Ocalan hate hilgirtin
14:33 'Mitînga Aştiyê' ya Stenbolê: Divê pêşiya pêvajoyê were vekirin
14:31 'Madem em ê di dewletê de cih bigirin wê demê nasnameya Kurdan qebûl bikin’
14:09 Şîna Bahaddîn Ay bi girseyî hate ziyaretkirin
14:01 HPG: Êrişên Tirkiyeyê berdewam in
13:53 NY’ê ji bo Şerîfe Mihemedî ji Îranê re name şand
12:51 Kolombiyayê îxrackirina komirê ya ji Îsraîlê re bi temamî qedexe kir
12:50 Civaknasê Amerîkayî Calhoun piştgirî da pêvajoyê