Di ser mirina dengbêj Eyşe Şanê re ku yek ji navên girîng ên muzîka kurdî ye 28 sal derbas bûn. Eyşe Şan a ku di nav gel de wekî "Keybanûya bê tac û text" tê naskirin, di sala 1938'an de li Amedê, tê dinyayê. Eyşe Şan di temenekî biçûk de, di bin bandora bavê xwe de bi muzîkê re eleqedar dibe. Lê belê di hawurdora ku lê dijiya, stranbêjiya wê wekê "guneh" û "şerm" têdîtin. Li ser vê yekê Eyşe Şan li Dîlokê bi cih dibe. Li vir di qonaxên destpêkê de bi karê terzîtiyê debara xwe dike û dest ji muzîkê bernade. Eyşe Şanê keça xwe Şehnaz a ku di sala 1958'an de ji zewaca wê hat dinê, li vir winda kir.

 

STENBOL, BEXDA, ÎZMÎR...

 

Eyşe Şan di sala 1963'yan de ji Dîlokê çû Stenbolê û li wir qeydeke ku ji stranên kurdî-tirkî pêk tê çêkir. Navê Eyşe Şanê bi strana “Ez Xezal im” dest pê kir. Eyşe Şan ji ber stranên xwe yên kurdî rastî zextên giran hat û di encamê de di sala 1972’an de li Almanyayê dest bi sirgûnê kir.

 

Serpêhatiya Eyşe Şanê ya muzîkê li vir jîdomand. Eyşe Şan a ku li Almanyayê xwe gihand girseyeke qelebalix, di vê heyamê de derket radyoya BBC'yê. Eyşe Şan di sala 1979'an de çû Bexdayê. Eyşe Şanê dengê xwe li vir bi navê “Eyşana Elî” da bihîstin. Li Radyoya Bexdayê bi gelek navên girîng ên muzîka kurdî yên wekî Mihemed Arif û Hesen Cizrawî, Tehsîn Taha, Meryem Xan, Îsa Bervarî, Kawîs Axa, Gulbahar, Nesrîn Sêrvan û Cemîlê Horo nas kir. Eyşe Şan di sala 1990’î de bi stranên xwe yên “Werin Pêşmerge” û “Newroz Diyarbekir” piştgirî da têkoşîna azadiya kurd.

 

DÊYA XWE NEDÎT

 

Eyşe Şanê xwest vegere Amedê û dayika xwe ya ku wê wekî yek ji piştgirên xwe yên herî mezin dibîne bibîne. Lê belê ji ber astengiya xizmên wê, daxwaza Eyşe Şanê pêk nehat. Eyşe Şan di vê pêvajoyê de dayika xwe winda kir. Eyşe Şan piştre vê rewşa ku pir bandor li ser kir, bi van gotinan vegot: "Mirina dayika min derbeya herî mezin a duyemîn a jiyana min e. Dilê min hîn birîndar e, hê jî xemgîn im. Derdê dayika min, dis er hemû derdan re ye. Ji roja ku min xwe nas kiriye ez li xurbetê me, min têr ew nedît, ez qet têr nebûm. Bi wê hesretê çû. Em her du jî li ser axê bûn, em li se rheman axê bûn, em di bin heman ezmanî de bûn, lê em nedigihaştin hev." 

 

Piştî Bexdayê Eyşe Şan koçî Îzmîrê kir û hesreta xwe ya ji bo dayika xwe bi strana "Dayikê" anî ziman.  Eyşe Şan ku jiyana wê bi sirgûn, zilm û gefan derbas bû, di 18'ê Kanûna 1996'an de li Îzmîrê li mala ku tenê lê dima ji ber pençeşêrê jiyana xwe ji dest da. 

 

STRANÊN WÊ

 

Eyşe li dû xwe ev berhem hiştin: “Zerî Heyran”, “Xezal Xezal”, “Were Keçê Nav Zebeşan”, “Sallana Sallana”, “Saliho Kurmam”, “Mamo”, “Lawikê Mêtînî”, “Kirasê Te Meles e”, “Heywax Dayê”, “Hawar Bawo”, “Esmerê Were/Neyleyim”, “Delal”, “Berîvana Malxerab”, “Bawê Seyro”, “Ay Dil”, “Ax Lê Gulê”, “Koçerê (Min Te Dîbû)”, “Were Yadê”, “Cemîle”, “Memir Mamo”, “Hawer Delal”, “Qederê”, “Ax Lê Nazê”, “Wele Te Nastînim”, “Ximximê Torîvan”, “Yara Min”, “Xerîbim Dayê”, “Meyro”, “Bêmal”, “Govend Ranabê”, “Yadê Rebenê”, “Lê Lê Ximşê”, “Xezalê”, “Hesenîko”, “Mamir”, “Ez Xezal im...”

 

'RÊYA ME RONÎ DIKE'

 

Yek ji rêveberên Mala Hunerê ya Jîn a ku li Îzmîrê xebatên çand û hunerê dimeşîne Belkîsa Silêmanoglu Bitkînê diyar kir ku Eyşe Şan ji bo her jineke kurd sembol û mînak e. Belkîsa Silêmanoglû Bitkînê got: "Me Eyşe Şan bi têkoşîna wê ya li dijî pergala serdest a mêr nas kir. Ji bo vegotina têkoşîna wê ya pîroz tu gotin û hevok têrê nake. Têkoşîna wê ya li dijî zîhniyeta mêrî ji bo gelek jinan bû hêvî."

 

Belkîsa Suleymanoglû Bitkînê diyar kir ku Eyşe Şan tu carî dest ji muzîkê û têkoşîna li hemberî zehmetiyan bernedaye û got: "Eyşe Şan îro jî rê nîşanî me dide û me ronî dike. Têkoşîna wê ya îro ji bo bi hezaran jinan bûye mînak."