ENQERE - DEM Partiyê der barê 10'emîn Pakêta Darazê de daxuyaniyek da û diyar kir ku pakêt bendewariyên gel nayne cih û dê ji bo sererastkirina wê pêşniyaran pêşkêş bikin.
Endamên Komîsyona Edaletê ya Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Partiya Gelan (DEM Partî) der barê 10'emîn Pakêta Darazê ya ku dê pêşkêşî komîsyonê bê kirin de daxuyanî da. Endamên Komîsyona Edaletê Dîlan Kûnt Ayan, Nevroz Uysal Aslan, Onûr Duşunmez û Zulkuf Ûçar li Meclîsê civîneke çapemeniyê lidar xistin.
Dîlan Kunt Ayan diyar kir ku pakêt ne li gorî ruhê pêvajoya didome ya der barê çareseriya pirsgirêka Kurd de ye û wiha got: "Bi têgihiştineke ku guh nade bangên ji gel, hiqûqê û komên mexdûr tên, hatiye amadekirin. 'Banga Aştî û Civaka Demokratîk' a di 27 'ê Sibatê de ji aliyê Birêz Ocalan ve hat kirin, ji aliyê dîrokî, siyasî û civakî ve rê li ber pêvajoyeke nû vekir. Deklerasyona 12'ê Gulanê ya duyemîn gaveke dîrokî ye ku hêviya jiyana hevpar a di navbera gelên Tirk û Kurd de mezin dike. Her gavên qanûnî yên di atmosfereke bi vî rengî de bên avêtin, divê xizmetê li aştî û jiyana bi rûmet bikin."
Dîlan Kûnt Ayan anî ziman ku pakêt bi binpêkirina rêgeza wekheviyê hatiye amadekirin û wiha axivî: "Bi taybetî guhertinên di rêziknameya înfazê de hatine kirin, bi deh hezaran girtî û malbatên wan re bûne sedema dilşikestinê. Ji bo girtiyên siyasî, girtiyên nexweş û kesên li girtîgehan rastî cudakariya sîstematîk tên, başkirinên pêwîst nehatine kirin. Newekheviyên heyî hîn bêhtir tên kûrkirin. Di pakêtê de hukmên nedestûrî, dûrî pêşbîniya qanûnî, kêfî û cihêkarî hene. Gazinên ku ji guhertinên darvekirinê yên berê derketine holê, nehatine çareserkirin. Hesta edaletê careke din bûye qurbana hesabên siyasî. Vê pêşnûmeyê pişta xwe da daxwaza edaletê ya civakê; derfetên çareseriya demokratîk, aştiya civakî û wekheviya qanûnî li ber çavan negirtiye."
WEZÎRÊ DADÊ SOZ DA
Dîlan Kunt Ayan di berdewamiya daxuyaniya xwe de wiha got: "Rêziknameya ku bi salan e gel bi hêvî li bendê ye careke din ji bîr nekirin û wijdanê giştî careke din tengav kirin. Raya giştî li bendê bû ku ev pakêt ji bo girtiyên nexweş derfetên berdana bêşert û bêcudahî û dermankirinê bide. Ew jî li bendê bûn ku newekheviyên hiqûqî yên di derbarê girtiyên edlî û siyasî de di Qanûnên Covîd yên di 31'ê Tîrmeha 2023'an de bên dest girtin. Wan hesab dikir ku qedexeyên serbestkirina bi şert were rakirin. Ji bo girtiyên siyasî yên ji Qanûna Ceza ya Cudakar a sala 2020'an bêpar tên hiştin wekhevî dihat hêvîkirin. Ji bo sîstema înfazê ya kêfî û cihêkar ji holê rakin daxwaza qeyûman dikirin, ji bo her kesî daxwaza li sîstemeke înfazê ya hiqûqî û adîl kirin. Bi ser de, ev bendewarî ne hêvî ne ku gel derxistiye holê; ew di encama sozên wezîrê dadê Yilmaz Tunç de ji raya giştî re hatine dayîn e.
Di rêziknameya di xala 3'emîn a madeya 110'emîn a Qanûna Înfazê ya Ceza de hat amadekirin de, ji bo cezayê muebbetê yê girantir ji metnê bê rakirin, em ê pêşniyarnameyekê pêşkêş bikin. Her wiha em ê daxwaza rakirina rewşa nezelal û kêfî ya 'ji bo ewlehiya cemaweriyê tehdîteke cidî û şênber der barê girtiyên nexweş ên giran de dernexînin holê' bikin. Em ê pêşniyara xwe ya ji bo rakirina îfadeyên cihêkar ên ku nahêlin girtiyên siyasî ji rêbazên înfazê yên taybet ên ji bo jin, zarok û extiyaran tên pêşdîtin sûdê werbigirin, pêşkêşî komîteyê bikin. Herweha, em dê pêşinyarên sazdana maddeyên nû pêşkêş bikin.
SERERASTKIRINA COVÎD-19
Pêşî em ê pêşniyar bikin ku Qanûna Wekheviyê ya 31'ê Tîrmehê bi rengekî wekhev û hiqûqî, weke hukmekî nû tevlî pakêtê were kirin. Em ê pêşniyar bikin ku di Xala 16'emîn a Qanûna Înfazê ya Ceza de gotina 'hin rewşa xetere ya jiyanî' bê rakirin û der barê girtiyên nexweş ên giran de veguhere 'nexweşiyeke giran a heyî'. Pêwîste komîsyon û nûnerên partiya desthilatdar guh bidin daxwazên gel ên wekhevî û edaletê. Hê jî ne dereng e ku ev pêşniyarên me li ber çavan bên girtin û çarçoveya pakêtê li gorî pêşniyarên me bi rengekî pirjimar, çareserî û demokratîk bê birêxistinkirin. Wekî ku hûn dizanin, ev guhertin hem di komîsyonê da û hem jî di Lijneya Giştî ya Parlamentoyê da dikarin guhertinan bikin.
Em ê li hemberî van kêmasî û newekheviyan bi dengê herî bilind ê di qonaxa komîsyonê de, di qonaxa Civata Giştî de û li her cihê em lê ne li ber xwe bidin. Em ê parastina aştiya civakî, dewleta hiqûqê, edalet û wekheviyê bidomînin."